C. M. Keyns və onun davamçılarının adı ilə bağlı olub, iqtisadi nəzəriyyədə "inqilabi dəyişikliklər" P. Samuel­

İqtisadi artım və istehsal imkanları əyrisi



İstehlak malları (əmtəələr)


İqtisadi artım və istehsal imkanları sxemindən aydın olur ki, təklif amillərindən hər birində baş verən kəmiyyət və keyfiyyət dəyişikliyi, AB əyrisinin soldan sa­ğa və yuxarıya doğru CD istiqamətində hərəkətinə səbəb olur. İqtisadi artım, cəmiyyətin tələblərinin sonsuz, iqtisa­di resursların məhdudluğu baxımından o həddə qədər yük­sələ bilər ki, istehsal olunan məhsul-xidmətlərinin son fay­dalılıq həddi (MU), həmin məhsul xidmətlərinin son hədd xərclərini (MC) (MU>MC) ötsün yaxud bunlar bir-birinə uyğun (MU=MC) olsun. Deməli istehsal imkanları ilə iqti­sadi artım, habelə onun templəri arasındakı optimal nisbət, nə qədər çətin olsa da maksimum faydalılıq prinsipi əsa­sında formalaşmalıdır.
Cəmiyyətin tərəqqisinin və insanların həyat səviy­yəsinin yaxşılaşmasının əsas şərti sayılan iqtisadiy­yatın artım templəri məsələsi, ilk baxışda başa düşülən olsa da, təəssüf ki, mütəxəssislər arasında bu ideyanın həm tərəf­darları, həm də əleyhdarları olduğu kimi neytral mövqedə dayanaraq, inkişaf templərinin elə olduğu səviyyədə, yəni sıfır hədd çərçivəsində saxlanılmasını irəli sürənlər də var­dır.
İqtisadi artım templərinin yüksəldilməsi tərəfdarları əmindirlər ki, yalnız bu yolla ölkədə və dünyada maddi-mənəvi nemətləri artırmaq, yoxsulluğu və işsizliyi aradan qaldırmaq, insanlara rahatlıq yaratmaq və onların "əsl sər­vəti" sayılan asudə vaxt hesabına şəxsiyyətin hərtərəfli inkişaf edib formalaşmasına nail olmaq mümkündür.
İqtisadi artım templərinin yüksəldilməsi əleyhdar­la­rı bu fikirdədirlər ki, hədsiz sənayeləşdirmə və sürətli irə­liləyiş yolu, bəşəriyyətin gələcək fəlakətlərinin zəmini olub, planetin təbii sərvətlərini, iqtisadi resurslarını azal­dır, qlobal miqyasda istiləşmə yaradır, atmosferin zəhər­lən­məsini gücləndirir, təbiətlə insan arasındakı normal mü­na­sibətləri pozur, ətraf mühiti korlayır, ekoloji prob­lem­ləri gərginləşdirir.
Şübhəsiz, bu mürəkkəb və ziddiyyətli problemlərin həlli yollan barəsində hazır variant yoxdur. Hər bir ölkə öz keçdiyi inkişaf yolu, çatdığı iqtisadi-sosial səviyyə, qarşı­laşdığı problemlər, ən başlıcası isə perspektiv məqsəd və vəzifələri baxımından real imkanlarını düzgün qiymətlən­dirərək hərəkət etməlidir.