Yıllık Artış (%)
Miktar
|
Değer
|
Miktar
|
Değer
|
Miktar
|
Değer
|
2006/07
|
2007/08
|
Domates
|
304
|
174
|
372
|
297
|
440
|
389
|
22,3
|
18,3
|
Hıyar
|
52
|
30
|
58
|
42
|
80
|
59
|
11,5
|
37,9
|
Toplam
|
356
|
204
|
430
|
339
|
520
|
448
|
20,8
|
20,9
|
1) Miktarlar bin ton ve değerler milyon dolar olarak verilmiştir.
|
Kaynak: İGEME, 2009.
|
Tablodan görüldüğü üzere; yıllar itibarıyla domates ve hıyar ihracatı artış göstermektedir. 2008 yılında hıyar ihracatı bir önceki yıla göre % 37,9 oranıyla en yüksek değere ulaşmıştır. Toplam sebze ihracat değerlerinde ise yıllar itibarıyla artış görülmektedir.
|
|
|
|
|
|
|
2. BÖLÜM
|
|
TEKNİK DEĞERLENDİRME
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.1. İstihdam Durumu
Cam serada bitkisel üretim işletmesinde, tam kapasitede toplam 3 kişi istihdam edilecektir. Öngörülen işletmenin toplam üretim alanı (sera ) 850 m² olup, bu alanda yetiştirilecek ürünler için 3 kişilik istihdam yeterli olacaktır.
İstihdam edilecek personel ve nitelikleri aşağıda tablo 3’te belirtilmiştir.
Tablo 3. İstihdam Edilecek Personel Sayısı
İstihdam Edilecek Personelin Niteliği
|
İstihdam Edilecek Personel Sayısı
|
Düz işçi
|
3
|
TOPLAM PERSONEL
|
3
|
2.2. Üretim Teknolojisi
2.2.1. Hammadde ve Yardımcı Maddeler
Üretimde kullanılan hammadde ve yardımcı maddeler;
Domates Tohumu
|
Kimyasal Gübre ( Amonyum Nitrat )
|
Hıyar Tohumu
|
Kimyasal Gübre ( Triple Süper Fosfat )
|
Marul Tohumu
|
Kimyasal Gübre ( Potasyum Nitrat )
|
Taze Soğan Tohumu
|
Tarımsal İlaç
|
Çiftlik Gübresi
|
Sulama Suyu
|
2.2.2. Üretim Metodu
Serada domates, hıyar, marul ve yeşil soğan üretimi için şu işlemler yapılır;
Esas üretim, 750 m²’lik alanda yapılacak olup, geriye kalan 100 m²’lik alanın yarısı fide üretimine, diğer yarısı da sera içi yol olarak kullanılacaktır. Genellikle mart ayı başlarında domates, hıyar ve marul fide üretimine başlanacaktır. taze soğan üretimi için fide üretimine gerek yoktur. Bunun için çiftçilerin fisil adını verdikleri ve yaygın olarak kullanılan baş soğanların küçükleri kullanılacaktır.
Nisan ayı ortasından başlayarak 750 m²’lik alanın yarısına domates, diğer yarısına da hıyar dikimi yapılacaktır. Domates ve hıyarın hasatı, Eylül ayı sonuna kadar devam eder. Bundan sonra da (Ekim ayı başlarında) aynı üretim alanının yarısına marul, diğer yarısına da taze soğan dikilecektir. Bunların hasatı da Nisan ayı başına kadar devam eder. Bu işlemler her yıl için tekrarlanır.
2.3. Türk Standardları
Domates ile ilgili TS 794, hıyar ile ilgili TS 1253, marul ile ilgili TS 1194 ve taze soğan ile ilgili TS 2121 No’lu Türk Standardları bulunmaktadır. Bu standard, taze olarak tüketilmek üzere piyasaya arz edilen ürünleri kapsamaktadır.
2.4. Üretim Kapasitesi
İşletmede yılda; 7.200 kg domates, 5.500 kg hıyar, 3.600 adet marul ve 3.600 kg taze soğan üretilecektir.
