C. M. Keyns və onun davamçılarının adı ilə bağlı olub, iqtisadi nəzəriyyədə "inqilabi dəyişikliklər" P. Samuel­



Yüklə 2,89 Mb.
səhifə12/114
tarix26.11.2023
ölçüsü2,89 Mb.
#136532
növüDərs
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   114
C fakepathelave vesait

Klassik model. Klassik tarazlı dinamik model kimi səciyyələnən iqtisadi artımın bu variantı, məcmu tələblə məcmu təklifin qiymət mexanizminə əsaslanır. Bu tip modelin əsasında fransız iqtisadçısı J.B.Seyn adı ilə bağlı «Sey qanunu» durur. Həmin qanuna görə əmtəələrin tək­lifi, elə bu təklifə uyğun da tələb yaradır. Başqa sözlə, cə­miy­yətdə ictimai əmək bölgüsünə əsasən hər bir istehsalçı öz əmtəəsinin əvəzində, qarşılıqlı surətdə nə isə əldə et­mək üçün əmtəə-xidmət hazırlayır. Deməli, konkret əm­təə-­mal-xidmət istehsalçısı yalnız öz məhsulu həcmin­də, yaxud onun qiymətinə uyğun məbləğdə nə isə başqa əm­təələr-xidmətlər əldə edə bilər. Ona görə də bütövlükdə cəmiyyət miqyasında nə qədər tələb (alqı) varsa, təxminən bir o qədər də təklif (satqı) olur.
Lakin məlumdur ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində heç də həmişə belə olmur. Tarazlıq hər hansı bir anda po­zu­la bilir. Çünki adamlar gəlirlərini tam xərcləməyərək, yığı­ma üstünlük verirlər. Belə olduqda, istehsalçıların (biz­­­­nes­menlərin, sahibkarların) xərclərinin müəyyən his­sə­si kreditlər hesabına həyata keçirilir. Bu meyl isə tələb edir ki, əhalidəki yığımla istehsala yönəldilən sərmayə qoyuluşları arasında müəyyən bir ta­razlıq, balans olsun. Həmin model təxminən 100 il, XX əsrin 30-cu illərinə qə­dər davam etmişdi. Lakin 1929-1933-cü illəri əhatə edən iqtisadi böhrandan sonra bu iqti­sadi artım modeli artıq özünü doğrultmamışdır.
Keynsçi modellərdə cəmiyyətin təsərrüfat həyatın­da iqtisadi tarazlığın təmin olunması üçün alıcıların, müş­tərilərin tələbi həlledici amil, əsas səbəb kimi götürülür.
Bu modellərdə sübut olunur ki, tələblə-investisiya qoyuluşları həcminin optimal variantının tapılması, nəticə etibari ilə cəmiyyət miqyasında gəliri artırır.
Keynsciliyə əsaslanan dinamik Domar modeli ilk keynsci modellərdən fərqli olaraq, investisiyalara təkcə gəlirləri artırmaq amili kimi deyil, həm də yeni istehsal gücləri yaratmaq vasitəsi kimi baxır. Bu modelə əsasən, tələb-təklifin dinamik sürətdə balanslaşdırılması, yeni is­teh­sal güclərinin və gəlirlərin əmələ gəlməsini şərtləndirir.
Harrod modeli isə, bir növ Domar modelinin daha da inkişafıdır. Lakin əgər Domar modeli gəlirlərlə-inves­tisi­yaların nisbətinə əsaslanırsa, Harrod modeli istehlakla (gəlirlərlə) – investisiyaların nisbətinə üstünlük verir.

Yüklə 2,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin