Cem ibadeti
Yüklə 249,32 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MEYDAN POSTU(SECCADE) HİZMETİ
- DARGINLAR (VARSA) BARIŞTIRILIR
- ONİKİ HİZMET SAHİPLERİNİN MEYDANA ÇAĞRILMASI
- ÇERAĞ UYARMA
- TEZEKAR(İBRİKÇİ) HİZMETİ
- KURBAN VE LOKMALARA DUA
- KUL HİMMET ÜSTADIM
- CEM’DE MOLA (DİNLENME) VERME DURUMU
DERVİŞ MUHAMMED’im el aman mürvet Ceset burda kalır, can olur zahmet Kulların kapında diler irahmet İrahmet dileyen bir er bulmalı * * * *
SÜPÜRGE (FARAŞ) HİZMETİ Süpürgeci, süpürgesini eline alıp, üç kez “ Hü erenler! Hak- Muhammed-Ali’nin hizmeti geliyor…” der, her seferinde bir adım atarak meydanın ortasına kadar gelir , süpürgeyi sağına indirip yere niyaz eder süpürgeyi alıp ayağa kalkar, ayakları mühürlü öne eğilir; “Allah, Muhammed, Ya Ali…” diye meydana üç kez süpürge çalıp, süpürge sol koltuğunda dara durur ve şu tercümanı okur: “Destur Pirim!
Dede süpürgeciye şu duayı verir: “Allah… Allah…
MEYDAN POSTU(SECCADE) HİZMETİ Süpürgeci,4 meydana süpürge çalıp duasını aldıktan sonra, post’u (seccadeyi) kollarının üzerine alıp üç kez: “Hüü erenler! Muhammed-Ali’nin hizmeti geliyor!” der, her seferinde bir adım atarak meydanın ortasına kadar gelip dara durur ve şu tercümanı okur: “Destur Pirim!
Dede, süpürgeciye(Postu seren hizmet sahibine) şu duayı verir: “Allah…Allah…
diyerek niyaz eder, geri geri ve diz üzeri gider, yerine oturur. Dualanmış ve kutsal hizmetlerin yapılacağı bu postu kimse çiğneyemez. Dede, cemaatten rızalık alır, dargınlar varsa barıştırır.
Dede bütün Cem erenlerine şu çağrıyı yapar: “Mümin, müslim bacı kardeşler! Bu yapmış olduğumuz cemlerimiz KIRKLAR CEMİ’nin temsilidir. Alevi inanç ve felsefesine göre cemlerimizde küskün, dargın, alacaklı, verecekli, gönül kırmış kişilerin yeri yoktur. Kul kuldan razı olmadıkça, Tanrı kuldan razı olmaz. Bu meydan, gerçek erenler meydanıdır. Bu meydanda, haklının hakkı haksızdan alınır, gönüller barıştırılır, sorgu sual yapılır. Bu meydan kin, kibir, düşmanlık meydanı değildir. Bu meydan barış ve kardeşlik meydanıdır. İçinde kin, kibir, bencillik, kıskançlık gibi kötü huyları olanlar bu yola gelmesin. İçinizde küskün ve dargın varsa, birbiri ile görüşsün, barışsın. Çünkü müminde kin, kibir olmaz.