2.5. Makina ve Teçhizat
İşletmede kullanılacak malzeme listesi tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4. Malzeme Listesi
Malzemeler
|
Miktarı
(Adet)
|
Yerli
veya İthal
|
|
|
El arabası
|
1
|
Yerli
|
|
Sırt atamizörü
|
1
|
Yerli
|
|
Çapa
|
3
|
Yerli
|
|
Kürek
|
3
|
Yerli
|
|
Bel küreği
|
3
|
Yerli
|
|
Tırmık
|
2
|
Yerli
|
|
Kazma
|
1
|
Yerli
|
|
Bıçak
|
2
|
Yerli
|
|
Eldiven
|
2
|
Yerli
|
|
İlaçlama tulumu
|
1
|
Yerli
|
|
Termometre
|
1
|
Yerli
|
|
Kasa
|
40
|
Yerli
|
|
2.6. Termin Plânı
İşletmenin, öz kaynağın yeterli olması, öz kaynağın yeterli olmadığı durumlarda ise kredilerin zamanında alınması şartıyla, 6 ay içerisinde faaliyete geçebileceği öngörülmüştür.
2.7. Üretim Akış Şeması
Cam serada üretim akış şeması aşağıda verilmiştir.
Hasat Sonu Temizliği
|
|
Hasat Sonu Temizliği
|
▼ ▼
Toprak İşleme ve Dikim Yerlerinin Hazırlanması
|
|
İkinci Ürün İçin Hazırlık (Taze Soğan)
|
▼
|
▼
|
Fide Yetiştirme (Domates, Hıyar, Marul)
|
Toprak İşleme ve Hazırlama
|
▼
|
▼
|
Bakım
|
Tohum Ekimi
|
▼
|
▼
|
Çiftlik Gübresinin Verilmesi
|
Bitki Artıklarının ve Yabancı Otların Temizlenmesi
|
▼
|
▼
|
Can Suyu Verilmesi
|
Çiftlik Gübresinin Verilmesi
|
▼
|
▼
|
Sulama
|
Can Suyu Verilmesi
|
▼
|
▼
|
Çapalama
|
Sulama
|
▼
|
▼
|
Kimyasal Gübre Verilmesi
|
Çapalama
|
▼
|
▼
|
İpe Alma
|
|
Kimyasal Gübre Verilmesi
|
▼
|
|
▼
|
Fidelerin Seyreltilmesi
|
|
İpe Alma
|
▼
|
|
▼
|
Budama
|
|
Budama
|
▼
|
|
▼
|
İlaçlama
|
|
İlaçlama
|
▼
|
|
▼
|
Hasat
|
|
Hasat
|
▼
|
|
▼
|
Piyasaya Sevk
|
|
Piyasaya Sevk
|
|
|
|
|
|
|
|
3. BÖLÜM
|
|
MALİ DEĞERLENDİRME
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.1. Sabit Yatırım Tutarı
Sabit yatırım tutarını oluşturan arsa ve bina ile ilgili giderlerle ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.
3.1.1. Arsa Miktarı ve Tutarı
İşletme için kullanılacak arsa miktarı ve tutarı tablo 5’de verilmiştir.
Tablo 5. Arsa Tutarı
Arsa Giderleri
|
Miktar (m²)
|
Birim Fiyatı
|
Tutarı (TL)
|
TL/m²
|
$/m2
|
(TL)
|
($)
|
Satın Alınacak Arsa
|
1.000
|
9
|
6
|
9.000
|
6.000
|
Hesaplamalarda 1 $, 1,50 TL olarak alınmıştır.
Arsa tutarının hesaplanmasında, Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) uygulanan arsa tahsis fiyatlarının ortalaması alınmıştır.
3.1.2. Kapalı Alan Miktarı ve İnşaat Maliyetleri
Bu profil, serada bitkisel üretim ile ilgili olduğundan ana bina olarak cam sera yapıldığı için, bu kalemde kapalı alan ve inşaat maliyetleri yerine cam sera kurulumu dikkate alınarak maliyet hesaplanmıştır. Dolaysıyla bu harcama için herhangi bir tablo yapılmamış olup, genel harcamalar aşağıda belirtilmiştir.
