C- TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANÇ İSTİSNASINDA ÖZELLİKLİ KONULAR
C- TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANÇ İSTİSNASINDA ÖZELLİKLİ KONULAR
İstisna, satış kazancının %75’ine uygulandığından, kazancın tamamının fon hesabına alınma şartı bulunmayıp, sadece istisnadan yararlanan kazanç kısmının söz konusu fon hesabına alınması yeterlidir.
İstisna uygulamasında mükelleflerin kazancın belli bir kısmı için istisnadan yararlanabilmeleri mümkün bulunmaktadır. İstisnadan kısmen yararlanılması halinde, yararlanılmayan bu kazanç tutarı için sonraki yıllarda istisnadan yararlanılabilmesi mümkün değildir. İstisnadan yararlanması öngörülen kazanç kısmının fon hesabına alınan kazanç kısmından büyük olmayacağı tabiidir.
Fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekir.
Örneğin, 2013 yılında yapılan bir satış için kazancın fon hesabına alınma zamanı, 01.01.2014 tarihinden beyannamenin fiilen verildiği tarihe kadar olan süre olacaktır. Mükellefin ilgili dönem beyannamesini 20 Nisan 2014 tarihinde verdiği kabul edildiğinde, fon hesabına aktarma işleminin de bu tarihe kadar yapılmış olması gerekir.
Satış işlemi ile birlikte satış kazancı oluşacağından istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır. İstisna kapsamındaki değerlerin satışından kaynaklanan alacaklar için alınan faiz, komisyon ve benzeri gelirler, istisna kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Aynı şekilde, satış bedelinin döviz cinsinden belirlenmesi durumunda ortaya çıkan kur farklarının da istisna kazancın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.
7- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (4691 SAYILI KANUN GEÇİCİ MD. 2 )
7- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (4691 SAYILI KANUN GEÇİCİ MD. 2 )
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun Geçici 2/1. maddesine göre; Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2023 tarihine (6170 sayılı kanunla değişen şekli) kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.
ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR:
İstisna uygulaması açısından mükellefin tam veya dar mükellef olmasının ya da bölgede şirket veya şube olarak faaliyet göstermesinin bir önemi yoktur.
Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin, 4691 sayılı Kanun kapsamı dışındaki ticari işlemlerinden elde edecekleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz, repo ve benzeri gelirler ile istisna kapsamındaki faaliyetler dışında kalan alacaklardan kaynaklanan kur farkları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
İstisna kazancı oluşturan satışlardan doğan alacaklara ilişkin vade farklarının ve kur farklarının ise istisnadan yararlanmasına hiçbir yasal engel bulunmamaktadır.
İstisna kapsamına giren kazançların dağıtılması halinde, Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR I :
ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR I :
Lisans, patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisnadan yararlanabilmektedir.
Öte yandan, gerek bölge içerisinde gerekse bölge dışında üretim faaliyeti sonrası verilen kurulum, destek, bakım, onarım, teknik hizmet ve uygulama danışmanlığı gibi hizmetlerden sağlanan kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflere, istisnadan yararlanan Ar-Ge projelerine ilişkin olarak, TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır.
İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekir.
Mükelleflerin istisna kapsamına girmeyen faaliyetlerinde müştereken kullandığı tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullandıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir.
Yönetici şirketler ile bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin istisna kapsamındaki kazançları, kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar” bölümünde yer alan “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” satırında, istisnaya tabi faaliyetin zararla sonuçlanması halinde, zarar tutarı «kanunen kabul edilmeyen giderler» satırında gösterilir.
Teknoloji geliştirme bölgelerinde yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanabilecektir.
Teknoloji geliştirme bölgelerinde yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanabilecektir.
Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Örneğin; Teknoloji geliştirme bölgesinde yazılım faaliyetinde bulunan şirketin, ürettiği yazılımların lisans satışından veya kiralanmasından elde edeceği kazançlar istisnadan yararlanacak, ancak söz konusu yazılımın disk, CD veya elektronik ortamda pazarlanmasından elde edilen kazançların (lisansa isabet eden kısmı hariç) istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.