Bu açıklamadan sonra dargın ya da şikayetçi(istekli) olup meydana gelenler olursa Dede barıştırır. Barışmayanları da gözcüler uygun bir şekilde cemevinden dışarı çıkarır. Dede, “ Davaya mana aşıka nişan!” der, sağında ve solunda oturanlarla görüşür. Tüm cem erenleri de yanındakilerle görüşür. (Bacılar birbirlerinin erkekler de birbirlerinin omuzuna niyaz eder.) Bu görüşme toplumun birbiriyle RIZALIK alma, birbirinden hoşnut ve razı olma anlamınadır. Rızalık alındıktan sonra Zakir, Oniki Hizmet sahiplerini çağıran deyişi çalıp söyler. ONİKİ HİZMET SAHİPLERİNİN MEYDANA ÇAĞRILMASI Oniki hizmet sahipleri sağ başta rehber olmak üzere meydanın orta yerinde dara dururlar.(Meydana, hizmetlerle ilgili bir deyiş çalınarak da gelirler.) Adı okunan himet sahibi meydana gelir., “ Allah, Muhammed, Ya Ali” diyerek secdesini yapar ve dara durur. Dede, dua ve tecella duası verir. ONİKİ HİZMET DEYİŞİ
Pirim sana beyan olsun Şahdan bize name geldi Rehberime haber olsun Şah kuluna kıldı nazar Dört kalıptan adem süzer Zeval gelmiş cemi bozar Gözcü sana haber olsun Zakirin zikri saz ile Kuran okur avaz ile Mümin müslim niyaz ile Zakirlere haber olsun Hak kuluna nazar eyler Hakkın kelamını söyler Mümin gelmiş mürvet diler P
eyik sana haber olsun Mümini çekti meydana Münkiri sürdü zindana Hizmet verildi Selman’a Faraşçıya haber olsun Mümin yolun yakın ister Münkirlerden sakın ister Delil yanmaz yağın ister Delilciye haber olsun Bu yola giden nâcidir Erenler kardeş bacıdır Cem kilidi kapıcıdır Kapıcıya haber olsun Zakirlerin zikri sazdır Okunan deyiş düvazdır Mümin hak ile niyazdır Niyazcıya haber olsun Hak kuluna kıldı rahmet Sana niyaz Ya Muhammed Hizmet görüldü muhabbet Tezekere haber olsun Yola giden haslar hası Mümin giyer Hak libası Doldur ver engürün tası Sakkacıya haber olsun
Müminlerin kârı geldi Hakkın armağanı geldi İznikçiye haber olsun Zakir, hizmet deyişini çalıp bitirince Oniki Hizmet sahipleri meydanda yay şeklinde dâr’a durur, Dede, topluca dualarını verir: “Allah… Allah… Akşamlar hayr ola, hayırlar feth ola, şerler def ola, Hizmetleriniz kabul ola. Dileklerinizi Hak-Muhammed-Ali vere.Emekleriniz boşa gitmeye. Erenlerin aydın yüzlerine aşkola. Onsekiz bin alemle birlikte, cümle mümin kardeşlerimizi Hak-Muhammed-Ali yolundan mahrum eylemeye. Sizler bize hizmet ediyorsunuz; gerçek erenler de sizleri kazadan, beladan, kötülüklerden koruya. Hizmetini gördüğünüz pirlerin himmetleri üzerinizde ola. Hazret-i Hüseyin yardımcınız, Bozatlı Hızır yoldaşınız ola. Saklaya, bekleye. Geldiğiniz yerden, durduğunuz dardan iyilikler göresiniz. Dil bizden, nefes Hünkâr Hacı Bektaş-ı Veli’den ola. Gerçeğe hü.” Hizmet sahipleri bu duadan sonra yere secde eder tekrar dara dururlar. Bu kez Dede tecellâ duası verir: “Tecellâ, Tevellâ Hakk’a yazıla. Tecellânız temiz, yüzünüz ak ola. Tecellâ gören cehennem ateşi görmeye. Gerçeğe hü…” Tecellâ’dan sonra cem erenlerinin oniki hizmet sahiplerinden, hizmet sahiplerinin de birbirlerinden razı ve hoşnut olup olmadıkları Dede tarafından sorulur. Canlar “Biz razıyız Hak da razı olsun.” derlerse, Dede “Dâvâya mâna, âşıka nişan gerek. Niyazlaşın canlar” der ve herkes birbiriyle görüşür. Rehber Dede’nin, Dede rehberin; yine Rehber oniki hizmet sahiplerinin kuşaklarını bağlar. Hizmet sahipleri meydana niyaz edip hizmetlerinin başına giderler. Süpürgeci süpürge çalar. Sıra çerağ uyandırılmasına gelmiştir.
