Ca'fer es-sâdik

165 nşr. Abert N. Nader

166 Mektebetü Dâri'1-Beyân

167 nşr. M. Muhyiddin Abdülha-mîd v.dğr

168 trc Süleyman Ateş

169 trc. Selahattin Ayaz

170 Tekvin, 15/17

171 Bk. Thomas, s. 451

172 Tefsîr, II, 562

173 es-Sâffât 37/97

174 es-Sâffât 37/ 64-66

175 et-Tekâsur 102/6

176 es-Sâffât 37/ 23

177 Hak Dini, V1I1, 5333

178 Muhammed er-Riyşehrî, II, 186

179 Bk. Cehennem

180 Bk. Tarancı. Cahit Sıtkı

181 Yâküt, Mu'cemü't-büldân, V, 97-99

182 Kuveyt 1985

183 Târîhu Bağdâd, XII, 219

184 Yâküt, Mu'cemü'l-odeba, XVI, 113

185 Ocak 869

186 İbnü'n-Nedîm, s. 39

187 Ch. Pellat, Le Müieu başrien..., s. 242, not 2

188 el-Fâhûrî, s. 68-69

189 Bk. Aynî, IX, vr. 72 ; Şeşen. ŞM. VI, 113

190 Arabica, XXXI / 2. 5 1 17-164; Şe­şen, TED, I. 231-272

191 nşr. Sâsî, Kahire 1325 ' 1907: P Kraus - Tâhâ el-Hâcirî. Kahire 1943

192 nşr. Sendûbî, Ka­hire 1352 1933; Abdüsseiâm Hârûn, l-ll, Kahire 1964-1965; I 11-1V, Kahire 1979

193 GAL, I, 158-159; SuppL, I, 239-247

194 Eserlerinin tamamı için bk. Pellat. Arabica, ili, 147-180; a.mlf., The Li­fe and Works of Jahiz; Sezgin. III, 368-375 ; VII, 240-241 , ayrıca bk. ciltlerin so­nundaki indeksler

195 Kahi­re 1378/1958

196 Bk. Şosen, TED, I, 240

197 Bk. a.g.e., I, 240

198 nşr A. Hârûn, Kahire 1955

199 nşr Sendûbî, Resâ3 ilü'l-Câhiz için­de

200 nşr Ch. Pellat, el-Meşrık, LU |Beyrut 1958|, s 417-491

201 Bk. Pellat, Arabica, III. 168

202 Bk. a.g.e., III, 160

203 Her iki eser için bk. Sendûbî, Resâ^ilü'l-Câhiz

204 Bk. Şeşen, TED, I. 263, 265

205 nr. 6836

206 Edeb, nr. 19

207 Kahire 1324

208 Ka­hire 1926

209 JAOS, XLV11 (1927), s. 311-334

210 Hzsperis, XXVI IParis 1939], s. 123-156

211 Konya 1992

212 nşr. A. Hârûn, Resâ'üü'!-Câ­hiz içinde

213 nşr. Sendûbî, Resâ'ilü't-Câhiz içinde

214 Trc Pellat, Le liure de couronne sur Ses regles de conduite des rois. Paris 195-1

215 Her üç eser için bk. Sendû­bî, Resâ3ilü't-Câhiz

216 nşr. A Zeki Pa­şa, İstanbul 1914; Fevzî Atavî, Beyrut 1970: eserin CShiz'c nisbeti konusunda bk. A Zeki Paşa'nın neşri, s 23-65, Şeşcn. TED, I, 238, 269

217 Bk. Pellat, Arabica. III, 165

218 nşr ve trc Pellat. Arabica, XIV 3, s. 259-283; na­şir bunun Kitâbü't-Kibr el-müstahsen ve'l-müstakbah ile aynı eser olduğu kanaatin­dedir; nrş Şeşen, TED, I. 254, 261

219 nşr. a Hârûn, Re-sâitü'l-Câhiz içinde, krş. Şeşen, TED, I, 246, 247

220 Dımaşk 1924

221 nşr. H. H. Ab-dülvehhâb. Beyrut 1966

222 nşr. A. Hârûn, Resâ'i-lü'l-Cdhiz içinde

223 Son dört eser için bk. Şeşen, TED, I, 256, 259, 24K, 268

224 Amnon Shıloah. s. 92

225 Kahire 1964

226 Warminster 1980

227 l-Vll Ka­hire 132M325; nşr A. Hârûn, l-VH. Kahi­re 1939-1945

228 Leiden 1900

229 Sâsî. Kahire 1323, 1905: Ali el-Cârim-Ahmed el-Avâmirf, l-ll. Kahire 1357-1358, 1938-1939: Tâhâ ei-Hâcirî, Kahire 1948, 1963; Fransızca trc. Peliat, Le liure des auares, Paris 1951