Aynı şekilde, bir ilaç şirketince bölgede gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyeti sonucu ortaya çıkan kanser ilacına ait gayrimaddi hakkın kiralanması veya devrinden elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanacak, ilacın bizzat üretilerek satılması halinde bu faaliyetten elde edilen kazancın gayrimaddi hakka isabet eden kısmı hariç istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.
8- TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)
8- TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na 19.02.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6518 sayılı Kanunla eklenen ve 01.01.2015 tarihinden itibaren elde edilecek kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe giren 5/B madde hükmüne göre;
(1) Türkiye'de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;
a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların,
b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların,
c) Türkiye'de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların,
ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının,
% 50'si kurumlar vergisinden müstesnadır.
(2) İstisnanın uygulanabilmesi için;
a) İstisna uygulamasına konu buluşun, 24/6/1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması,
b) İstisna uygulamasından yararlanabilecek kişilerin, 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde belirtilen nitelikleri taşıması ve bu kişilerin patentli veya faydalı model belgeli buluşu geliştirme yetkisini haiz bulunması şartıyla, patent veya faydalı model belgesinin sahibi ya da patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olması,
TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)
TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)
c) İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış hâlindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi, gerekmektedir.
(3) İstisna uygulamasına patent veya faydalı model belgesinin verildiği tarihten itibaren başlanır ve ilgili patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla bu istisnadan yararlanılabilir. Her bir mükellef tarafından yararlanılabilecek istisna tutarı; değerleme raporunda belirtilen bedelin % 50'sini, bu madde kapsamında yararlanılabilecek toplam istisna tutarı ise değerleme raporunda belirtilen bedelin % 100'ünü aşamaz. Buluşun üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların, patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmı, ayrıştırılmak suretiyle transfer fiyatlandırması esaslarına göre tespit edilir.
(4) Bu madde gelir vergisi mükellefleri hakkında da uygulanır.
(5) İstisna uygulamasının kesinti suretiyle alınan vergilere şümulü yoktur. Ancak, bu madde kapsamında istisnadan yararlanılan serbest meslek kazançları ile gayrimenkul sermaye iratları üzerinden yapılacak vergi kesintisi % 50 oranında indirimli uygulanır. Kazanç ve iradı kesinti yoluyla vergilenen ve beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler için indirimli vergi kesintisi en fazla 5 yıl süre ile uygulanır.
(6) Bu madde kapsamında istisna uygulamasından yararlanan mükellefler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında yer alan istisnadan ayrıca yararlanamaz.
AVANTAJLI İNDİRİMLİ VERGİ VE YATIRIMA KATKI ORANLARI
AVANTAJLI İNDİRİMLİ VERGİ VE YATIRIMA KATKI ORANLARI
Yeni Teşvik Sisteminde, OSB’lerde yapılacak yatırımlar veya sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar daha avantajlı hale getirilmiş olup, Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımların OSB’lerde yapılması veya sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar olması halinde vergi indirimi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oranlarda desteklerden yararlanacakları belirtilmiştir. 6 ncı bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar içinse vergi indirimi desteği bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanacaktır.
Benzer şekilde Yeni Teşvik Sistemi ile bazı yatırım konularına, 5. bölgede olmasalar dahi bu bölgeye sağlanan desteklerden yararlanma olanağı sunulmaktadır. Buna göre; Öncelikli alanlarda yapılacak yatırımlar, 1, 2, 3, 4 ve 5. bölgelerde yer alması durumunda 5. bölge desteklerinden yararlanacaklardır. Ancak 6. bölgede yer alması halinde bulunduğu bölge desteklerinden yararlanacaktır.
Yeni teşvik uygulamasında en kapsamlı destek unsurları stratejik yatırımlara verilmekte olup stratejik yatırımlar için tüm bölgelerde uygulanacak vergi indirimi oranı yüzde doksan ve yatırıma katkı oranı yüzde ellidir.
İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ORANI UYGULAMASI BAŞLANGICI VE UYGULAMA SÜRESİ
İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ORANI UYGULAMASI BAŞLANGICI VE UYGULAMA SÜRESİ
Eski teşvik sisteminde en çok eleştirilen konulardan biri olan, vergi indirimlerinin yatırımın kısmen veya tamamen işletilmeye başlanmasından sonra gerçekleştirilmesi ve indirimin de bu yatırım sonucu elde edilecek kazanca uygulanmasıdır. Yatırım döneminin uzun olması, yatırımdan bir kazanç elde etmenin ilk dönemlerde pek mümkün olmaması gibi konular, bu teşvikin uygulanmasının yetersiz düzeyde kalmasına yol açmaktaydı.
Kural bu şekilde olmakla birlikte, KVK 32/A maddesinde yapılan değişiklik ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karara göre kurumlar, yatırıma başlanan tarihten itibaren yatırıma katkı tutarına mahsuben, belli ölçüde yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazancına da indirimli oran uygulama olanağı sağlanmış bulunmaktadır.
Yapılan değişiklik sonrasında; 2, 3, 4, 5, ve 6. bölgelerde yapılacak yatırımlar için,
- BKK ile belirlenen yatırıma katkı oranına göre hesaplanan yatırıma katkı tutarı kadar ve ,
- yatırım döneminde gerçekleşen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere, yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullanabileceklerdir.
Ancak, Yatırım döneminde katkı tutarı kullandırılmasına ilişkin düzenleme 1/1/2013 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde ( 15 Haziran 2012 ) yürürlüğe girmiştir.
ARGE İNDİRİMİ VE UYGULAMA ESASLARI
ARGE İNDİRİMİ VE UYGULAMA ESASLARI
ARGE Uygulamaları ile ilgili Kanunlar :
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1(a) maddesi
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu 89/1(9) maddesi
01.01.2006 tarihinden itibaren 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi
Genel Tebliğinin “10.2. Ar-Ge İndirimi” Bölümü
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği
AR-GE FAALİYETLERİ
AR-GE FAALİYETLERİ
Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi,
Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesi, tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve prototipler üretilmesi,
Yeni ve özgür tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri,
Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi,
Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart ve performansını yükseltici yeni tekniklerin/teknolojilerin araştırılması
AR-GE SAYILMAYAN FAALİYETLER
AR-GE SAYILMAYAN FAALİYETLER
Pazar araştırması ya da satış promosyonu
Kalite kontrol
Sosyal bilimlerdeki araştırmalar
Petrol, doğalgaz, vb. sondaj faaliyetleri
İcat edilmiş süreçlerin kullanımı
Biçimsel değişiklikler (renk vb.)
Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan
Rutin faaliyetler (rutin veri toplama vb.)
İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve
Örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri
Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin
Fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar
Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketim testleri
ARGE İNDİRİMİ KISA BİLGİLENDİRME
5746-) Ar-Ge indirimi uygulaması 31.12.2023 tarihine kadar geçerlidir.,
5520-) Ar-Ge indirimi uygulamasında herhangi bir süre kısıtlaması yoktur.
5746-) Gelecek yıllara devreden indirim tutarları yeniden değerleme oranı ile endekslenir.
5520-) Gelecek yıllara devreden indirim tutarları endekslenmez.
5746-) Ar-Ge departmanı kurulması zorunlu değildir.
5520-) Ar-Ge departmanı kurulması zorunludur.
5746-) Destek personeli giderleri belirli kıstaslara göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır.
5520-) Sadece tam zamanlı Ar-Ge personeli ücret giderleri dikkate alınır.
5520-) Ar-Ge Merkezlerine önceki yıla göre artışla ilgili istisna uygulaması bulunmamaktadır.
