ÇELİk ahmet çELİK

(6) yıl için
(9) yıl için
Desteğin payı	2/5	1/2
Eş Ayşe	2/5	½
Oğul Davut	1/5	-

6- Tazminat hesabına esas kazanç unsuru:

a) Davacıların eş ve babaları Yaşar Kılıç’ın yaşadıkları köyde çiftçilik ve hayvancılık yaparak yoğun biçimde çalışmakta olduğu ve iyi bir kazanç elde ettiği, resmi belgelerle (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çiftçi Kayıt Sistemi belgesi, Boyabat Kaymakamlığı İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü yazısı ile) kanıtlanmış; ayrıca Çukurhan Köyü Muhtarlığından da 2009 yılı kazançlarına ilişkin bir belge de alınmıştır.

b) Ancak, Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre, araziler ve hayvanlar mirasçılara kaldığından, üstelik murisin yetişkin oğulları babalarının işlerini sürdüreceklerinden, çiftçilik ve hayvancılık gelirlerinden mirasçıların yoksun kalmaları söz konusu değildir. Yoksun kalınan, ölen desteğin “bedeni ve fikri faaliyeti”dir. Bu nedenle, tazminat hesabına esas kazanç unsuru, desteğin yerine aynı işi yapacak bir başkasının (bu, çocuklarından biri olsa dahi) emeğinin karşılığı olan ücret olacaktır.

Bu konuda Yargıtay kararlarından örnekler aşağıdadır:

Destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanmasında temel alınacak gelir, desteğin çiftçilik ve hayvancılık yaparak elde ettiği gelir olmayıp bu gelirin elde edilmesi için desteğin bedeni ve fikri olarak katkısı belirlenerek o miktarın hesaplamaya esas alınması gerekir.

(4.HD.29.04.2004, E.2003/16064 – K. 2004/5720)

Çiftçilik ve besi­cilik yapan desteğin bu işlerden elde ettiği gelirlere göre değil, onun bu işleri yapmasından dolayı kişisel katkısı üzerinden tazminat hesabı yapılması gerekir.

(4.HD.15.01.2002, 12625-364)
Destek tazminatının hesaplanmasında, elde edilen gelirin esas alınması doğru değildir. Hesaplamada, ölenin yaptığı işin yapılabilmesi için temin edilecek bir işçi için ödenecek ücretin belirlenmesi ve bu meblağa göre destek tazminatının hesaplanması gerekir.

(11.HD.25.01.2007, E.2005/13878 – K.2007/785)
Davacıların destekten yoksun kalma tazminatı, desteğin ölümü nedeniyle bu arazi ve hay­vanlardan gelir elde etmenin davacılara getireceği yük, diğer bir anlatımla, bu geliri elde etmek için desteğin yaptığı işlerin bir başkası tarafından yapılmasının davacılara neye mal olacağı uzman bilirkişiye hesaplattırılmalı, bulunacak miktar destek geliri olarak kabul edilerek buna göre destekten yoksun kalma tazminatı belir­lenmelidir.

(4.HD 01.06.2000,3098-5316)
c) Yukardaki Yargıtay kararlarına göre, ölen desteğin çiftçilik ve hayvancılık işlerine “bedensel katkısı”ndan yoksunluk yasal asgari ücretler üzerinden hesaplanacaktır.
d) Öte yandan, 60 yaşında ölen desteğin 65 yaşına kadar fiilen çalıştıktan sonra, bakiye ömür süresi olan (10) yılda da eşine “yardım ve hizmet ederek” destek olacağına ilişkin Yargıtay karar örnekleri, yukarda 3/b’de verilmiş bulunmakla, (10) yıllık pasif dönem destekliği dahi yasal asgari ücretler üzerinden hesaplanacaktır.
e) Sonuç olarak desteğin aktif dönemi ile pasif dönemi arasında tazminat hesabına esas “kazanç unsuru” yönünden bir fark bulunmamakla, aktif dönem-pasif dönem ayrımı yapılmaksızın, tazminat hesabına esas kazançlar belirlenecektir.