Cerrahpaşa tip fakültesi tip tariHİ MÜzesi tariHÇESİ

1. 
   CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ TIP TARİHİ MÜZESİ TARİHÇESİ
   

1983’te Deontoloji Ana Bilim Dalı adını alan Tıp Tarihi Kürsüsü’nün başkanlığına atanan Nil (Akdeniz) Sarı tıp tarihiyle ile ilgili birçok belge, araç gereç, eşya ve malzemenin çeşitli nedenlerle hızla kaybedildiğini görerek yakın çevresindeki sağlık kurumlarında ve şahıslarda bulunan eski malzemeyi kürsüye bağışlamaları için teşvik etmeye başladı. Bu arada, eserleri korumada en iyi yolun bir müze kurarak malzemeyi tek çatı altında toplamak olduğuna karar verdi. Anabilim Dalı bünyesinde bulunan, ancak Toplum Sağlığı Dalı’nın kullanımında olan büyük salonun müze mekânı olabilmesi için boşaltılmasını sağladı. Çalışmaları duyan bazı basın mensupları müze kurma girişimini haber yaptılar.




Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Tıp Müzesi açacağını duyuran Doç. Dr. Nil (Akdeniz) Sarı ile yapılan röportajlardan Aralık 1984 tarihli Medikal Gazete’de (s. 7) ve 29 Aralık 1984 tarihli Türkeli Gazetesi’nde (s.3) yayınlanan açıklama.

Anabilim Dalı’nın gelir kaynağı olmadığından teşhir dolaplarının da bağışlar ile gerçekleştirilmesi gerekiyordu.1984 yılında çeşitli sanayi ve ticaret şirketlerinden toplanan maddi bağışlarla Nil Sarı’nın tasarladığı teşhir dolapları yaptırıldı. Teşhir-tanzim yine Nil Sarı tarafından tasarlandı ve kürsüde görevli iki memur ile bir okutman yerleştirmeye yardımcı oldu.

Daha sonra çeşitli devlet hastanelerinden; özel muayenehane ve eczanelerden; emekli tıp doktoru, diş hekimi, eczacı, hemşire ve ebelerden; vefat etmiş olan sağlık mensuplarının ailelerinden; özel koleksiyonculardan, sahaflardan ve antikacılardan, semt semt dolaşarak çok kere bağış yoluyla, bazen de paramız yettiğince satın aldığımız parçalar ile koleksiyonu zenginleştirdik.




Deontoloji Anabilim Dalı’nda kurulan ilk müzeden bir görüntü.





Tıp Tarihi Müze’sinin 20 Mayıs 1985 tarihindeki açılış davetiyesi.





20 Mayıs 1985 tarihinde açılışı yapılan müzeyi tanıtan Nil Sarı sunumunu yaparken (sağda) ve aynı gün müzeyi gezenlerin intibalarını yazdıkları defterden bir sayfa (solda).