5746-) Ar-Ge harcamaları VUK’a göre aktifleştirilmek suretiyle giderleştirilir.
5520-) Gayri maddi hakka yönelik yapılan harcamaların aktifleştirilmesi zorunlu gayri maddi hakka yönelik olmayan harcamaların aktifleştirilmesi ihtiyaridir.
5746-) Destek yapılan kurum tarafından yönetmelikte belirtilen rapor ve belgelerin onaylanması yeterli olup; ayrıca projenin TÜBİTAK tarafından onaylanması şartı bulunmamaktadır.
5520-) TÜBİTAK’ın projeyi onaylaması şarttır.
5746-) Hibe desteklerin özel bir fon hesabına alınması ve fonun elde edildiği dönemi izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir hesaba nakledilmemesi veya işletmeden çekilmemesi gerekir.
5520-) Hibe ve desteklerin kurum kazancının tespitinde ticari kazancın unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
ÖRTÜLÜ SERMAYE
ÖRTÜLÜ SERMAYE
Kurumların Ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek kullandıkları borçların hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte öz sermayenin üç katını aşan kısmı örtülü sermayedir.
Hesaplamada kurumun hesap dönemi başındaki VUK uyarınca tespit edilen öz kaynaklarının toplamı kullanılacaktır.
Hesap dönemi başındaki sermayesinin negatif olması durumunda, ortak veya ortakla ilişkili kişilerden yapılan borçlanmaların tamamının örtülü sermaye olması durumu söz konusudur.
Örtülü sermaye uygulamasında kriterler;
• Ortakla ilişkili kişi/kişiler,
• Borç / Öz sermaye oranı,
• Öz sermaye,
• Borcun işletmede kullanılma şartı
Örtülü Sermaye Kapsamı Dışında Kalan Borçlar
Kurumun VUK uyarınca tespit edilmiş edilmiş bulunan, Ortakların veya ortaklarla ilişkili kişilerin gayri nakdi teminatıyla üçüncü kişilerden sağlanan borçlar.
Kurumların iştiraklerinin, ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerin, banka veya finans kurumları ya da sermaye piyasasından temin ederek aynı şartlarla kullandırdıkları krediler.
Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar,
3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında finansal kiralama şirketleri
Finansman ve factoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının bu faaliyetleri ile ilgili olarak ortak veya ortaklarla ilişkili kişi sayılan bankalardan yaptıkları borçlanmalar.
Vergisel Sonuçları :
Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz,kur farkları ve benzeri giderler kurum kazancının tespitinde gider kabul edilmez.
(MD.11/b)
Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar Örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. (MD.12/7)
Dağıtılmış sayılan kar payının Stopaj uygulaması açısından Net Kar Payı olarak kabul edilmesi ve brüte tamamlanması gerekir.
Bulunan brüt tutar üzerinden ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılmalıdır.
Yasal dayanak- Yeni KVK ve GVK
Yasal dayanak- Yeni KVK ve GVK
Transfer fiyatlandırması
Yöntemler
Mükellef Bildirimleri
Yapılacaklar & Önlemler
Sorunlar & sıkıntılar
5520 sayılı yeni KVK (21 Haziran 2006)
5520 sayılı yeni KVK (21 Haziran 2006)
5615 sayılı Kanun GVK (28 Mart 2007)
KVK Mad.13
GVK Mad. 41/5
01.01.2007’den itibaren yürürlükte
18.11.2007 (genel tebliğ),
06.12.2007 (BKK)
Vergi güvenlik önlemi
Vergi güvenlik önlemi
Örtülü kazanç dağıtımının yeni şekli
İlişkili kişilerle olan aşağıdaki ticari ilişkilerde ortaya çıkmakta
Alım, satım,
İmalat, inşaat, hizmet,
Kiralama,
Borçlanma,
Ücret ödemeleri
Örtülü kazanç dağıtımına sebep olan bir fiyatlandırma
Emsaline uygunluk ilkesine aykırı bedel & fiyat
“Karşılaştırılabilir koşullar” var olduğunda
“Karşılaştırılabilir koşullar” var olduğunda
İlişkili kişilerle yapılan
Mal veya hizmet alım ya da satımında
Uygulanan fiyat veya bedelin,
İlişkisiz kişilerin kendi aralarında yaptıkları işlemlerde
Oluşacak fiyat veya bedele
Eşit (uygun) olması
“hesaplamalara ait kayıt ve belgeler ıspat edilebilir olmalı”
Kontrol içi ve kontrol dışı işlemlerin güvenli ve doğru olarak kıyaslanabilirliği
Kontrol içi ve kontrol dışı işlemlerin güvenli ve doğru olarak kıyaslanabilirliği
Ölçülebilir farklarla ilgili analiz ve düzeltme gerektirir.