230 nşr. Peliat, Dımaşk 1955: Kransızca İre için bk Mau-rice Adad, Arabica, XIV 3, s. 298-319; Amnon Shiloah, s 95

231 Ka­hire 1964

232 Ankara 1967

233 nşr. A Hârûn, Re-sâ itil't-Câhiz içınde

234 Bk. Şcşen, TED, 261-262

235 nşr. PellaL, Beyrut 1957; A. Hârûn, Resâ ilü'l-Câhiz içinde

236 nşr M M. el-Hûlî, Kahire 1972

237 Bk Şeşen, TED. I, 239

238 Bk. Şeşen, TED, 1, 239

239 bk. Şeşen, TED. I, 270-27 l

240 Şe­şen, TED, 1 243

241 nşr. Salih Ali, Bağ-dad 1970

242 Beyrut 1982

243 Bey­rut 1974

244 Tunus 1983

245 Beyrut 1986

246 nşr Tâhâ el-Hâcir

247 trc Ramazan Şişen

248 nşr. Abdusselârr harün

249 nşr. İzzet Attâr

250 Te'vîlü muhtelifli-hadîs, s. 59

251 Kitâbut-Hayeuân, I, 11, II, i 34; VI, 206

252 el-cOşmâniyye, s. 6, 31, 42, 50, 116; Kitâbül-Hayeuân, I, 207; İli, 238; Eş'arî, s. 340, 341