Tüm zorluklara karşılık, yıllar geçtikçe koleksiyon giderek zenginleşti. Son yirmi yıl boyunca bağışlanan parçaların muhafazasına ve sergilenmesine bölüm yetmeyince koleksiyonun önemli bir kısmı kürsü dışında yaptırılan depolarda saklanmaya başlandı. Dönemin rektörü Prof. Dr. Kemal Alemdaroğlu’nun, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin en eski binasını tıp müzesine tahsis etmesi ile yer sorunu çözümlendi. 1995 yılına kadar dekanlık olarak hastanenin idari birimlerine hizmet veren tarihi yapının müzeye tahsisi üzerine 6. 12. 2002 tarihinde, yüksek mimar Dr. Halil Onur’un sorumluluğunda bulunan restorasyon projesine müze fonksiyonu verildi. 2002 sonbaharında Deontoloji ve Tıp tarihi Anabilim Dalı çalışanlarının katılımıyla müze salonunda sergilenen parçalar paketlendi ve dört kat olan yeni mekanına taşındı. Yeni mekana ilk yerleşim 2003 yılında üst kattaki iki salona, Doç. Dr. Sümer Atasoy’ın danışmanlığında yaptırılan teşhir dolaplarıyla başlandı. Her bir bölümde sergileme yapılabilmesi için gereken para büyük bir yekun tutuyordu. O sırada yüklü bir paranın birden ödenmesi söz konusu olamadığından, bir duraklama döneminden sonra çıkış yolu bulundu. Ana Bilim Dalımızdan ve Fakültemizin diğer bölümlerinden eski dolapları toplayıp onartmaya başladık. Böylece, tarihi malzeme tarihi dolaplar içinde sergilenmiş olacaktı. Özellikle Darülfünun Tıp Fakültesinden kalan ve Fakültemiz Farmakoloji ve Mikrobiyoloji Ana Bilim Dallarından bağışlanan dolaplar müzeye zenginlik katmış oldu. Binada onarımın sürmesi ve bağışlanan eski dolapların tamir edilerek teşhire hazırlanması nedeniyle depolardaki malzemenin taşınması 2004 yılı baharına kadar devam etti. Arşivin ve eski kitapların taşınması yıllarca sürdü. Tüm eserlerin tasnifi ve sergileneceklerin belirlenmesi; üç katın teşhir ve tanzimi, etiketlenmesi; çerçevelerin ve bilgi panolarının hazırlanması Prof. Dr. Nil Sarı’nın planlaması ve düzenlemesi doğrultusunda, gönüllü lisansüstü öğrencileri ile birlikte çalışılarak gerçekleştirildi. Müze binasının ve teşhir için kullanılan malzemenin onarım ve yapımı konusunda Doç. Dr. Fethiye Erbay’dan danışmanlık alındı. Mayıs 2004 tarihinde müze yeniden ziyaretçiye açıldı.

İÜ, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mülkiyetinde bulunan eski Dekanlık binası 12. 12. 2005 tarihinde “tarihi ve kentsel sit alanı içerisinde kalan kültür varlığı olarak tescil edildi; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Özel Müzeler ve Denetimleri Hakkındaki Yönetmeliğinin istediği koşullara uygun olduğu tespit edilerek, koleksiyon Fakülte’nin özel müzesi konumuna getirildi. CTF Tıp Tarihi Müzesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 16. 02. 2006 özel müze olması uygun görülüp onaylandı.

Ayrıca; 11.03.2007 tarihinde İstanbul Üniversitesi Senatosu kararı ile müzenin başkanlığına Prof. Dr. Nil Sarı ve müze müdürlüğüne sanat tarihi mezunu Fatma Tolan atandı. Müzenin yönergesi 15. 03. 2007 tarihinde İÜ Rektörlüğü tarafından onaylandı.

Binanın temelden restorasyona ihtiyaç göstermesi üzerine İstanbul İl Özel İdaresi ile İÜ arasındaki protokol doğrultusunda binanın boşaltılmasına ve binanın kuruluş dönemindeki mimari yapısı gözetilerek yeniden inşasına karar verildi. Müze malzemesi korunmaya alındı. Prof. Nil Sarı tasarladığı yeni teşhir-tanzim planlarını ilgililere iletti.

2. 
   BİNANIN TANITIMI
   

KOLEKSİYONUN FAKÜLTENİN
EN ESKİ BİNASINA TAŞINMASI

Cerrahpaşa Hastanesi'nin bugün mevcut olmayan ilk binası olan Takiyeddin Paşa Konağı'nı da Şehremaneti satın alarak 1893 kolera salgını sırasında hastaları tedavi ve tecrit amacıyla Kolera Hastanesi'ne dönüştürdü. Konak yıkılarak1911’de Belediye’ye bağlı hastane binası olarak yapımına başlanan kâgir yapı 1915’te açıldı. Milli mimari dönemi örneklerinden olan bu bina günümüzde CTF Tıp Tarihi Müze binası olarak kullanılmaktadır.