Mal veya hizmetlerin nitelikleri (fiziki özellik, büyüklük, garanti, kalite, güvenilirlik, arz miktarı, içerik, tip, marka, lisans vs)
İşlev ve Risk Analizi (kullanılan varlıklar, tasarım, üretim, montaj, ar-ge ve geliştirme, hizmet, dağıtım, pazarlama, reklam, nakliye, finansman)
Ekonomik koşullar (coğrafi konum, pazar hacmi, rekabet ortamı, alıcı ve satıcının pozisyonları, benzeri mallar, arz ya da talep düzeyi, hukuki düzenlemeler, arazi, işçilik ve sermaye unsurları, ulaşım masrafları, perakendecilik, toptancılık, işlem tarihi, zamanı, vade, kredi kullanımı, maliyet farklılıkları)
İş stratejileri (pazara yeni giriş, pazarı koruma, ürün yenileme, pazar payı artırma, ürün tanıtımı)
Maliye tarafından uygunluk denetimi yapılır
Maliye tarafından uygunluk denetimi yapılır
Emsali aşan / altında kalan kısım hesaplanır
ÖRTÜLÜ KAR (kazanç) DAĞITIMI sayılır
Bulunan tutar kurum matrahına ilave edilir (KVK % 20)
Kazancın aktarıldığı kişinin statüsüne göre, bu tutar brütleştirilir ve üzerinden temettü tevkifatı uygulanabilir
(tam mükellef gerçek kişi % 15, dar mükellef kurum % 15)
1 kat vergi cezası kesilir,
Geçmişe dönük gecikme faizi hesaplanır
Diğer tarafta düzeltme yapılır
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılan tutar ortaklara dağıtılmış net kâr payı olarak kabul edilir.
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılan tutar ortaklara dağıtılmış net kâr payı olarak kabul edilir.
Kar dağıtımı, hesapdöneminin son günü itibariyle yapılmış sayılır.
Kar payının brüt tutarı tespit edilir ve brüt tutar üzerinden mükellefiyet durumuna göre temettü stopajı yapılır.
Örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şartıyla alan tarafta düzeltme yapılır
Alan tam mükellef kurum ise “iştirak kazançları” istisnasından yararlanır.
Alan gelir vergisi mükellefi ise “temettü” olarak beyana tabidir.
Dar mükelleflerde merkeze aktarılan kar sayılır ve tevkifat uygulanır
Kurumların ortakları
Kurumların ortakları
Kurumların ilgili bulunduğu gerçek kişi ve kurumlar
Ortakların ilgili bulunduğu gerçek kişi ve kurumlar
İdaresi, denetimi, sermayesi açısından dolaylı & dolaysız bağlı olduğu kişi ve kurumlar
Nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi ve kurumlar
Ortakların eşleri, eşlerin üstsoy ve altsoyları
Ortakların ya da eşlerin üçüncü dereceye kadar yansoy hısımları ve kayın hısımları
Vergi cennetlerindeki kişi ve kurumlar
Bir Kurumun % 1 ortağı kişinin % 1 ortağı olduğu bir kurumun % 1 ortağı olan kişi
Bir Kurumun % 1 ortağı kişinin % 1 ortağı olduğu bir kurumun % 1 ortağı olan kişi
Bir Kurumun % 1 ortağı kişinin eşinin dedesi ya da torunu
Bir Kurumun Yönetim Kurulu başkanın % 1 ortağı olan şirketin % 1 ortağı olduğu şirketin yönetim kurulu üyesi
Bir kurumun iştiraki olan şirketin % 1 ortağı olan bir şirket
Bir şirket denetçisinin eşinin ortak olduğu diğer bir şirket
Vergi cennetlerindeki kişi ve kurumlar ilişkili kişi kabul edilir
Vergi cennetlerindeki kişi ve kurumlar ilişkili kişi kabul edilir
Yabancı ülke vergi sistemi & vergi düzeyi karşılaştırılır
Vergi cenneti sayılan yerleri Bakanlar Kurulu belirler
Bunlara yapılan ödemelerde % 30 stopaj var (aşağıdakiler hariç)
Farklı oran uygulamaları:
Emsaline uygun fiyatla mal ve iştirak hissesi alım satımı
Emsaline uygun deniz ve hava aracı kiraları
Zorunlu gemi geçiş ücreti, liman ücreti gibi ödemeleri
Tevkifat yapılmayacaklar:
Yurt dışı finans kuruluşlarından yapılan borç ana para ve faizleri
Yurt dışı sigorta ve reasürans ödemeleri
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi (ticari piyasa fiyatı)
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi (ticari piyasa fiyatı)
Maliyet Artı Yöntemi
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Diğer yöntemler (OECD tarafından tanımlanmış)
- Kar bölüşüm yöntemi (fonksiyonlara & risklere göre)
- Net Kar Marjı Yöntemi
5. Maliye ile anlaşılan yöntem
İlişkili işlemlerin belirlenmesi
Özel bir ekip oluşturarak sektörel analizler
Karşılaştırılabilirlik analizi
İç & dış emsallar bulma
Fonksiyon ve risk analizleri
En uygun yöntemin belirlenmesi
Kısa uzun vade planlaması (Yöntemin test edilmesi)
Maliye’nin yöntemlerle ilgili çalışmalarını takip
Belgeleme (RAPOR ve ıspatlayıcı belge ve analizler)
Maliye Bakanlığı ile anlaşma (SINIRLI)
En yaygın “emsale uygun fiyat” belirleme yöntemidir.
En yaygın “emsale uygun fiyat” belirleme yöntemidir.
Genel olarak “Piyasa Fiyatı” olarak tanımlanır
İlişkili kişiler dışında (Kontrol dışı) oluşan bir fiyat olmalı
İç emsallar (öncelikli) veya dış emsallar (ikincil) kullanılabilir
Karşılaştırılabilirlik analizi mümkün olmalı
Mal veya hizmetlerin nitelikleri
İşlev analizi
Ekonomik koşullar
İş stratejileri
Koşullara göre muhtelif düzeltmeler yapılabilir
Benzer nitelikte işlem yapan sektörlerde geçerli
benzinci, tüpgaz bayileri, tekstil, bakliyat vb
Mal veya hizmet maliyetleri esas alınır
Mal veya hizmet maliyetleri esas alınır
Maliyetler kontrol içi ve kontrol dışı işlemlerde benzer olmalı
Makul bir brüt kâr oranı eklenir
Emsal satış fiyatı bulunur
