Cevre yonetim plani

E2065 v55

Muradiye Hidroelektrik Santrali

Muradiye Elektrik Uretim A.S.

CEVRE YONETIM PLANI

1. 
   PROJENİN TANIMI
   

Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. tarafından gerçekleştirilen Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Van ili, Muradiye İlçesi sınırları içerisinde (Muradiye ilçesinin 5 -15 km. kuzeyinde) yer alan Bendimahi Çayı üzerinde iki ayrı düşüde, arka arkaya inşa edilecek Ayrancılar ve Şelale regülatörleri ve Muradiye HES I ve II hidroelektrik santrallarının inşasını içermektedir.

Santralların memba tarafında suyu kullanan herhangi bir tesis yoktur. Burada gelecekte DSİ tarafından Çaldıran Ovası’na yönelik sulama projesi planlanmıştır. Mansap tarafında Muradiye sulama regülatörü yer almaktadır. Muradiye I ve Muradiye II hidroelektrik santralları bu çay üzerinde memba ile Muradiye sulama regülatörü arasındaki enerji seviyesi değerlendirmek amacıyla projelendirilmiştir. Kurulacak santrallar nehir tipi HES olacaktır. İnşa edilecek Muradiye I hidroelektrik santralının kret kotu 2012 m., kret uzunluğu 40 metredir. Santralın kuyruksuyu seviyesi 1.820 metredir. Kurulacak santral brüt 192 m. düşüde çalışacağından, normal debi ve orta düşüde çalışmaya uygun Francis tipi su türbinleri kullanılacaktır. Kurulacak santralın talvegden yüksekliği 5 m olacaktır. Santralın kurulu gücü 27,28 MW olacaktır. İnşa edilecek Muradiye II hidroelektrik santralının kret kotu 1.795 m. Kret uzunluğu 30 metredir. Santralın kuyruksuyu seviyesi 1.710 metredir. Kurulacak santral brüt 85 m. düşüde çalışacağından, normal debi ve orta düşüde çalışmaya uygun Francis tipi su türbinleri kullanılacaktır. Kurulacak santralın talvegden yüksekliği 5 m. olacaktır. Santralın kurulu gücü 13,62 MW olacaktır. İnşa edilecek Muradiye I ve Muradiye II hidroelektrik santrallarının toplam kurulu gücü 40,9 MW olacaktır. İki santralın arası yaklaşık 7 km’dir. Hidroelektrik santralın yıllık elektrik üretimi yaklaşık 147.601.980 kWh/yıl olarak hesaplanmıştır. Tesisin yıllık bazda kapasite kullanım oranı % 45 mertebesindedir. İstatistiki verilerden üretilen enerjinin % 47’sinin firm, % 53’ünün sekonder enerjinin oluşturacağı hesaplanmıştır. Firma 14.06.2007 tarihinde EPDK’dan Enerji Üretim Lisansı almıştır.

Muradiye HES’in toplam yıllık elektrik üretim kapasitesi 69.208.668 kWh/yıl firm, 78.393.312 kWh/yıl sekonder olmak üzere toplam 147.601.980 kWh/yıl olarak hesaplanmıştır.
Muradiye HES projelerinde yıllık ortalama 147,60 GWh üretim gerçekleştirildiğinde, her yıl yaklaşık 94.022 ton karbon emisyonunun atmosfere salınımı önlenmiş olunacaktır.

Proje ile ilgili temel teknik bilgiler aşağıda verilmektedir :

Genel Bilgiler
Yeri : Van ili, Muradiye İlçesi,

Tipi : Nehir tipi hidroelektrik santral

Proje Durumu : İşletmede

Yatırımcı : Muradiye Elektrik Üretim A.Ş.