2. 
   MÜZENİN SERGİLEME ALANLARI
   

Sergilemeyi 25 bölüm olarak planladım.

Sergilenen malzeme ve kullanıldıkları dönem ve ilgili kişi ve kurumlar genel bilgi panoları ile tanıtılmakta; işlenen konular döneme ait fotoğraf ve belgelerle aydınlatılmaktadır. Ancak, halka dönük bilgilendirmeyi sağlayacak olan açıklamalar kadrosuzluk nedeniyle beklenen ölçüde gerçekleştirilememiştir.

Giriş katında, soldaki dört küçük odada Türk tıp tarihine ait minyatürler ve tablolar yer almaktadır. Sağda, iç içe iki salon tıbbi bitki minyatürleri ile tıp ve eczacılık yazmalarına ayrılmıştır. Sağdaki en son oda arşiv çalışma odası; soldaki en son oda arşiv ve eski kitap koleksiyonu olarak düzenlenmiş, böylece araştırmacılara uygun hizmet verebilmenin yanı sıra arşiv malzemesinin dönüşümlü sergilenmesi amaçlanmıştır. Giriş katı koridoru geçici sergi açmak isteyenlere ayrıldı. Burada, 2004-2012 yılları arasında ……………. geçici sergi açıldı.

Orta kat tıp eğitimi ile tanı, araştırma ve tedavi amacıyla kullanılan cihaz, araç ve gereçlere ayrılmıştır. Bu malzemenin kullanıldığı dönemin eğitimini, araştırma ve tanı laboratuarlarını gösteren tarihi fotoğraflar, kitaplar, belgeler ve çizimler sergilenmiş; malzeme, bilgi panoları ile desteklenmiştir.

Üst katta, sağdaki salonda ilaçla tedavi, soldaki salonda cerrahi tedaviye ait araç-gereç ve malzeme; sağ odada portreler ile kokart ve rozetler; sol odada beratlar ve nişanlar; koridorda Cerrahpaşa Hastanesi’nin tarihi gelişimine ait posterler sergilenmiştir.


İLAÇLA TEDAVİ ODASI
EL YAPMASI VE HAZIR İLAÇLARIN (MÜSTAHZARAT) HAZIRLANMASINDA KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER

2. 
   KOLEKSİYONUN İÇERİĞİ
   

Tıp Kültür Birimi adını verdiğimiz yeni mekan İstanbul Üniversitesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mensuplarının yanı sıra yurt içinde ve dışındaki tıp tarihi araştırmacıları için de önemli bilgi kaynağı ve eğitim alanı olacaktır. Bu birimde, tıp alanındaki tarihi gelişmeler araç-gereç, alet, fotoğraf, resim ve belge gibi somut örneklerle ziyaretçilere sunulmaktadır. Böylece, tıp mensuplarının meslek tarihleriyle bağlarının pekiştirilmesi, Türk tıbbına hizmet verenlerin anılması ve aynı zamanda tarihi malzemenin resmi bir çatı altında korunması da sağlanmıştır. Sergilenen tarihi malzeme kendi alanında Türkiye’deki en zengin koleksiyondur. Ne var ki, tarihimiz boyunca depremler, yangınlar, savaşlar ve ilgisizlik pek çok malzemenin kaybolmasına neden olmuştur. Bu talihsizlikler nedeniyle elimizde olan parçaların çoğu Osmanlı Devletinin son dönemi ile Türkiye Cumhuriyetinin ilk dönemine, yani 19. yüzyıl sonları ile 20, yüzyılın başlarına aittir. Malzeme büyük çeşitlilik göstermektedir.
ECZA ARAÇ-GEREÇLERİ:

Porselen, seramik, cam, toprak, tahta, mukavva ve metal ilaç kapları, merhem kapları, damlalıklar, ampuller ve serumlar, ilaç hammaddeleri ve kapları, ilaç çantaları, cam laboratuvar araçları (balonlar vd.), havanlar, huniler, karıştırıcılar ve kaşıklar, ölçüm aletleri, teraziler/ tartılar, dirhemler, vezin kutuları, benmariler, pilül tahtaları, fitil kalıpları, mantar sıkacakları vd.