Satışlar - Maliyet = Brüt kâr oranı
Maliyet
İşlem sayısı yeterli, farklılıklar az ya da düzeltilebilir olmalı
Koşullara göre düzeltmeler uygulanabilir
İnşaat, İmalat, Hizmetler, Mal Ticareti sektörleri
Mal veya hizmet yeniden satışa konu edilmeli
Mal veya hizmet yeniden satışa konu edilmeli
Yeniden satan işletme, malda ciddi nitelik değişikliği, ekleme ve değer artıracak işlem yapmamalı
İlişkisiz kişilere uygulanan Yeniden Satış Fiyatı baz alınır
Makul bir brüt kâr oranı düşülür (riskler & işlevler önemli)
Emsal satış fiyatı bulunur
Emsale Uygun Fiyat = Yeniden satış fiyatı / (1+Brüt kâr oranı)
Koşullara göre düzeltmeler uygulanabilir
Üretici-aracı-tüketici ilişkisi (İmalatçı, Toptancı, Pazarlamacı, Mağaza)
Kontrol içi bir işlem ya da birden fazla işlem olmalı
Kontrol içi bir işlem ya da birden fazla işlem olmalı
Emsal alınacak karşılaştırılabilir iç ve dış işlem olmamalı
Maliyet artı yöntemi için sağlıklı veri bulunamamalı
Yeniden satım, malın her aşamada niteliği değiştiği için uygun değil
Oluşan faaliyet kârı & zararı ilişkili kişiler arasında bölüşülür
Öncelikle normal kar marjı, sonra artık kar belli kıstaslara göre dağıtılır
Bölüşümde işlevler, riskler, masraflar, kullanılan varlıklar, konulan sermaye, çalıştırılan kişilerin durumları dikkate alınır
İşlemlerin birbirine girdiği ve bağlantılı olduğu gruplarda geçerli
Ana hammadde tedarikçisi, yarı mamül üreticisi, mamül imalatçısı, pazarlamacı zinciri
Kontrol içi belli bir işlem olmalı
Kontrol içi belli bir işlem olmalı
Karşılaştırılabilir dış emsal bulunur
Uygun bir dağıtım anahtarı tespit edilir
(Maliyetler, satışlar veya varlıklar gibi)
Oluşan net kâr marjı uygulanarak emsal fiyat bulunur
Değişkenler dikkate alınır
Eser sözleşmelerine dayalı hizmetler, İnşaat işleri, sipariş usulü imalat
Amaç, olası vergi ihtilaflarının önüne geçmek
Amaç, olası vergi ihtilaflarının önüne geçmek
Sadece kurumlar başvurabilir
Yurt dışı İşlemlerde geçerli
Süresi üç (3) yıl
Büyük Mükellefler Vergi Dairesine Bağlı olanlar (2008 başı)
Diğer kurumlar (2009 başı)
Asgari bilgi ve belgelerle yazılı olarak başvurulur
Maliye Bakanlığı tarafından ön değerlendirme ve analiz yapılır
Her yıl rapor sunulur & anlaşmaya uyum kontrol edilir
Başka mükelleflere emsal oluşturmaz, kanıt olarak gösterilmez
Süre bitimine 9 ay kala yenileme başvurusu yapılır ve belli koşullarda revizyon ve iptal işlemi yapılabilir
Hizmet fiilen sağlanmış olmalı
Hizmet fiilen sağlanmış olmalı
Hizmeti alan şirket/şirketler söz konusu hizmete ihtiyaç duymalı
Hizmeti alanın pozisyonunu güçlendirecek ticari veya ekonomik bir değer sağlanmalı
Hizmet bedeli emsallere uygun olmalı
“Karşılaştırılabilir Fiyat” veya “Maliyet Artı” Yöntemleri daha uygun
Transfer fiyatı tespit raporu
Transfer fiyatı tespit raporu
Transfer fiyatlandırması Bildirim Formu
İlişkili kişlerlerle ilgili hazırlanacak belgeler
İbraz ve Saklama yükümlülüğü
Beyanname verme süresi İçinde rapor hazırlanır
Beyanname verme süresi İçinde rapor hazırlanır
Raporlar belirlenen formata uygun hazırlanır
Raporda asgari olarak belli bilgiler ve belge yer alır
Otomatik olarak vergi dairesine verilmez, istenirse ibraz edilir