253 Ibnü'l-Arabî, s. 111; Ahmed Emîn, 111, 135

254 el-'Oşmâniy-ye, s. 255; Ebül-Kâsım el-Belhî, s. 73

255 en-Neml 27/39

256 Kitâbü'l-Hayeoân, II, 192; Eş'arî, s. 407

257 el-osmâniyye, s. 89-92

258 Hannâ el-Fâhûrî, s. 23

259 Şehristânî, I, 75-76

260 Hayyât. s. 111

261 İbnü'n-Nedim, s 211

262 el-Osmâniyye, s. 91-92

263 el-Muğnî, XII, 140-141, 235, 306

264 İbnu'n-Nedîm, s. 208, 222, 358

265 îzâhu'l-meknûn, I, 197

266 el-Fark, s. 105, 106, 197

267 Mecmû'atu Resâ'il içinde, nşr. Sâsî

268 nşr. Abdüsselâm M. Hârûn

269 nşr. Charles Pellat

270 nşr. Muhammed Zühri en-Neccâr

271 nşr. H. S. ez-Zâmin

272 trc. Ethem Ruhi Fığlalı

273 Bk. Cahiz

274 Bk. Çıram

275 Meselâ bk. Ebû Dâvûd, "Zekât", 26i, hem terim (meselâ bk. Müslim, "Müsâkât", 14

276 Müslim, "Müsâkât", 14-17; Ebû Dâ­vûd, "Büyûc 58; Nesâî, "Büyûc 29

277 Bk. Hüküm

278 Meselâ bk. İbn Mâce, "Ah­kâm", 23; Ebû Dâvüd, "Akdiye", 12, "Da-hâyâ", 6

279 Aş. bk

280 Bk. Buhârî, "Şehâdât", 8; Dâri-mî, "Veşâyâ", 15

281 Mecelle, md 91

282 nşr. Nezîh Hammâde

283 nşr. Müfîd Muhammed-Ebû Ameşe

284 Tâhir'ül-Mevlevî, s. 28

285 Çetin, s. 1-2

286 Kettânî, I, 290-291

287 Erünsal, Osm.Ar., s. 16, nr. 38, s. 17, nr. 43

288 Uğur, s. 246

289 Karamursal, S. 192

290 Koçi Bey, s. 21

291 Mumcu, s. 91

292 Cezar, s. 106,346

293 Uzunçarşılı, s. 157

294 a.g.e., s. 202

295 Selânikî, II, 479

296 Mumcu, s. 86

297 Ankara 1940

298 Özellikle Adlî Rüşvet

299 Türk Şiiri Özel Sayısı II : Divan Şiiri

300 Bk. Buharı, "îmân", 39, "Büyûc", 2; Müslim, "Müsa-kât", 107-108

301 İbn Kudâme, VI 443-444

302 Bk. müsabaka

303 Bk. Cava

304 Vereenigde Oostlndische Compagnie

305 17 Ağustos 1945

306 Uyûnü'l-enbâ, s. 129

307 Bugünkü Bergama

308 Sezgin, III, 79

309 İbn Ebû Usaybia, s. 126

310 ER, V, 463

311 Sezgin, III, 123

312 İbn Ebü Usaybia, s. 109

313 Rosenthal, s. 189-191

314 Sezgin, III, 114, 123

315 a.g.e., III, 80-81

316 a.g.e., 111, 125

317 a.g.e., III, 106-107

318 ER, V, 465

319 Muhtâru Resâ'ili Câ­bir b. Hayyân, s. 49-52

320 Fkdeusü'l-hikme, s 42-43

321 S. H. Nasr, s. 159-162

322 Câlînûs, (Muhtasar min] Kitabi'7-Ahlâk, s. 25, 30, 42, 47

323 İbn Ebû Usaybia, s. 415

324 DSB, VI, 325-32

325 Latin dünyasındaki Avenzoar

326 İbn Ebû Usaybia, s.461,519

327 Mehdî Muhakkik, s. 14

328 Lipsiae 1821-1833; 2. bs. Hiîdesheim 1964-1965

329 London 1929

330 Lawrence, Kansas Press 1954

331 lthaca, N. Y.. 1973

332 Huneyn b. îshak, Risale, s. 149-179

333 Bk. Bibl

334 Uyûnü'l-enbâ, s. 149

335 Bk. Bibl

336 GAS, III, 68-140

337 Bk. Bibl

338 nşr. P. Kraus, Meceİletü Külliyyetil-âdâb, V/ 1, Ka­hire 1937 içinde

339 Muhtasaru Makâli Câlînûs

340 nşr. A Bedevî, Di-râsât ve nusûş t İl-felsefe ve'l-cu!üm 'inde'l-'Arab, Beyrut 1981 içinde

341 nşr. A. Bedevî, a.e. içinde

342 nşr. P. Kraus

343 nşr M Z. Sıddîqî

344 nşr. A. Bedevî, Dîrâsât ve nusûş fil-felsefe ve'i'ulûm 'inde'l-cArab içinde

345 nşr. F. Seyyid

346 İshak b. Huneyn, Târfhu'l-etıbbâ3 ve'l-felâsife içinde

347 trc. Emile-lenny Marmorstein

348 trc. İlhan Kutluer

349 Le livre des doutes sur Galien

350 1992 Mayısında Türkiye'yi ziyaret eden Arjantin Cumhur­başkanı Carlos Menem de "Turco" lakabı­nı taşıyordu