Ayrancılar Regülatörü ve Ayrancılar HES

Hidroloji:

Yağış Alanı : 1.358 km²

Yıllık ortalama yağış miktarı : 291.02 hm³

10 yıllık periyottaki taşkın debi : 94,6 m³/s

25 yıllık periyottaki taşkın debi : 140,10 m³/s

25 yıllık periyottaki taşkın debi : 224 m³/s

Ayrancılar Regülatörü

Tipi : Beton gövdeli dolgu

Talveg kotu : 2007.00 m

Regülatör kret kotu : 2012 m

Regülatörün temelden yüksekliği : 10 m.

Regülatörün talvegden yüksekliği : 5 m.

Enerji ve su alma priz yeri : Sol sahil

Su alma kapasitesi : 17.00 m³/s

Çökeltim Havuzu:

Tipi : 2 bölmeli dikdörtgen kesit

Çökeltim havuzu uzunluğu : 50.00 m.

Çökeltim havuzu genişliği : 16.00 m.

Çökeltim havuzu yüksekliği : 4.80 – 5.30 m.

İletim Kanalları :

Tipi : Dikdörtgen kutu kesit (kapalı kondüvi)

Yeri : Sol sahil

Taban Genişliği : 4,50 m.

Yüksekliği : 2.5 m.

Kanal tasarım debisi : 17.00 m³/s

I + II + III kanal uzunluğu : 6.298 m.

İletim Tünelleri :

Tipi : Dairesel kesitli tünel (kazıda atnalı)

Yeri : Sol sahil

Tünel çapı : Ø 4,00 m.

Su yüksekliği : 3.05 m.

Kanal tasarım debisi : 17.00 m³/s

I + II + III + IV toplam tünel uzunluğu : 5.687 m.

Yükleme Havuzu:

Yükleme havuzu hacmi : 3.000 m³

Su kotu : 2005.30 m.

Eni : 25.00 m.

Boyu : 40.00 m.

Yüksekliği : 11.00 m.

Cebri Boru:

Uzunluğu : 998 m.

Çapı : Ø 2.500 mm

Saç kalınlığı : 10, 20, 26 mm

Branşman adedi : 3

Branşman çapı : Ø 1.450 mm

Santral Binası ve Kuyruk Suyu Kanalı:

Santral binası genişliği : 17.30 m

Santral binası uzunluğu : 47.00 m

Santral yüksekliği : 25.00 m

Kuyruk suyu kotu : 1.820 m

Türbinler:

Tipi : Yatay Eksenli Francis Türbini

Ünite sayısı : 3

Normal gücü : 9.09 MW

Toplam kurulu güç : 27.28 MW

Brüt düşü : 192.00 m

Tasarım net düşüsü : 181.28 m

Senkron hızı : 1.000 devir/dakika

Dizayn debisi : 5.67 m³/s (Toplam :27,28 m³/s)

Verimi : 0.93

Generatörler

Tipi : Yatay eksenli senkron

Sayısı : 3

Devir sayısı : 1.000 devir/dakika

Anma gücü : 10.500 kVA

Çıkış gerilimi : 6.3 kV

Frekans : 50 Hz

Güç faktörü : 0.85 (endüktif)

Verimi : 0.98

Enerji İletim Hattı:

Uzunluğu : 5 km.

Yıllık ortalama enerji üretimi : 97,48 GWh.

Çıkış gerilimi : 33 kV

Şelale Regülatörü ve Şelale HES
Hidroloji:

Yağış Alanı : 1.598 km²

Yıllık ortalama yağış miktarı : 342.74 hm³

10 yıllık periyottaki taşkın debi : 111,80 m³/s

25 yıllık periyottaki taşkın debi : 162,50 m³/s

25 yıllık periyottaki taşkın debi : 252,90 m³/s

Şelale Regülatörü

Tipi : Beton gövdeli dolgu

Talveg kotu : 1790.00 m

Regülatör kret kotu : 1795.00 m

Regülatörün temelden yüksekliği : 10 m.

Regülatörün talvegden yüksekliği : 5 m.

