«buxgalteriya xisobi va audit» kafedrasi

ATB “Agrobank” da buxgalteriyahisobi
Tijoratbanklaridabuxgalteriyahisobiniyuritishboshqakorxonavatashkilotlarnikiganisbatano'ziningoperativligibilanajralibturadi. Chunl.:iulardasoat 16-00 gachaoperntsionkunbo'lib. shudavrmobaynidaarnalgaoshiriladiganoperatsiyalaro'shakuniyoqrnijozlarninganalitikhisobidagishaxsiyhisob"araqlardaaksettiriladivakundalikbalansorqaliurnwnlashtirishusulibilannazoratqilibboriladi. Bu pulmablag'lariningsaqlanishi. kundalikpulaylanmasivahisob- !Utobkreditmunosabatlariningholati. kassarejasiningbajarilishininazoratqilishirnkoniyatiniberishbilanbirgalikda, pulmuomalasiharndakreditresurslarinmgaylanishinitartibgasolishnita'minlaydi.
Buxgalteriyahisobiningobyektlarinibuxgalteriyahisobidaaksettirishva bank faoliyatiningasosiyko'rsatkichlarinihisoblashharndaularbo'yichato'liqma'lumotlargaegabo'lishuchuno'leho\' birliklari (natura, mehnatvapul) dan foydalaniladi. Shu boisdan, tijoratbankJaridabuxgalteriyahisobinito'g'riyuritishdaquyidagiasosiyvazifalarnibajarishni talab qiladi:
-hisob-kitoblardagi rnablag'lar aylanishinit ezlashtirish. Rnijozlarga tez va puxta xizrnat ko'rsatish, hisob-kitob, kassa, valuta, kredit hamda boshqa bank operatsiyalarini to'g'ri bajarish:
-bankdan pul rnablag'lari, moddiy boyliklar, shuningdek, qat'iy hisobda turadigan blankalardan foydalanishning qonuniyligini ta'minlash;
-operatsion kun davomida bajarilgan va ko'rsatilgan xizmatlar bo'yicha rasmiylashtirilgan hujjadaming qonuniyligini hamda to'g'riligini nazorat qilish;
- tijorat banklarida bajarilgan va ko'rsatilgan xizmatlar bo'yicha moliyaviy natijalami shaldlantirish va ulami to'g'ri aniqlash:
- kundalik balansni tuzish uchun dastlastlabki hujjat ma'lumotlarini qayta ishlash va ularning har bir hisob varaqlari bo'yicha taqsimlashni samarali tashkil etish;
- oylik, choraklik va yillik bu.'l:galteriya hisobi va hisobotlarini tuzish hamda tegishli nazoral organlariga o'z vaqtida taqdim etib borishdan iboratdir.
Tijoral banldarida buxgalteriya hisobini tashkil etishda buxgalteriya hisobining qonuniy va uslubiy asoslari bo'lib. O'zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi lo'g'risidagi qonuni” «Buxgalteriya hisobining milliy standartlari», «Buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari», hamda O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan ishlab chiqarilgan me'yoriy hujjatlari hisoblanadi.
Ushbu qonuniy hujjatlar buxgalteriya hisobini yuritishda tartibga soluvchi qonuniy hujjatlar hisoblanadi va mulkchilik shaldidan. ya'ni, qaysi tarmoqqa tegishliligidan hamda katta-kichikligidan qat'iy nazar barchaxo'jalik yurituvchi subyektlar uchun amal qilinadi.
Banklarda buxgalteriya ishlarini yuritish uchun buxgalteriya apparati tuziladi. Bank buxgalteriya apparatiga shartnoma asosida chetdan jalb qilingan blLxgalterlar yoki buxgalteriya firmasi xodimlarinini kiritilishi qat'iyan taqiqlanadi. Bank buxgalteriya apparatining tashkiliy tuzilishi va unda tashkil etiladigan bo'limlarsoniamaIgaoshiriladiganoperatsiyalarhajmigavaulamingavtomatlashtirilganlikdarajasigabog'Jiqbo'ladi.
Buxgalteriyaapparatixodirnlarininganiq \azifalari bank rahbaribuyrug'ibilantasdiqlanadi. Mas'ulijrochivanazoratchibuxgalterlarzirnmaslgamuayyanhisobvaraqlamiyuritishyokialohidaoperatsiyaIarniarnalgaoshirishishlariyuklatiladihisobvaraqlarbuxgaIteriyaxodimlano'rtasidashtmdaytaqsimlanishikerakki, blDldabittaxo'jaIikyuritmchisubyektningbarchadepozitvassudahisobvaraqlJribittabuxgaIteriyaxodimitomonidanyuritilishikerak, chetel \"aIutasidaochilganhisobvaraqlarblDldanmustasno. HisobvaraqlamibuxgaIteriyaxodimlario'rtasidataqsimlashvaqaytataqsimlashkltobidasturiyravishdayuritiladiharndaqo'ldamaxsusdaftardaqaydetibboriladi.