351 Vnatresna Makedonska Re-volucionerna Organizaciya: VMRO

352 Bugünkü Beyrut Amerikan Üniversitesi

353 Karpat, UMES, XVII, 188

354 Dia, III, 48-49

355 Bunların içinde çok sayıda Özbek, Türkmen vb. Türk vardır

356 MSA, 1963

357 haz. ABD Ticaret Bakanlığı Nüfus Sayımı Bö­lümü

358 nşr. Sameer Y. Abraham-Nabeel Abraham

359 nşr. E. H. Waugh

360 el-Bakara 2/246-251

361 İbr. peliştîm

362 Tesnıye, 2/11; II. Samuel, 21/19-20; I. Tarihler, 20/8

363 yak­laşık 60 kg

364 l. Samuel, 17/5-7

365 I. Sa­muel, 17

366 I. Samuel, 17/50-51

367 11. Samuel, 21/19

368 1. Tarihler, 20/5

369 Mes'ûdî, 54

370 Taberî, 1, 467

371 Mes'ûdî, I, 56-58

372 Harden. s. 31

373 Goldsteın, s 35

374 9 Ocak 1847

375 Newmann, s. 116

376 gül-fâm, gül-reng

377 Bk. Câm-ı Cem

378 Bk. Âyîne-i İskender

379 Burhân-ı Kâuc, II, 756; Bur­hân-ı Kâtı' Tercümesi, s. 246; Gıyâseddin, s. 160

380 nşr. Muhammed Muin

381 10 Haziran 1333

382 Tahran 1307 hş

383 Tahran 1340 hş

384 Tarih, nr 203

385 nşr Ali Emri

386 Gr.lPh.. II, 110, Rızâzâde-i Şa­fak, s. VI

387 DMF. 1-11. 725

388 Ferheng-i Fârsî, V, 419

389 bk Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 479r, vr

390 Ahmed-i Dâl Hayatı ue Eserleri, s 75-78. 144-154

391 HOP. 1, 432

392 JA, s 453

393 Ankara Cebeci Halk Ktp., nr 239 |başı ve sonu eksik, 2863 be-yitlik bir nüsha]; TTK Ktp., nr 429; Ata­türk Üniversitesi Ktp., Seyfettin Özeğe, nr427; Koyunoğlıı Müzesi Ktp., nr. I 1.398; İstanbul Arkeoloji Müzesi Ktp., nr. 237; Millet Ktp , Ali Emîrî, Manzum, nr 1202. İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Os­man Ergin, nr. 587; Biblioteca Apostolica, Barb. Orientalc, nr. 103 IMevlânâ Mah-tnud tarafından XV yüzyılda istinsah edil­diği anlaşılan bu nüsha mevcut yazmala­rın en eskisidirj; Bibliotheque Nationale, nr. [363: British Museum, Add., 24.962; Oxtord Bodleian Ktp , nr. 2086, Biblioteca Vaticana, Turco nr. 52.156; Leiden Ktp, nr. 1558 vb

394 Bk. bibl

395 Kocatûrk, s. 219

396 Bk. Hamam

397 nşr Abdülazîz Muhammed el-Vekîl

398 BA, MD, nr. 6, s. 135; nr. 9, s. 14

399 BA, MD, nr. 64, s. 42, 44, 139

400 Osmanoğlu, s. 87

401 trc. Perran Üstündağ

402 el-Mu'cemü'l-evsat, 1, 143

403 Mecma'u'z-zeua'id, II, 46

404 el-Bakara 2/34

405 Nesâî, "Tatbik", 78

406 el-Bakara 2/114

407 Lisânü't-'Arab, "scd" md

408 el-Hac 22/ 40

409 Mukaddime, s. 635

410 Bk. Buhârî, "Şalât", 54

411 et-Tevbe 9/108

412 el-İsrâ 17/1

413 et-Tevbe 9/107

414 el-Cin 72/18

415 Buhârî, "Şalât", 45, 54; Müslim, "Mesâcid", 16-23

416 Arseven, 1, 219

417 Mese­lâ Çorum'daki bir mescidin camiye tahvi­liyle ilgili 13 Cemâziyelevvel 1209 tarihli bir arîza için bk. BA, Cevdet-Evkaf, nr. 721