Enerji ve su alma priz yeri : Sağ sahil

Su alma kapasitesi : 19.00 m³/s

Çökeltim Havuzu:

Tipi : 2 bölmeli dikdörtgen kesit

Çökeltim havuzu uzunluğu : 50.00 m.

Çökeltim havuzu genişliği : 16.00 m.

Çökeltim havuzu yüksekliği : 4.80 – 5.30 m.

İletim Kanalları :

Tipi : Dikdörtgen kutu kesit (kapalı kondüvi)

Yeri : Sol sahil

Taban Genişliği : 4,50 m.

Yüksekliği : 2.5 m.

Kanal tasarım debisi : 19.00 m³/s

I + II + III + IV toplam kanal uzunluğu : 1.105 m.

İletim Tünelleri :

Tipi : Dairesel kesitli tünel (kazıda atnalı)

Yeri : Sol sahil

Tünel çapı : Ø 4,00 m.

Su yüksekliği : 3.05 m.

Kanal tasarım debisi : 19.00 m³/s

I + II + III toplam tünel uzunluğu : 3.470 m.

Yükleme Havuzu:

Yükleme havuzu hacmi : 3.000 m³

Su kotu : 1792.30 m.

Eni : 25.00 m.

Boyu : 40.00 m.

Yüksekliği : 11.00 m.

Cebri Boru:

Uzunluğu : 293 m.

Çapı : Ø 2.500 mm

Saç kalınlığı : 18, 24 mm

Branşman adedi : 3

Branşman çapı : Ø 1.450 mm

Santral Binası ve Kuyruk Suyu Kanalı:

Santral binası genişliği : 17.30 m

Santral binası uzunluğu : 47.00 m

Santral yüksekliği : 25.00 m

Kuyruk suyu kotu : 1.820 m

Türbinler:

Tipi : Yatay Eksenli Francis Türbini

Ünite sayısı : 3

Normal gücü : 4.54 MW

Toplam kurulu güç : 13,61 MW

Brüt düşü : 95.00 m

Tasarım net düşüsü : 80.95 m

Senkron hızı : 750 devir/dakika

Dizayn debisi : 6.33 m³/s (Toplam :27,28 m³/s)

Verimi : 0.93

Generatörler

Tipi : Yatay eksenli senkron

Sayısı : 3

Devir sayısı : 750 devir/dakika

Anma gücü : 5.200 kVA

Çıkış gerilimi : 6.3 kV

Frekans : 50 Hz

Güç faktörü : 0.85 (endüktif)

Verimi : 0.98

Enerji İletim Hattı:

Uzunluğu : 5 km.

Yıllık ortalama enerji üretimi : 97,48 GWh.

Çıkış gerilimi : 33 kV

Proje ile ilgili Devlet Su İşleri (DSİ) projenin etki alanındaki doğal hayatın devamlılığı ve sulama ihtiyaçları icin gereken debi miktarı hesaplanmış ve İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü ile taahhütname ve Su Kullanım Anlaşması imzalanmıstır. Bu anlaşmaya gore son 10 yılın ortalama debi değerinin en az %10’u nehir yatağına can suyu olarak devamlı bir sekilde bırakılacaktır. Elektrik enerjisi üretimi için bu miktardan arta kalan su kullanılacaktır. Bu bağlamda akarsu uzerinde debimetre olçümleri yapılacak, verilen su miktarı kayda alınacak ve bakanlığa periyodik olarak sunulacaktır.
Muradiye HES I-II projesi, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesinde, Van ili, Muradiye ilçesi sınırları içerisinde Bendimahi Çayı’nın akışaşağı bölümünde yer almaktadır. Regülatör ve Santral yerine Van – Çaldıran Karayolunu yolunu takip ederek, Muradiye İlçe Merkezine ulaşılır, buradan yaklaşık 5 km gidilerek Şelale santral yerine yaklaşık 15 km. gidilerek Ayrancılar Regülatörü’ne ulaşılmaktadır. Proje konusu HES, Van İli’ne 95 km mesafede yer almaktadır. Tesis yerleri 1/25000 ölçekli DoğuBayazıt J51-d3, J51-c4 No’lu paftalarda 3 88 000 – 4 02 000 ve 43 18 000 – 43 31 000 koordinatları arasında yer almaktadır.