Şah-ı Merdan Ali’nin çerağı uyandırılır ki, erenler meydanı aydınlansın. Dede, cemaate “Edeb, erkân..” deyip, Çerağcıya seslenir: “Erenler, kalk! Muhammed-Ali ve Hünkâr Hacı Bektaş Veli’nin erkânı üzre çerağı uyar…” Çerağcı, “Eyvallah, pirim!” der ve hizmete başlar. Çerağ elinde, meydan postunun kenarına gelir ve : “Hü… erenler! Muhammed-Ali’nin hizmeti geliyor…” der, bir adım atar. İkinci kez aynen söyler bir adım daha atar. Üçüncü kez yine aynen söyler, bir adım daha atarak meydan postunun ortasına gelmiş olur, “Hü.. erenler!” der, dize gelir, çerağı(kandili) yere kor. Çerağın sağına, soluna ve önüne “Allah, Muhammed, Ya Ali” diyerek niyaz eder, sonra yere niyaz eder, diz üzeri oturur, çerağı(mumları) uyandırır(yakar.) Çerağ yanarken yani bir yandan mumları yakarken, diz üzeri şu tercemanı okuyarak cem erenlerini SALEVAT vermeye çağırır: “Hayır himmet Pîrim! Çerağ-ı rûşan, fahr-i dervişan, zuhur-ı iman, himmet- piran, Pir-i Horasan, küşâd-ı meydan, kuvve-i abdalan kanun-ı evliya, gerçek erenler demine hü..” “Çerağ-ı evliya nuru semavat Ki bu menzildir ol Tûru münacatÇerağ uyanınca kıl niyazı Muhammed-Ali’ye candan salevat…” deyince tüm canlar salevat verir: Allahümme salli alâ Seyyidinâ Muhammed Mustafa Allahümme salli alâ Aliyye’l Murtaza Allahümme salli alâ Hasan-ül MüctebaAllahümme salli alâ Hüseyn-i Kerbela Allahümme salli alâ Zeynel-AbaAllahümme salli alâ Bâkır Bahâ Allahümme salli alâ Câfer rehnümâ Allahümme salli alâ Kâzım Mûsa Allahümme salli alâ Ali Sultan Rıza A
llahümme salli alâ Muhammed Takî Allahümme salli alâ Ali Nakî Allahümme salli alâ Hasan el-Askerî Allahümme salli alâ Muhammed Mehdi…” Çerağcı, salevattan sonra, çerağın sağına, soluna ve önüne niyaz ettikten sonra ayağa kalkar, geri geri çekilir, meydanın orta yerinde dara gelip şu düvaz’ı okur: ÇERAĞ DÜVAZI “Çün çerağ-ı fahr uyandırdık Huda’nın aşkına Seyyid-ül-Kevneyn Muhammed Mustafa’nın aşkına Sâki-i Kevser Aliyye’l-Mürteza’nın aşkına Hem Hadice, Fatıma Hayrün-nisa’nın aşkına Şah Hasan Hulk-ı Rıza hem Şah Hüseyn-i Kerbela Ol İmam-ı Etkıya Zeynel-Aba’nın aşkına Mûsa-i Kâzım serfirâz-ı ehl-i Hak Hem Ali Mûsa Rızayı sâbiranın aşkına Şah Takî-yü bâ Nakî hem Hasan-ül-Askeri Ol Muhammed Mehdi-i sahib-livâ’nın aşkına Pîrimiz, Üstadımız Bektaş Veli’nin aşkına Haşredek yanan yakılan aşıkan’ın aşkına…” Düvaz bitince “Bercemal-i Muhammed, kemal-i İmam Hasan, Şah Hüseyin Ali’yi pîr bilene verelim candan salevat…” diyerek cemde bulunanları salevat vermeye çağırır. Cem evinde bulunanların hepsi: “Allahümme salli alâ Seyyidina Muhammed ve alâ Al-i Muhammed…” diye salevat verirler. Dede darda durmakta olan çerağcıya şu duayı verir: “Allah…Allah Hizmetin kabul muradın hasıl ola. Gönlün aydın, Hızır yoldaşın, erenler haldaşın ola. Sonsuza dek bu çerağ, bu ışık demimizde, cemimizde eksik olmaya. Yolumuz aydın, gönlümüz mutlu ola. Cabir-i Ensari’nin himmeti üzerinde ola . Gerçek erenler demine hü…” Çerağcı yere niyaz edip, geri geri çekilerek yerine gider. Dede cemaate şöyle bir dua edebilir: “ Allah…Allah… Horasan’dan bize ulaşan çerağımız sonsuza dek kılavuzumuz olsun. Çerağlarımız yansın, yakılsın Hak-Muhammed-Ali aşkına, Çerağlarımız