CERRAHİ ALETLER:

Hacamat aletleri ve şişeleri, küçük cerrahi alet setleri (göz, kbb, vd.), kadın doğum aletleri, üroloji ve sünnet aletler, genel cerrahi aletleri, anestezi aletleri, kanüller, klempler, pensler, pensetler, makaslar, bistüriler / bıçaklar/ kesiciler, matkaplar, ekartörler, forsepsler, valfler, spekulumlar, küretler / kazıyıcılar, bujiler, alligatorler, bandajlar, portegüler, koherler, spatulalar, trokarlar, ponksiyon aletleri/takımı, küvetler, iğneler/dikiş seti ve graftlar, enjektörler ve şırıngalar, dermatomlar, genel cerrahi alet setleri, diş aletleri vd.

TANI ALETLERİ

ÇKS, steteskoplar ve sfigmomanometre, göz tanı araçları/ optik aletler, kbb. tanı araçları, mikrobiyoloji araç gereçleri, mikroskoplar ve ilgili gereçler, patoloji araç gereçleri, biyokimya laboratuvar aletleri, radyoloji araç gereçleri, dahiliye araç gereçleri, sondalar, endoskoplar, sistoskoplar vd.

TEDAVİ CİHAZLARI
Fizik Tedavi Aletleri, Psikiyatri ve Nöroloji Aletleri, göz aletleri, Göğüs Hastalıkları Aletleri vd.

TIBBİ DENEY ARAÇLARI

Kimograflar, vd. Deney Gereçleri

STERİLİZASYON CİHAZLARI

Etüvler, Otoklavlar, tromerler, Isıtma/Kaynatma Cihazları/Ocaklar

GENEL TEKNİK CİHAZLAR

Daktilolar, Fotoğraf Makinaları, enerji kaynakları, Projeksiyonlar, Agrandizörler vd.

ETNOGRAFİK ESERLER

Geleneksel İlaçlar ve Kapları, Nazarlıklar, Muskalar, Cifrler vd., şifa kapları, Özel / Şahsi Eşyalar (Giysiler, Çantalar vs.), Masalar, Dolaplar, Yataklar, Koltuklar, Sandalyalar vd., mutfak objeleri vd.

Geleneksel Türk Süslemeleri

Tezhip, hat, çini, Cilt ve Çiltçilik aletleri, matbaa kalıpları vd.

Güzel Sanat Eserleri

Yağlıboya ve suluboya Tablolar, karakalem.

Gravürler

Albüm Bütünlüğü Sağlanmış Fotoğraflar, Albüm Bütünlüğü Olmayan Tek Fotoğraflar, cam filmler.

Kartpostallar, Baskı Resimler, Reklamlar

El Yapması Eğitim Malzemesi, ders levhaları, Mulajlar ve Maketler, resimler vd.

Sağlık Konulu Oyuncaklar

Kitap, Belge, El Yazmaları ve Nadir Eserler

Arap harfli Türkçe, Arapça, Farsça el yazmaları; Latin harfli Türkçe, Fransızca vd dillerde el yazmaları,

Arap harfli matbu Türkçe, Arapça ve Farsça nadir kitaplar; Latin harfli matbu Türkçe nadir kitaplar

Latin Harfli Matbu Almanca Nadir Kitaplar

Latin Harfli Matbu Fransızca Nadir Kitaplar

Latin Harfli Matbu İngilizce Nadir Kitaplar

Latin Harfli Matbu Diğer Dillerdeki Nadir Kitaplar

Para, Pul, Sikke ve Madalyonlar, Madalya ve Nişanlar, rozetler

Mühür ve Mühür Baskıları

Arşiv vesikaları, Beratlar ve Fermanlar

Diplomalar ve İcazetnameler

Reçeteler, Antetli Evrak, mektuplar, Etiketler

Dr. Mustafa Münir Paşa'ya verilen Nişan-ı Maarif.