Proje sahası aşağıdaki haritada gösterilmektedir.

Proje Alanı

2. 
   PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ TOPLANTILARINA AİT BİLGİLER
   

Projenin etki alanı Van İli, Muradiye İlçesi’nin belirli bir kısmını kapsamaktadır. EPDK 01.05.2008 tarih ve 1595/2 sayılı karar ile kamulaştırma kararı almıştır. Yerel halk, sivil toplum kuruluşları ve politikacıların davet edildiği paydaşlar toplantısı Muradiye’de 16/04/2009’da gerçekleştirilmiştir.

3. PROJENİN ÇEVRE YÖNETİM PLANI

ÇEVRESEL YÖNETİM PLANI - ETKİ AZALTMA KISMI
Aşama	Konu	Etki Azaltma Önlemi	Sorumluluk*
İnşaat İnşaat İnşaat	I. Şantiye binalarının yerleşimi and işçi barakaları için altyapı hizmetleri	  Yerleşim	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
		-Şantiye binaları ormanlık alanların yakınında kurulmayacaktır.
		-Şantiye binaları en azından aşağıdaki koşullara uyacaktır:
		(a)     Korunan alanların 1 km uzağında olacaktır.
		(b)     Herhangi bir yüzey suyuna 50 metre uzaklıkta olacaktır ve
		(c)     Herhangi bir şehre ya da kültürel varlığa 1 km uzaklıkta olacaktır.
		  Servisler
		(a)     Şantiye binaları için su Muradiye Belediyesi'nden satın alınacaktır.
		(b)     Muradiye HES’de bulunan ana kampa kompakt bir su arıtma ünitesi kurulacaktır. Arıtılmış su 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği”nde verilen deşarj kriterlerini sağladıktan sonra en yakın alıcı ortama (Bendimahi Çayı’na) deşarj edilecektir.
		(c) Geri dönüştürülebilir katı atık uygun depolama alanlarında toplanacaktır ve sonrasında geri dönüşüm firmalarına verilecektir.
		(d)     Şantiye alanındaki çöpler çöp bidonlarına konulacak ve periyodik olarak Muradiye Belediyesi tarafından toplanacaktır.
		Özetle, arazi hazırlık ve inşaat aşamasında, çalışanlardan kaynaklanacak bütün katı atıkların (yemek artığı, vb.) 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayılı “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” madde 18’de belirtildiği üzere, denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere ve ormanlara dökülmesinin yasak olduğu konusunda çalışanlar uyarılacaktır. 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında oluşan atıklar yönetmelik uyarınca, kullanılan malzeme ve oluşturduğu kaynağa bakılmaksızın, diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve lisanslı firmalara verilecektir.
		- Şantiye alanı iş tamamlandıktan sonra uygun hale getirilecektir.
	II. İnşaat katı atık yönetimi (toprak, kaya, paketleme malzemesi, vb.)		- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici (Taşeron firma) - Çevre Danışmanı
		- Çıkan kayalar mümkün olduğunca inşaat işleri için kullanılacaktır; fazlası lisanslı depolama alanlarına konulacaktır.
		- Üst toprak depolanacak ve erozyonu engellemek üzere üstü kapatılacaktır. İnşaat tamamlandıktan sonra toprak orijinal yerine konulacak ve bitkilendirilecektir.
		- Elektrik ekipmanlarına ait paketleme malzemesi mümkünse geri dönüştürülecektir aksi taktirde Muradiye Belediyesi tarafından toplanacaktır.
		- Orman yangınlarının engellenmesi için ateş yakılmasının sınırlandırılması.
	III. İnşaat makine ekipman egsoz emisyonları	- İnşaat makinelerinin geçerli çalışma izinlerinin olup olmadığının kontrol edilmesi	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Beş dakikadan fazla boşta çalışan motorların durdurulması.