418 el-Hıtat, II, 455

419 Taberî, I, 121; Hâzin, I, 108

420 Âl-i İmrân 3/96

421 Buhârî, "Enbi­yâ5", 40; Müslim, "Mesâcid", 1-2

422 el-Bakara 2/125, 127, 158; Âl-i İmrân 3/96, 97

423 el-Mâide 5/2, 97

424 el-Hac 22/29, 33

425 Mezmurlar, 84/6-7

426 Buhârî, "Şalât", 49; Müs-ned,\\, 178; 111,404; IV, 85

427 İbn Hişâm, i, 367

428 İbn Sa'd, 1, 239

429 İbn Şebbe, I, 68

430 er-Rauzul-ünüf, IV, 266

431 Buhârî, "Menâkıbü'l-enşâr", 45

432 Semhûdî, 1, 242

433 Târîhu'I-MedînetV I-Münevvere, 1, 57-75

434 Ensab, I, 273

435 İbn Şebbe, 1, 63

436 "Şalât", 41

437 Buhârî, "Cumca", 11

438 Vâkıdî, 111, 875-884

439 et-Tevbe 9/18

440 Bu­hârî, "Şalât", 65; Müslim, "Mesâcid", 24, 25

441 Belâzürî, Fütûhu'ibüldân, s. 137

442 a.g.e., s. 122

443 el-Harâc, s. 138

444 Makrîzî, I, 285-286

445 Belâzürî. Fütûhul-büldân, s. 122

446 ed-Daris fî târîhi'l-medâris, II, 303-370

447 en-Nûr 24/36

448 et-Tevbe 9/108

449 el-Hac 22/40

450 İbn Mâce, "Mesâcid", 11

451 Nesâî, "İmamet", 50; Ebû Dâvüd, "Şalât", 46

452 el-Bakara 2/187

453 Müslim, "Mesâcid", 288

454 en-Nûr 24/35-36

455 el-Ba-kara 2/125; el-Hac 22/26

456 Kureyş 106/31

457 Bk. Ebû Dâvûd, "Vitir", 14; İbn Mâce, "Mukaddi­me", 17

458 Bk. Müslim, "Hac", 250

459 İbn Mâce, "Mesâcid", 13

460 Buhâri, "Şalât", 60

461 İbn Mâce, "Mu­kaddime", 17

462 el-Faklh ue'i mütefakkih, I, 10-12

463 Âİ-i İmrân 3/35-37

464 Buhârî, " ilim", 8

465 Kettânî, II, 232-233

466 Mu'cemü'l-büldân, V, 114

467 Makrîzî, 1l, 329-332

468 Erünsal, tür. yer

469 Hasan İbrahim, 11, 242

470 Belâzürî. Fütdhu'l-büldân, s. 286

471 Belâzürî, Fütûhu'l-büidân, s. 287

472 Muhammed Hamîdul-lah, İslam Peygamberi, II, 1121

473 Taberî, V, 110-111

474 Taberî, IV, 45

475 Dârimî, "Mukaddime", 51

476 Buhârî, "Şalât", 70

477 Sâd 38/21

478 Ebû Dâvûd, "îmân", 3

479 Buhârî, "Ahkâm", 18

480 Sahnün, V, 144

481 İbn Ebüd-Dem, s. 109

482 Kindî, s. 428, 443, 444,469,487-495

483 TED, Vlll/1-4, s. 209

484 Müsned, 111, 434

485 Serahsî, XXX, 165

486 Bk. el-Bakara 2/273

487 Buhârî, "Şalât", 59; Müslim, "Cihâd", 67

488 Buhârî, "Şalât", 83; Müslim, "Cihâd", 5

489 Tirmizî, "Nikâh", 6

490 Bk. Kettânî, 1, 156-159

491 Seyahatname, 1, 95

492 er-Rihle, s. 244 vd

493 Buhârî, "Şalât", 72, 74

494 nşr. Kemal Yûsuf el-Hût

495 nşr. Mahmûd et-Tahhân

496 trc. ve nşr. Beyza Duşüngen

497 nşr. Abdurrahman Ha­san Mahmûd

498 nşr. Muhammed Mustafa ez-Zühaylî

499 Mecmu 'a mine't-tefâsîr içinde

500 Dâru Ihyâi't-türâsi'l-Arabl

501 nşr. Ca'fer el-Hasenî

502 trc. Ö Rıza Doğ­rul

503 trc. Kemal Kuşçu

504 trc. İhsan Süreyya Sırma

505 Maarif Basımevi

506 trc. Ali Yardım

507 Yük­sek lisans tezi, 1984

508 Arapça'da sahn avlu anlamında kullanılır

509 Kettânî, I, 161-162

510 Bk. Âl-i İmrân 3/96

511 Çatılar 1894 yangınından sonra yeniden yapılmıştır

512 Avluya komşu bir sütun dizisi sonra kaldırılmıştır

513 Mescid-i Cum'a

514 Şimdi Cristo de la Luz Kilisesi

515 Kıb­leye paralel birincide on, diğerinde yedi sahn olmak üzere

516 Meselâ Niriz Camii

517 Minaresi 1407'de yapılmıştır

518 Yakın ta­rihlerde yapılan büyük tamirde betona dö­nüştürülmüştür

519 Mimarı Ahlatlı Hûrremşah, belki caminin mimarı da odur

520 Konya'da Energe Camii gibi

521 Üst kısımları XVIII. yüzyıla aittir

522 l930'lu yıllarda yıktırıl­dı

523 Alaca Cami, 1438

524 Belki XII. yüzyıl

525 Saray Melik Hanım

526 Üst kısmı 1803te yıkılmış ve tamir görmüştür

527 Sahnları ayıran kemerler yıkıl­mıştır

528 Kankar-ta Barsbay 11437

529 Minarelerin üst kısımları 1819'-da yıkılmıştır

530 Mahmud Paşa Camii

531 Medrese­lerin bir kısmı, hamam, çarşı, dârüşşifâ