Bu profilde;
850 m2’lik sera kurulumu için toplam 108.100 TL’lik bir gider öngörülmüştür. Bu gider içinde sadece cam seranın inşası ile depo için yapılan harcamalar yer almaktadır.
Bu giderlerde dahil olmak üzere diğer sabit yatırım harcamalarını içeren bilgiler aşağıda tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 6. Sabit Yatırım Tutarı Tablosu
Harcama Kalemleri
|
Tutarı
|
( TL )
|
( $ )
|
1) Arsa Bedeli (1.000 m²)
|
9.000
|
6.000
|
2) Etüd ve Proje Giderleri
|
1.120
|
750
|
3) Teknik Yardım ve Lisans Giderleri
|
-
|
-
|
4) Arazi Düzenleme ve Hazırlık Yapıları
|
90
|
60
|
5) İnşaat Giderleri
a) Sera
b) Depo
|
108.100
104.550
3.550
|
72.070
69.700
2.370
|
6) Makina ve Teçhizat Giderleri Toplamı
a) Yerli Makina - Teçhizat Giderleri
|
3.750
3.750
|
2.500
2.500
|
7) İthalat ve Gümrükleme Giderleri
|
-
|
-
|
8) Taşıma ve Sigorta Giderleri
|
-
|
-
|
10) Montaj Giderleri
|
-
|
-
|
11) Taşıt Araçları ve Demirbaşlar Gideri
|
-
|
-
|
12) İşletmeye Alma Giderleri
|
-
|
-
|
13) Genel Giderler
|
310
|
210
|
14) Yatırım Dönemi Finansman Giderleri
|
-
|
-
|
15) Beklenmeyen giderler
a) Fizikî Beklenmeyen Giderler
b) Fiyat Artışlarından Kaynaklanan Bekl. Gid.
|
150
60
90
|
100
40
60
|
Sabit Yatırım Tutarı
|
122.520
|
81.690
|
Not 1: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alınmıştır.
3.2. Yıllık Gelir ve Giderler
Yıllık işletme gelir ve giderleri gelir ve gider kalemleri itibarıyla aşağıda verilmiştir.
3.2.1 Yıllık İşletme Gelirleri
İşletmede 2 defa ürün alınacaktır. Buna göre yılda elde edilecek gelir toplamı, ürünler temelinde tablo 7’de verilmiştir
Tablo 7. Yıllık İşletme Gelirleri
Ürün Adı
|
Ürün
Hasat
Sayısı
|
Üretim Miktarı
(Kg)
|
Yıllık
Üretim Miktarı
(Kg)
|
Birim Fiyatı
(TL/Kg)
|
Tutarı
|
(TL)
|
( $ )
|
Domates
|
2
|
7.200
|
14.400
|
1,25
|
18.000
|
12.000
|
Hıyar
|
2
|
5.500
|
11.000
|
1,25
|
13.750
|
9.167
|
Marul
|
2
|
3.600
|
7.200
|
0,75
|
5.400
|
3.600
|
Taze soğan
|
2
|
3.600
|
7.200
|
1,25
|
9.000
|
6.000
|
Toplam İşletme Gelirleri
|
46.150
|
30.767
|
3.2.2. Yıllık İşletme Giderleri
Yıllık işletme giderlerinin önemli bölümünü oluşturan işçi ücretleri, hammadde, ve işletme malzemeleri giderleri aşağıda tablolar halinde verilmiştir.
3.2.2.1. İşçi Giderleri
Aile işletmesi şeklinde kurulması planlanan bu işletmede istihdam edilecek 3 kişilik personel için yıllık toplam 3.240 TL maliyet öngörülmüştür.
3.2.2.3. Hammadde Miktarları ve Tutarı
Seradaki üretim işletmesinde kullanılacak olan hammadde domates, hıyar fidesi ve sebze tohumudur.
İşletmede kullanılacak hammadde ve yardımcı hammadde miktar ve tutarları tablo 8’de ve yılda elde edilecek gelir ve giderler, kalemler itibarıyla tablo 9’da verilmiştir.
Tablo 8. Hammadde ve Yardımcı Hammadde Değerleri
Ürünler
|
Miktar
(kg)
|
Fiyatı
(TL/kg)
|
Yıllık Tutarı
(TL)
|
Fide
|
4.000
|
0,25
|
1.000
|
Sebze tohumu
|
750 paket
|
1,50
|
1.130
|
Toplam
|
2.130
|
Tablo 9. Yıllık Gider Tablosu
Harcama Kalemleri
|
(TL)
|
( $ )
|
1. Hammadde Gideri
|
2.130
|
1.420
|
2. Yardımcı Maddeler Gideri
|
1.580
|
1.050
|
3. Yakıt, Su, Elektrik Gideri
|
5.900
|
3.930
|
4. Personel ve İşçilik Gideri
|
3.240
|
2.160
|
5. Genel Giderler
|
460
|
310
|
6. Amortismanlar
|
4.930
|
3.290
|
7. Ambalajlama ve Paketleme Gideri
|
460
|
310
|
Yıllık İşletme Giderleri Toplamı
|
18.700
|
12.470
|
3.3. İşletme Sermayesi
İşetmenin çalıştırılması için gerekli asgarî işletme sermayesi, çalışma devri katsayısına bağlıdır. Bu sebeple, öncelikle çalışma devri katsayısı hesaplanmış, daha sonra yıllık işletme giderleri toplamı, çalışma devri katsayısına bölünerek, yıllık asgarî işletme sermayesinin hesaplanması yoluna gidilmiştir.
Projenin çalışma devresini hesaplamak için tablo 10’da verilen varsayımlar dikkate alınmıştır:
Tablo 10. Çalışma Devresinin Hesaplanmasında Dikkate Alınan Unsurlar
İşlemler
|
Ortalama Süre
(Gün)
|
Hammaddenin depoda bekleme süresi
|
3
|
Üretim süresi
|
21
|
Ürünün depoda bekleme süresi
|
3
|
Kredili satış vadesi veya süresi
|
15
|
Günlük giderleri karşılamak için toplam yeterli nakit bulundurma süresi
|
1
|
Toplam
|
43 Gün
|
Çalışma devresi, sermayenin kaç günde bir devredeceğinin göstergesidir.
Yılda 240 gün çalışılacağı varsayımı ile;
Çalışma Devresi Katsayısı = 240/43= 5,58
İşletme Sermayesi İhtiyacı =
Tam kapasitede yıllık işletme giderleri 13.770 TL olduğundan (amortisman düştükten sonra), yıllık ortalama işletme sermayesi ihtiyacı:
İşletme Sermayesi İhtiyacı = 13.770 / 5,58= 2.470 TL
Söz konusu çalışma devir katsayısında üretim için gerekli işletme sermayesi yaklaşık 2.500 TL olup, üretim için gerekli olan asgarî işletme sermayesini göstermektedir.
Üretimin yukarıda belirtilen sürelerden daha kısa sürede gerçekleştirilmesi ve bunun bir sonucu olarak da çalışma devri katsayısının büyük olması durumunda daha az, aksi durumda ise daha yüksek işletme sermayesi gerekeceği unutulmamalıdır.
3.4. Toplam Yatırım Tutarı
Sabit yatırım tutarının ve işletme sermayesinin toplamı olarak, toplam yatırım tutarı tablo 11’de verilmiştir.
Tablo 11. Toplam Yatırım Tutarı Tablosu
Harcamalar
|
Tutarı
|
( TL )
|
( $ )
|
Sabit Yatırım Tutarı
|
122.520
|
81.690
|
İşletme Sermayesi
|
2.470
|
1.650
|
Toplam Yatırım Tutarı
|
124.990
|
83.340
|
3.5. Yatırımın Ekonomik Ömrü
Yatırımın ekonomik (yararlı) ömrü, ortalama 23 yıl olarak hesaplanmıştır.
3.6. Projenin Finansmanı
Proje finansmanı, ve finansmanın hangi kaynaklardan karşılanacağı tablo 12’de verilmiştir.
Seradaki üretim işletmesine yönelik yatırımın % 100 oranında özkaynak kullanılarak gerçekleştirileceği öngörülmüştür.