yansın, yakılsın Pirimiz Hünkâr Hacı Bektaş Veli aşkına. Çerağlarımız yansın, yakılsın şehitler şahı İmam Hüseyin aşkına. Çerağlarımız yansın, yakılsın Kerbela Şehitleri aşkına. Çerağlarımız yansın, yakılsın Pir Sultanlarımızın ve tüm şehitlerimizin aşkına. Çerağlarımız yansın, yakılsın bu yurtlardan, bu cemlerden gelmiş geçmiş tüm canların, pirlerin, rehberlerin aşkına. Çerağlarımız sonsuza dek yansın, yolumuzu aydınlatsın, birliğimizi, varlığımızı güçlendirsin. Gerçeğe hü…” Hemen bunun ardından zakirler üç ya da bildiği bir tane düvaz okurlar. Çerağ ile ilgili düvazlar tercih edilir. Zakir çerağ ile ilgili çeşitli düvaz bilmiyorsa başka düvazlar da söyleyebilir. Şah Hatayi’nin ünlü bir düvazı, nakarat değiştirilmek suretiyle üç defa okunur. Cem’in uzun olması istenmiyorsa, bu düvaz bir kez okunabilir. Üç düvazın söylenmiş olduğu bölgeler de vardır. ÇERAĞ DÜVAZI Hata ettim Huda yaktı delili Muhammed Mustafa yaktı delili
Aliyyü’l Mürteza yaktı delili Hatice’tül Kübra Fâtıma Zehra Ol Hayrü’n-nisa yaktı delili
İmam Hasan aşkına girdim meydana Hüseyn-i Kerbela yaktı delili
Kâzım, Mûsa Rıza yaktı delili Muhammed Takî’den hem Ali Nakî Hasan-ül Askeri yaktı delili Muhammed Mehdi-i ol sahib zaman Eşiğinde âyet yaktı delili Bilirim günahım hadden aşubdur Hünkâr-ı evliya yaktı delili On İki İmamdandır bu nur HATAYÎ Şîr-i Yezdan Ali yaktı delili “Yaktı delili” nakaratı ikinci söyleyişte “Kurdu bu yolu” ve üçüncü söyleyişte “Kabul eylesin” denilerek düvaz üç defa söylenmektedir. Vîrani Baba’nın çerağ ile ilgili aşağıdaki düvazı ise cemlerimizde en çok okunan düvazdır: ÇERAĞ DÜVAZI Kudret Kandili’nde parlayıp duran Muhammed Ali’nin Nuru’dur vallah Zuhur edip küffar askerin kıran Elinde Zülfikar Ali’dir billah Elinde Zülfikar, altında Düldül Kanber önü sıra dilleri bülbül Hazret-i Fâtıma cennette bir gül Ona sırrım dedi Hak Hâbibullâh Zuhur etti İmam Hasan, Hüseyin Onların nurundan ziyalandı din Kırk pare bölündü Zeynel-Abidin Çekeriz yasını hasbeten lillah Muhammed Bâkır’dan Câfer-i Sadık İmam Mûsa Kâzım hem Rıza dedik Tarikat suyuyla cismimiz yuduk Hak buyurdu mümin kalbi Beytullah Takî, Nakî, İmamların civanı Hasan-ül Askeri cismimin canı Elinde hücceti sahib-zamanı Vakit tamam oldu göndere Allah Ta ezel ezelden böyle kuruldu Hariciler bu dergahtan sürüldü Kün deyince yedi kat yer dürüldü Bir harf ile bina tuttu arşullah VÎRÂNÎ’yem niyazım var üstaza Elinde Zülfikar hem ehl-i gaza Binbir dondan baş gösterdi Murtaza Biz bir bildik, dedik Allah eyvallah Dede, düvaz bitince, sazlarının üzerine eğilip dua bekleyen Zakirlere şu duayı verir: “Allah, Allah…Hizmetleriniz kabul ola. Muradlarınız hasıl ola. Muhammed-Ali, Ehl-i Beyt katarlarından, didarlarından ayırmaya. Adlarını zikrettiğiniz Oniki İmamların himmeti üzerinizde ola. Diliniz dert görmeye. Dil bizden, nefes Hazret-i Hünkâr’dan ola. Gerçeğe hü…” S
Kardeş önde bacı arkada, ikisi de dizde yürüyerek Dede’nin önüne gidip, Dede’den başlayarak halkada oturanların hepsinin ellerine Tezekâr can su döker, bacı da arkadan havlu ile kurulayarak gelir. En son Gözcünün eline su döküp bitirince, Gözcü ile birlikte dâra durarak, Tezekar şu tercümanı okur. “Destur Pîrim!