	IV. İnşaat ekipman depolanması	- Depolama alanı oluşturmak için ağaç kesiminin engellenmesi	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Yağ kaçaklarının toprağı kontamine etmemesi için ekipmanların geçirimsiz bir yüzeye yerleştirileceklerdir.
		- Depolama alanları yüzey sularından en az 50 metre uzağa, yerleşim merkezleri dışına yerleştirilecektir.
	V. Gürültü	- İnşaat sadece gün içinde (07:00-19:00) gerçekleşecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. – Alt Yüklenici
		- Gürültü seviyesi Çevresel Gürültü Kontrolü ve Yönetim Yönetmeliği'nde belirtilen limitler içinde tutulacaktır. Eğer gürültü seviyesi belirtilen değerleri aşarsa (patlatma dışındakiler) koruma duvarları gibi önlemler alınacaktır. Ayrıca, proje alanında, inşaat aşamasında meydana gelecek gürültü konusunda “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nin dördüncü bölümünde yer alan “şantiye alanları için gürültü kriterleri” ile ilgili 23. Maddede belirtilen hususlara uyulacak ve trafik muayeneleri, egzoz ölçümleri ve bakımları yapılan araçlar kullanılacaktır.
		- İnşaat aşamasında makine ve ekipmanlarda meydana gelecek gürültüden çalışanları koruyabilmek ve gerektiğinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78’nci maddesine göre düzenlenmiş olan ve 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gürültü Yönetmeliği” hükümleri gereğince, işçilerin gürültüye maruz kalmaları sonucu sağlık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için gerekli önlemler alınacaktır. İnşaat aşamalarında makine ve ekipmanlarda çalışanlara ve yüksek derecede gürültüye maruz kalan işçilere başlık, kulaklık veya kulak tıkacı gibi uygun koruyucu araç ve gereçler sağlanarak, çalışanların gürültüden etkilenmemeleri sağlanacaktır.
		- Eğer inşaat akşam devam edecekse yerel halk bir hafta öncesinden bilgilendirilecektir.
	VI. Toz	- Kuru ve rüzgarlı durumlarda kamyonların geçtiği yerel yollarda ve diğer inşaat alanlarında su püskürtme yapılacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Tozlu malzeme transport sırasında branda ile örtülecektir.
	VII. İş sağlığı ve güvenliği	- Yüklenici inşaat çalışmasına başlamadan iki hafta önce sağlık ve güvenlik planı hazırlamakla yükümlüdür. Sonrasında yatırımcı firma (Muradiye Elektrik) bunu gözden geçirip onaylar. İşçiler sağlık taramasına tabi tutulurlar ve sağlık ve güvenlik eğitimi verilirler. Halk sağlık eğitimi de inşaat programının bir parçasıdır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Kask, çalışma ayakkabısı, kulak koruması, toz filtresi ve bunun gibi gerekli güvenlik gereçleri sağlanacak ve çalışanlar tarafından kullanılması zorunlu olacaktır. Yapı işyerlerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik şartlarını içeren, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkartılarak, 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği” ve 11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş ve İş Güvenliği Tüzüğü” hükümlerine uygun olarak inşaat çalışmalarının yürütülmesi sağlanacaktır.
	VIII. Toprak erozyonu ve toprak kayması	- Herhangi bir enerji iletim kulesi ya da diğer bir yapı yüksek eğimli alanlarda (>30°) yerleştirilmeyecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Eğimli alanlarda çalışmaktan kaçınılamıyorsa yapılar eğimde en az hafriyat yapılacak şekilde dizayn edilmelidir.
		- İnşaat mümkün olduğunca kuru koşullarda gerçekleşecektir.