5,2 cm çapında metal madalya Osmanlı Devleti’nde İkinci Meşrutiyet döneminde, V.  Mehmet  Reşat  zamanında ihdas edilmiştir. 1910 tarihinde İstanbul’da Darbhane-i Âmire’de yapılmıştır. Gümüşten olup renkli mine ile süslenmiştir. Madalyanın ortasında, yaldızlı 5. Mehmed Reşad (1909-1918) tuğrası yer alır. Tuğranın etrafında beyaz mineli ay yıldız bulunur. Beyaz mine üstünde, "ulûm ve fünûn ve sanayi'-i nefîse" ibareleri yazılıdır.

Cildiye uzmanı Dr. İbrahim Ethem Göze'ye ait ahşap doktor çantası. 35 cm. eninde,

15 cm. boyunda ve 24 cm. yüksekliğindeki çanta 19. yy sonu ile 20. yy başına aittir. Dört bölüm olan çantada, frengi tedavisinde kullanılan salvarsan ilaç kutuları; arka bölmede sülfürik, amonyak, alkol, tentürdiyot yazılı kahverengi hammadde şişeleri yuvalar içine yerleştirilmiştir. Kapaklı kısımda lastikli dört bölüm içinde ampuller bulunuyor. Bir adet sargı bezi, bir adet ampul kutusu ve içinde beş adet ampul ile bir adet metal enjektör ve iğnesi ile bir adet dil tutacağı da bu kısımdadır.

Mikrobiyoloji eğitiminde kullanılan alçıdan el yapımı maket. 56 cm. eninde, 82 cm. boyunda, 13 cm. yüksekliğinde olan maket 1820-1840 tarihlerinde, Fransa, Paris’te Dr. Auzoux tarafından üretilmiştir. Maketin sol alt kısmındaki küçük levhanın üstünde “Establissements Auzoux, Rue de Vaugirard, Paris” yazmaktadır. Dörtgen ahşap çerçeveye metal çubuklarla bağlanmış alçı levhanın üzerinde toplam 12 amip ve kamçılı hayvan örneği

bulunmaktadır.

Ahşap ve metal Koyu kahverengi, cilalanmış ahşaptan (ceviz), iki kollu tartı koltuğu. Eni: 55 cm.

Boyu: 115 cm.

Yüksekliği: 108 cm.

19. yy sonu- 20 yy. başı

Önde altta siyah metal aksamla koltuğa bağlı ahşap ayak koyma yeri bulunuyor. Koltuğun arka tarafında siyah metalden dikdörtgen şekilli askı ile koltuğa asılan ve içine ağırlık ölçülerinin konduğu terazi kısmı yer almakta. 
Tartı koltukları tıbbi amaçlarla kullanılmıştır. İlk metabolizma çalışmaları tartı koltuğuna oturan kişinin yemekten, hareketten vd. durumlardan önce ve sonra tartılmasıyla yapıldı. Ayakta duramayan engelli, sakat, hasta ve yaşlı hastalar da oturarak tartılmaktadır.


5-ZİYARET BİLGİLERİ;

Müze açıldığında, hafta içinde mesai saatlerinde gezilebilecektir.

6-ULAŞIM ;

Yazılı ulaşım bilgisi, adresi: Tıp Tarihi Müze Müdürlüğü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yerleşkesi Kocamustafapaşa cd. No: 53 Fatih /İSTANBUL

Telefon: [phone] Dahili: 22452- 22649

Email: [e-mail]

Web, facebook, twitter linked in e mail adresleri

Müzenin konumunu gösterir renkli krokisi ?????

http://www.haritamap.com/yer/124588/istanbul-unv-cerrahpasa-tip-fakultesi-hastanesi.html

.