Dede, tezekârın duasını verir: “Allah…Allah…
Hizmet sahipleri dize gelir, yere niyaz ederler, malzemelerini alıp ayağa kalkar, geri geri yerlerine çekilirler. Şimdi sıra kurban ve lokma hizmetine gelmiştir.
Kurbancı ve lokmacı hizmetini alan hizmet sahibi, pişmiş kurban etlerinden ve getirilen lokmalardan bir tabağa örnek olarak bir miktar koyarak, kurban ve lokma sahiplerinden sadece birkaçı ile birlikte meydana gelirler. Kurbancı’nın “Hayır himmet Pîrim!” sözüyle dara dururlar.(Her hizmette gözcü, hizmet sahibinin sağında meydana gelir, birlikte dara dururlar.) Dede, kesilen kurbanlara üç kez Tekbir getirir ve dua okur: “Allah…, Allah… Fermân-ı celil, kurbân-ı Halil, cân-ı İsmail, peyk-i Cebrail. La ilahe illallâh, Muhammedün Resulullah, Aliyyün Veliyullah Allahü Ekber, Allahü Ekber…La ilahe illallahü vallahü ekber. Allahü Ekber ve lillah-il-hamd. Bismillahi tekbir, Allahü ekber…La fetâ illa Ali la seyfe illa Zülfikar…” der, ardından şu gülbangı okur: “ Allah… Allah… Kurbanlarınız kabul, muratlarınız hâsıl ola. Her ne niyetle kesmiş iseniz, Hak-Muhammed-Ali niyetlerinizi Ulu Dergahında kabul-ü makbul eyleye. Hayırlı evlatlar, hayırlı kısmetler, hayırlı kazançlar nasip eyleye. Evladınızı, ayâlinizi, eşinizi, dostunuzu görünür görünmez, bilinir bilinmez kazalardan, belalardan, âfetlerden, saklaya bekleye. Kazalara kalkan, belalara bekçi ola. Her tüyü başına binbir sevap yazıla. İsmail Peygamberin kurbanı kabul olduğu gibi, sizin kurbanlarınız da İmam Hüseyin Dergahı’nda kabul ola. Emekleriniz boşa gitmeye.Oniki İmam ağzımızın tadını bozmaya, ağrı, acı, elem, keder vermeye. Gerçeğe hü…” Dâr’dakiler yere secde eder, hizmetlerinin başına giderler. Eğer kurban yoksa, sadece lokma sahiplerinin duası verilecektir. Ondan sonra zakir kurbanla ilgili bir ya da üç düvaz okur. KURBAN DÜVAZI I Ali meydanına bir kurban geldi İsmail’e inen koça benzettim Anası meledi bağrımı deldi İsmail’e inen koça benzettim Kadir Mevlam sürme çekmiş yüzüne Yüz sürelim tırnağına dizine Koç dergaha gitti düşün izine İsmail’e inen koça benzettim Koçu tekbirledi Kırklar birisi Bir lokmadan kandı cümle varısı Emîr ayyar belindedir derisi İsmail’e inen koça benzettim Kadir Mevlam kabul etsin koçunu Bağlıyalım ayağının ucunu Ali meydanıdır, sorman suçunu İ
smail’e inen koça benzettim Ufacık doğrayın koyun kazana Mahrum can koymayın çekin meydana Kul olayım bu kalemi yazana İsmail’e inen koça benzettim