		- Siltasyonu önlemek için set, çökertme havuzu ya da diğer pislik tutucu cihazlar inşa edilecektir.
	IX. Mevcut yollar	- Mevcut yollarda ekstra trafiğin minimize edilmesi	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Yolların herhangi bir hasar oluşmadan tamir edilmesi
		- Yollar çamursuz, birikintisiz ve engelsiz bırakılacaktır.
	X. Ulaşım yolları yerleşimi ve inşası	- Mümkünse mevcut bağlantı yollarının kullanılması	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici
		- Mümkün olduğunca ağaç kesiminden ve ekonomik olarak üretken toprakların yok edilmesinden kaçınılması
	XI. Enerji nakil hattı rotası ve inşası	- Eğer mümkünse mevcut kadastro yolları kullanılacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
- Göçmen ve yerel kuş rotaları ve kısmen korunan alanlardan kaçınılacaktır. (Ör: Ramsar alanları)
XII. Tarihi, arkeolojik ve kültürel eserler ve yerel ve uluslararası kültürel varlık alanları ve yapıların bulunması	- Kazılar ve inşaat sırasında herhangi bir tarihi, kültürel ve arkeolojik varlığın bulunması durumunda kazı/inşaat derhal durdurulacak ve Kültür ve Müze İl/Belediye Müdürlüğüne veya Mülki İdare Amirliğine, 5226-3386 sayılı yasalar ile değişik 2863 sayılı yasanın 4. Maddesi gereğince haber verilecektir. Hiç kimsenin alandan parça almasına veya alana zarar vermesine izin verilmeyecektir. Bu tür hareketler uzaklaştırma ve kontrat iptaline sebebiyet verecektir. İnşaat çalışmasına inceleme ve yönetimin yazılı onayından sonra devam edilecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici -Müze Müdürlüğü -İl Kültür ve Doğa Varlıkları Koruma Kurulu
	- Eğer enerji nakil hattı ya da ulaşım yolu veya herhangi bir yapı mezarlıklar üzerinden geçiyorsa yeri değiştirilecektir. Eğer bu kaçınılmazsa etkilenen halk için özel bir bilgilendirme yapılıp yerel inanış, gelenek ve göreneklere uygun olarak mezarların yerlerini değiştirmek için uygun yollar aranacaktır. Mezarlıkların üzerine herhangi bir kule ayağı yerleştirilemez.
XIII.            Hammadde tedariği	Alt projeler için sağlanan bütün malzemelerin (ör: taş, beton, kum, vb.) yasal çalışma ruhsatına sahip tedarikçilerden temin edilecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
XIII.  Tehlikeli madde yönetimi (yakıtlar, yağlar, patlayıcılar, vb.)	- Her türlü tehlikeli madde geçirimsiz yüzey üzerinde, iyi havalandırılmış bina içinde kullanılmadığı durumda kilitli ve korumalı bırakılmalıdır. Ayrıca bu alanın halka kapalı ve yüzey sularına en az 50 metre uzaklıkta olması gerekmektedir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Alt Yüklenici - Çevre Danışmanı
	- Kamyonların ve bütün inşaat araçlarının bakımı ve yağ değişimleri komşu şehirlerde yetkili servis istasyonlarında yapılacaktır. Acil bir durum sırasında inşaat alanında da yapılabilir fakat bu durumda atık yağlar bir varilde toplanarak servis merkezlerine yollanacaktır. Ancak, araç bakımlarının zorunlu olarak proje sahasında yapılması söz konusu olursa, bu durumda oluşması muhtemel atık yağların bertaraf edilmesi için 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri uygulanacaktır.
	- Nüfus yoğunluğu olan ve ormanlık alanlardan uzak durulacaktır.
XIV. Balık geçidi	- Her tür balığın doğal yaşamını korumak için bir balık geçidi yapılacaktır. Bütün balık türlerinin rahat bir şekilde Muradiye Nehri üzerinde ilerleyebilmeleri için balık geçidi projesi bir hidrobiyoloğ ile beraber yapılacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. -Çevre Danışmanı