Bank nuqtainazaridanBuxgalteriyaapparatiningBek-otisvaFrontofisgabo'linishiningahamiyatishundaki, Front-oflsmuta'{assislarimijozlargato'g'ridan-to'g'rixizmatko'rsatadi, Bek-otismuta'{assislariesa, dastlab Front-ofisxodimlari tomonid8ll boshlangan. mijozbevositaqatIWhishivamazkurbosqichnitugatilishinikutishi talab etilmaydiganbosqichdaoperatslyalamiqaytaishlab. uninihoyasigayetkazadi. Natijada, harbir bank. operatsiyasibir-birigabog'liqbo'lmaganikkitabo'limda ama1ga oshiriladiva bank. xodimlarinio'zaronazoratqilishtiziminiyaratadi.
Front-ofisxodimlarinimijozlarningjismoniyvayuridikshaxslartoifasibo'yichaguruhlashlozim. Qonunchilikbazasiturlixilligigabog'liq holds, yuqoridaqaydetib o'tilg8O mijozlamiyanadakichikbo'lganquyidagiturlargabo'lishmumkin:
- faqatmilliyvalutadaopendsiyalarniamalgaoshiradiganmijozlar;
- milliyvachetelvalutasidaoperatsiyalamiamalgaoshiradiganmijozlar.
Turliqonunchilikta'sirdoirasidabo'lganmijozlamingquyidagitoifalaribo'yicbaguruhlargabo'lishtavsiyaetiladi: Kononavatashkilotlarhamdajismoniyshaxslarga.
Kononavatashkilotlar:
-o'zfaoliyatinimamlakatdoirasidavaxorijdaamalgaoshiradiganharqandaytashkilotlar, shuningdek, chetelvakolatxonalari, yokimilliyvachetelvalutasidahisobvaraqlarirnavjudbo'lgan bar qandaytasbkilotlar;
-o'zfaoliyatinifaqatginamarnlakatdoirasidaamalgaoshiruvchiyirikmijozlar:
- kichikbimesvatadbirkorliksubyektlarihamdaboshqatashkilotlar, shuningdek, yuridikshaxsrnaqomigaegabO'lmaganyakkatartibdagitadbirkorlar.
-Jismoniyshaxslar:
-milliyvachetelvalutasidahisobvaraqlarimavjudbo'lganjismoniyshaxslar.
- faqatmilliyvalutadahisobvaraqlarirnavjudbo'lganjismoniyshaxslar.
Front-ofiszimmasigamijoztomonidantaqdimetilganhujjatlarningrasmiylashtirilishivaulartomonidanboshlanganoperatsiyalarningto'g'riliginidastlabkinazoratqilishyuklatiladi. Qo'shimchanazoratzarurhollarda Front-ofisxodimioperatsiyalarbo'yichahujjatlaminazoratchixodimgataqdimetadi. Bank tomonidanamalgaoshiriladiganmijozoperatsiyalariningnazoratinio'zxususiyatlaribo'yichaquyidagiturlargaajratishmurnkin:
-mijomingshartnomagaasoslanganharakatinitekshirish;
-mijozo’zoperatsiyalariniqonunchilikdao'matilgantartibdabajarayotganliginitekshirish.
-hujjatlamingrasmiylashtirilishigaqo'yilgantalablargariayaqilinishinita'minlash;
-to'lovlamiamalgaoshirishuchunmoliyaviysharoitlarmavjudliginianiqlash.


Xulosa
Men ATB “Agrobank” Qoraqalpog’iston respublikasi Ellikqal’a filiali ichki farmoyishiga asosan, 2022-yil 13-iyundan 23-iyulgacha Agro Bank xizmatlari markazida amaliyot o’tadim.
Agro bank xizmatlari markaidagi bir oylik amaliyotim davomida bank xizmatlari to’g’risida amaliy bilim ko’nikmalar hosil qildim, jumladan mijozlarga omonatlar to’g’risida ma’limot berish va omonatlarni qabul qilish, mikro kreditlar, plastic karta turlari va mijozlardan ularga buyurtmalar qabul qilish, chaqana kassa operatsiyalari eng asosiysi bank buxgalteriyasi haqidagi nazariy bilimlarimni amaliy mustahkamlab oldim
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   “Tijorat banklarida buxgalteriya hisobi” F.T Abduvaxidov TOSHKENT “Iqtisodiyot-Moliya” 2012-yil
   

Foydalanilgan saytlar

1. 
   https://agrobank.uz
   
2. 
   https://lex.uz
   
3. 
   https://ebook.tsue.uz