Yalan değil gözümüzün görneği İdris’e üsküf oldu tırnağı İsmail’e inen koça benzettim KUL HİMMET ÜSTADIM arzular canım Kurbanla birlikte kaynıyor kanım Hüseyin’im kabul olsun kurbanım İsmail’e inen koça benzettim * * * * KURBAN DÜVAZI II Muhammed Ali’yi candan sevenler Kurbanınız kabul olsun erenler El bağlayıp bir ikrarda duranlar Kurbanınız kabul olsun erenler Bu kurbanın aslı nergisden geldi Dört melaik geldi kısmetin böldü Kırkların ceminde erkânı gördü Kurbanınız kabul olsun erenler Kaynar kaynar kazanını taşırır Ateş mürşid olmuş onu pişirir Kurban tek değildir eşin getirir Kurbanınız kabul olsun erenler İmam Ali hizmet eder kurbana Hizmet eder Hıdır Abdal Sultana İhlas ile getirilsin meydana Kurbanınız kabul olsun erenler Hasan, Hüseyin’im, Zeyneldir şahım Bâkır, Câfer, Kâzım, Rızadır mahım Takî, Nakî, Askeri, Mehdi penahım Kurbanınız kabul olsun erenler SEFİL ALİ himmet aldı pirinden Yazı yazsam kurbanının kanından Muhammed Ali’nin alın nurundan Kurbanınız kabul olsun erenler * * * * KURBAN DÜVAZI III Akıl ermez Yaradan’ın sırrına Muhammed Ali’ye indi bu kurban Kurban olam kudretinin nuruna Hasan Hüseyin’e indi bu kurban Ol İmam Zeynel’in destinde idim Muhammed Bâkır’ın dostunda idim Câfer-i Sadık’ın postunda idim Mûsa Kâzım Rızâ’ya indi bu kurban Muhammed Takî’nin nurunda idim Aliyyün-Nakî’nin sırrında idim Hasan-ül-Asker’in darında idim Muhammed Mehdi’ye indi bu kurban
Aslı Şâh-ı Merdan, Gürûh-i Nâci Gerçeğe bağlıdır bu yolun ucu Senede bir kurban talibin borcu Pir-i Tarikata indi bu kurban
Cennet-i Âla’ya hulle sereler Muhammed Ali’nin yüzün göreler Erenler aşkına indi bu kurban ŞAH HATAYİ’m eder bilir mi her can Kurbanın üstüne yürüdü erkân Tırnağında tesbih kanında mercan Mümin müslimlere indi bu kurban * * * * Düvaz bitince zakir, sazının üzerine hafifçe eğilir.” Hü erenler!” der. Dede ona şu duayı verir: “Allah… Allah… Hizmetleriniz kabul, muratlarınız hasıl ola. Ağzınız dert, gönlünüz keder görmeye. Adını andığınız erenlerin evliyaların, himmetleri üzerinizde hazır ve nazır ola. Yoluna hizmet ettiğiniz Hak-Muhammed-Ali yardımcınız ola, saklaya, bekleye. Gerçeğe hü..” Dede bu arada yol-erkân ve cemle ilgili aydınlatıcı bir sohbet konuşması yapabilir, sonra da eğer gerekirse bir dinlenme arası verir.
Oniki hizmet sahipleri daha önceden iyi hazırlanmış(eğitilmiş), okuyacakları gülbang ve tercemanlar ezberletilmiş, yapacakları hizmet öğretilmiş ise; Dede seri bir şekilde hizmetleri sırasıyla yaptırırsa, Cemin başlangıcı ile zakirin kurban duasını okuyup duasını alıncaya kadar en fazla bir saat zaman alıyor. Cemin tavsamamasına, seri bir şekilde halkın dikkatini dağıtmadan coşku, sevgi ve inançla ibadet yaptırmak isteyen Dede, hiç ara vermeden CEM’İN MÜHÜRLENMESİ’ne geçer. Fakat cemaatin ve zamanın durumuna bakılarak ara(mola) vermek isteyen Dede, “Dâr çeken didar göre, erenler sefaya ere, gerçeğe hü…” diyerek “Eşik, beşik yoklayana” destur verir, cemde bulunanlar cemevinden çıkıp sigara, su…içerler, ihtiyacı olanlar dışarı giderler, Dede’nin belirttiği süre içinde de gecikmeden cemevinde yerlerini alırlar. Çünkü cem mühürlenecek, içeri dışarı girip çıkma olmayacaktır. Yüklə 249,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|