XV. Orman kaybı	- Şantiye alanı mümkün olduğunca ağaçlık alandan mümkün olduğunca uzak tutmaya çalışılacaktır. Eğer yok edilen bir ormanlık alan varsa inşaat sonrası buranın tekrar ağaçlandırılması sağlanacak ya da diğer bir alana aktarılacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
İşletme
	Ses (enerji santralinden kaynaklanan)	- Ekipman ses izolasyonu yapılmış binalarda bulundurulmalı ve/veya sesi emmesi için gürültülü ekipmanın etrafına ağaç veya ağaçsı bitkiler ekilmelidir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
		- Yüksek derecede gürültüye maruz kalan işçiler 4857 sayılı “İş Kanunu”nda belirtildiği şekilde kulak tıkacı ya da kulaklık kullanacaktır.
	Çalışan güvenliği	- İşçiler sağlık taramasına tabi tutulacak ve sağlık ve güvenlik eğitimleri verilecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
		- Kask, çalışma ayakkabısı, kulak koruması, toz filtresi ve bunun gibi gerekli güvenlik gereçleri sağlanacak ve çalışanlar tarafından kullanılması zorunlu olacaktır.
		- Bütün operasyonel aktiviteler ilgili İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü'ne uygun gerçekleştirilecektir.
	Evsel atık su (operasyon personeli)	- İşletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atık sular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” uyarınca, her bir santral binasında sızdırmasız olarak yapılacak fosseptik çukurlarında biriktirilecek, fosseptik dolduğunda ise ücreti karşılığı ..... Belediyesi tarafından vidanjör ile aldırılarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	Evsel katı atık (operasyon personeli)	- Geri dönüştürülebilir katı atık uygun depolama alanlarında toplanacaktır ve sonrasında geri dönüşüm firmalarına verilecektir.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. -Çevre Danışmanı
		- Evsel çöpler çöp bidonlarına konulacak ve periyodik olarak Muradiye Belediyesi tarafından toplanacaktır.
		- Çökertme havuzunda biriken çamur ve kumlu toprak periyodik olarak toplanacaktır. Eğer toprak tarımsal aktivitelerde kullanmaya uygunsa çevre çiftçilere verilecektir. Projenin tüm aşamalarında oluşacak bütün katı atıkların (yemek artığı, vb.) 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayılı “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” madde 18’de belirtildiği üzere, denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere ve ormanlara dökülmesinin yasak olduğu konusunda çalışanlar uyarılacaktır. 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir.
	Doğal hayatın sürekliliği ve biyoçeşitliliğin korunması için bırakılacak minimum debi (can suyu)	DSİ’ye göre nehirde doğal akışına bırakılması gereken su miktarı Bendimahi Çayı için 1-1,1 m^3/sn’dir. Bendimahi Çayı’ndan bırakılan su habitatın korunmasını ve zirai sulama ihtiyacının karşılanmasını sağlayacaktır.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş.
	Balık geçidi ve doğal hayatın korunması	Balıkların yaşamının sürekliliğinin sağlanması, sucul ortamdaki doğal dengenin bozulmaması ve balıkların akarsuyun kaynağına gidip gelmelerini sağlamak amacıyla balık geçidi yapılacaktır.  Regülatörde yapılması planlanan balık geçidi sayesinde balıkların su yatağında ilerlemeleri sağlanmış olacaktır.	Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. -Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