Büyük Mükellefler Vergi Dairesine bağlı olanlar hem yurt içi hem de yurt dışı işlemlerinde rapor hazırlayacaklar
Diğer kurumlar vergisi mükellefleri sadece yurt dışı işlemlerinde rapor hazırlarlar
Gelir vergisi mükellefleri rapor hazırlamamak zorunda değil
Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından doldurulacaktır
Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından doldurulacaktır
İşlemlerin bulunmaması durumunda bu form doldurulmayacak
Beyanname verme süresi içinde hazırlanır
Beyananame ekinde vergi dairesine verilir
İçeriği:
Kuruma ilişkin genel bilgiler
İlişkili kişilere ilişkin bilgiler
İlişkili kişilerle gerçekleştirilen transfer fiyatlandirmasina ilişkin işlemler
Transfer fiyatlandirmasina konu olan işlemlerde kullanılan yöntemler
İlişkili kişilerden temin edilen borçlara ilişkin bilgiler
Beyanname verme süresi içinde hazırlanır
Beyanname verme süresi içinde hazırlanır
Otomatik olarak vergi dairesine verilmez,
İstenirse ibraz edilir
5 yıl boyunca saklanır
BMVD’ne bağlı olmayan diğer kurumlar vergisi mükellefleri yurt içi işlemlerinde
Gelir vergisi mükellefleri hem yurt dışı hem de yurt içi işlemlerinde belgeleme yaparlar
İdare isterse asgari belgeler dışında belge & bilgi ister
Faaliyet tanımı,İçinde bulunduğu sektör
Faaliyet tanımı,İçinde bulunduğu sektör
Organizasyon yapısı,
Sermaye yapısı, Ortakları,
Ekonomik ve hukuki geçmiş hakkında özet bilgiler,
İlişkili kişilere ait bilgiler (vergi kimlik numaraları, adresleri, telefonları)
Üstlenilen işlevler,
Sahip olunan riskleri ve kullanılan varlıkları içeren tüm bilgiler,
Ürün fiyat listeleri,
Üretim maliyetleri,
İlişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlemlerin miktarı ile fatura ve benzeri belgeler,
İşlem konusu yıl içinde ilişkili kişilerle yapılan tüm sözleşme örnekleri
İlişkili kişilere ait özet mali tablolar,
İlişkili kişilere ait özet mali tablolar,
İlişkili kişiler arasındaki işlemlere uygulanan şirket içi fiyatlandırma politikası,
İlişkili kişilerce kullanılan farklı muhasebe standartları ve yöntemleriyle ilgili bilgiler
Gayri maddi varlıkların mülkiyetine ve gayri maddi hak bedellerine ilişkin bilgiler
Kullanılan transfer fiyatlandırması yönteminin seçilme nedeni
Transfer fiyatlandırması yöntemine ilişkin bilgi ve belgeler (iç ve/veya dış emsaller, karşılaştırılabilirlik analizi)
Emsallere uygun fiyat & kâr marjının saptanmasında kullanılan hesaplamalar
Belli bir emsal fiyat aralığı tespit edilmişse, bu aralığın tespitinde kullanılan yöntem
İlişkili kişilerin ve bunlarla yapılan işlemlerin belirlenmesi
İlişkili kişilerle yapılacak işlemlere dikkat edilmesi
Özel bir ekip oluşturulması
Kontrol dışı işlemlerle ilgili sektörel analizler yapılmalı
İç & dış emsallar tespit edilmeli
Kontrol içi & kontrol dışı işlemlerle ilgili “Karşılaştırılabilirlik” analizi
Fonksiyon ve risk analizleri yapılmalı
En uygun yöntem belirlenmeli
Kısa uzun vade planlaması (Yöntemin test edilmesi)
Maliye’nin yöntemlerle ilgili çalışma ve denetimleri takip edilmeli
Belgeleme (RAPOR ve ıspatlayıcı belge ve analiz cetvelleri)
Maliye Bakanlığı ile anlaşma yolu aranmalı
BKK ile genel tebliği zamanlama kaosu
2 yıllık gecikmeli genel tebliğ ve uygulama zamanı