Tablo 12. Proje Finansmanı Tablosu
|
Tutarı
|
(TL)
|
( $ )
|
A) Finansman İhtiyacı
|
|
|
Toplam Sabit Yatırım Tutarı
|
122.520
|
81.690
|
İşletme Sermayesi
|
2.470
|
1.650
|
Yatırım Döneminde Ödenen KDV
|
-
|
-
|
Toplam Finansman İhtiyacı
|
124.990
|
83.340
|
B) Finansman Kaynakları
|
|
|
Özkaynaklar (% 100)
|
124.990
|
83.330
|
- Sermaye
|
124.990
|
83.330
|
Yatırım Teşvikleri (KDV İstisnası vb.)
|
-
|
-
|
Yabancı Kaynaklar
|
-
|
-
|
Toplam Finansman
|
124.990
|
83.340
|
Not: Hesaplamalarda 1 $: 1,50 TL olarak alınmıştır.
3.7. Satılan Malın Maliyeti
Satılan malın maliyeti tablo 13’te verilmiştir.
Tablo 13. Satılan Malın Maliyeti
|
Değer (TL)
|
Toplam İşletme Giderleri
|
13.770
|
Amortismanlar
|
4.930
|
Toplam Sanayi Maliyet
|
18.700
|
Stok Farkı (-)
|
-
|
Satış Giderleri
|
-
|
Finansman Giderleri
|
-
|
Satılan Malın Maliyeti
|
18.700
|
3.8. Yatırımın Ön Değerlendirmesi
Değişik unsurlar bakımından yatırımın karlılığı aşağıda verilmiştir.
Proforma gelir-giderleri aşağıda tablo 14’de verilmiştir.
3.8.1. Proforma Gelir- Gider
Tablo 14. Proforma Gelir ve Giderler
|
Değer (TL)
|
1. İşletme Gelirleri
|
46.150
|
2. Satılan Malın Maliyeti
|
18.700
|
3. Kanuni Kâr/Zarar (1-2)
|
27.450
|
4. Zarar Mahsubu
|
-
|
5. İhracatta Vergi İstisnası
|
-
|
6. Yatırım İndirimi ve Diğer İndirimler
|
-
|
7. Kurumlar Vergisi Matrahı (3-(4+5+6))
|
27.450
|
8. Kurumlar Vergisi (7*%20)
|
5.490
|
9. Gelir Vergisi Stopajı (3-4-(7*%20))*%22
|
-
|
10. Dönem Kar/Zararı (3-(8+9))
|
21.960
|
11. Zarar Mahsubu (4=11)
|
-
|
12. Kanuni Yedek Akçe ((3-11)*%5)
|
1.370
|
13. 1. Temettü (10-(11+12))*%50
|
-
|
14. Memur ve İşçilere Kâr Payı
|
-
|
15. Kullanılabilir Kâr (10-12-13-14)
|
20.590
|
3.8.2. Yatırımın Kârlılığı
Yatırımın kârlılığı, vergi sonrası kârın, yapılan toplam yatırım miktarına oranı olup, yatırımın yapılan toplam yatırım tutarı bakımından kârlılığının bir göstergesidir.
Yatırımın Kârlılığı= x 100
21.960
Yatırımın Kârlılığı= ---------------------------- x100= 17,57
124.990
Yatırım, yatırımın kârlılığı bakımından ele alındığında, kârlı bir yatırım sayılır.
3.8.3. Sermayenin Kârlılığı
Sermayenin kârlılığı, yatırım için ortaya konulan sermayenin (özkaynakların) kârlılığının bir göstergesidir ve vergi sonrası kârın özkaynaklara bölünmesiyle elde edilir.
Sermayenin Kârlılığı: x 100
21.960
Sermayenin Kârlılığı= ---------------------------- x100= 17,57
124.990
Sermayenin kârlılığı, yatırım % 100 oranında özkaynakla gerçekleştirildiği ve yabancı kaynak kullanılmadığı için yatırımın kârlılığı ile aynı değerde olmuştur.
3.8.4. Tam Kapasitede Net Katma Değer
Tam kapasitede oluşturulan net katma değer, yılda kâr olarak yatırımcıya kalan miktarla birlikte, işçilere yapılan ödemeler, faiz giderleri ve genel giderler başlığı altında yapılan ödemelerin tamamıdır ve işletmenin oluşturduğu artı değeri göstermektedir. Tam kapasitede net katma değerin yüksekliği, işletmenin ekonomiye katkısının büyüklüğünün de bir ölçüsüdür.
İşletmede tam kapasitede oluşturulacak katma değer tablo 15’de verilmiştir.
Tablo 15. Tam Kapasitede Net Katma Değer
|
( TL )
|
Brüt Kâr
|
27.450
|
İşçilik ve Personel Gideri
|
3.240
|
Finansman Giderleri
|
-
|
Genel Giderler
|
460
|
Net Yurt İçi Katma Değer
|
31.150
|
Tam kapasitede net katma değer, yatırımın bir yılda oluşturacağı katma değeri ortaya koyan büyüklük olup, yatırımın ülke ekonomisi için hangi büyüklükte bir katma değer oluşturacağını gösterir.
Serada bitkisel üretim işletmesine yönelik yatırım ile ülke ekonomisine bir yılda sağlanacak katma değer yaklaşık olarak 32.000 TL. civarında olacaktır.
3.8.5. Kişi Başına Yatırım Tutarı
Kişi başına yatırım tutarı, yatırımda istihdam edilen personel başına yapılan yatırımın bir göstergesi olup, toplam yatırım tutarının toplam istihdama bölünmesiyle hesaplanır.
Kişi Başına Yatırım:
Kişi Başına Yatırım: 124.990 / 3= 41.663 TL.
Yatırım, kişi başına yaklaşık olarak 42.000 TL’lik bir yatırım yapmayı gerektirecektir.
3.8.6. Yatırımın Geri Dönüş Süresi
Yatırımın geri dönüş süresi, yatırım kendini amorti etme süresinin bir göstergesidir. Toplam yatırım tutarının, vergi sonrası kâr ile amortisman tutarına bölünmesiyle elde edilir. Ancak, burada amortisman dikkate alınmamıştır.
Buna göre yatırımın geri dönüş süresi;
Yatırımın Geri Dönüş Süresi: Toplam yatırım tutarı / Vergi sonrası kâr
Yatırımın Geri Dönüş Süresi: 124.990 / 26.890= 4,7 yıl
Yatırım, 5. yılın sonunda kendini amorti etmiş olacaktır.
EK A: MAKİNA VE TEÇHİZAT İLE İLGİ BİLGİ ALINABİLECEK KURULUŞLAR
Cam serada bitkisel üretim işletmesi için gerekli olan makina ve teçhizatın temin edilebileceği firmalar, aşağıda adresi verilen kurum ve kuruluşlardan öğrenilebilir.
1) Sanayi Genel Müdürlüğü
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ana Binası Eskişehir Yolu 7. km/ANKARA
Telefon: (0 312) 219 65 00/2528
Faks: (0 312) 285 31 44
e-posta: sgm@sanayi.gov.tr
2) Küçük ve Orta Ölçekli Yatırımları Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
Abdulhak Hamit Caddesi No: 866 06470 Altmışevler/ANKARA
Telefon: (0 312) 595 28 00
Faks: (0 312) 368 07 15
e-posta: bilgi@kosgeb.gov.tr
3) Kobinet Küçük ve Orta Ölçekli Yatırımlar Bilgi Bankası
Kobinet, KOSGEB’in elektronik ortamda yatırımcılara bilgi desteği sunduğu plâtformudur.
Kobinet’e aşağıdaki adresten ulaşılabilir.
www.kobinet.org.tr
4) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)
Atatürk Bulvarı No: 149 Bakanlıklar/ANKARA
Telefon: (0 312) 417 77 00 - 418 43 25
Faks: (0 312) 425 48 54
5) Makina İmalâtçıları Birliği
And Sokak No: 8/10 06680 Çankaya/ANKARA
Telefon: (0 312) 468 37 49
Faks: (0 312) 468 42 91
e-posta: mib@mib.org.tr
Dostları ilə paylaş: |