ÇEVRE YÖNETİM PLANI - İZLEME BÖLÜMÜ
Konu	İzlenecek Olan Parametreler Nelerdir?	İzlenecek parametreler Nerededir?		İzlenecek Parametreler Nasıl İzlenecektir / Ne tip izleme ekipmanı kullanılacaktır?		İzlenecek parametreler ne zaman veya ne sıklıkta izlenecektir?			Kim Tarafından İzlenecek veya Sorumlu Olanlar
İnşaat Dönemi
I. Şantiye binalarının yerleşimi ve işçi barakaları için altyapı hizmetleri	- Şantiye lokasyonu	- Şantiye yerleşimi		Görsel		- 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir)			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- İçme ve kullanma suyu tedariği, atık su ve evsel katı atık için yapılan düzenlemeler	- İçme ve kullanma suyunun kullanıldığı, atık su ve evsel atık oluşan yerler				- 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir)
	- Yatırım tamamlandığında şantiye sahası uygun şekilde eski haline getirildi mi?	- Şantiye sahası				- İnşaat işleri tamamlandığında
II. İnşaat katı atık yönetimi (toprak, kaya, paketleme malzemesi, vb.)				Görsel		3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir)			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Ambalaj atıklarının depolanması ve geri dönüştürülebilir malzemenin ayrıştırılma uygulamaları	- Atık depolama sahaları
	- Taş ve toprağın tekrar kullanımı ve/veya depolama uygulamaları	- Taş ve toprağın döküldüğü ve/veya depolandığı sahalar
	- Üst toprak (tarım toprağı) geçici depolama alanlarının uygunluğu (üstünün kapatılmış ve erozyon önlemlerinin alınmış olması) , bu sahalara ihtiyaç bittikten sonra uygun şekilde eski haline getirilmesi ve ağaç/bitki ekiminin yapılması	- Tarım toprağı depolama sahaları ve iş tamamlandıktan sonra ağaç/bitki ekimi yapılacak sahalar
III. İnşaat makine ekipman egsoz emisyonları	- Türkiye kanunlarına uygun araç ruhsatı	- Proje sahası girişinde		Görsel		- Araç inşaat sahasına girerken bir kez			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Kullanılmayan araçların boşta çalışma (rölanti) süreleri	- İnşaat sahası				3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir)
IV. İnşaat ekipman depolanması	- Depolama sahası oluşturmak için ağaç kesimi ?	İnşa ekipmanlarının yerleştirilmesi öngörülen depolama sahaları		Görsel		Bir kez, saha seçimi yapılrken			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Yer seçiminde yerleşim merkezlerinden ve yüzey sularının olduğu yerlerden sakınıldı mı?
	- Ekipmanlar geçirgen olmayan zeminlere mi konumlandırılıyor?
V. Gürültü	- İnşaat faaliyetlerinin yapıldığı çalışma saatleri	- İnşaat sahası		- Saha gözlemi		- Ayda bir			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Ses bariyeri gerektiren yerlerde ses bariyeri var mı? (Eğer gerekli ise)			- Görsel		- Ayda bir
	- Yükses ses seviyesine maruz kalan çalışanlara kulaklık veya kulak tıkacı sağlandı mı ve bu çalışanlar tarafından kullanılıyor mu?			- Görsel		- Ayda bir
	- Mesai saatleri dışında inşaat çalışması yapılması durumunda yerel halk en az 1 hafta önce bilgilendirilmelidir.			- Etkilenen yerel halk ile görüşülerek		- Mesai saati dışı inşaat çalışması yapılacak günden 1 hafta önce
VI. Toz	- Su püskürtme işlemi düzgün yapılıyor mu?	- İnşaat sahası ve ulaşım yolları		Görsel		- Sıcak, kuru ve rüzgarlı hava koşullarının olduğu durumuda			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Tozuyan malzemelerin nakliye ve depolama sırasında üstlerinin örtülmesi düzgün yapılıyor mu?	- İnşaat sahası ve ulaşım yolları				- Ayda bir
VII. İşçi güvenliği	- Uygun bir sağlık ve güvenlik planı hazırlanmış mı?	Çalışanların görevlerini yaptığı sahalarda		- Görsel (teyit için sağlık ve güvenlik planının bir kopyesi ile)		- Çalışanın fiziksel aktiviteye başlamasından önce			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Çalışanlara güvenlik ekipmanları sağlanmış mı ve bu ekipmanlar çalışanlar tarafından kullanılıyormu?			- Görsel		- Haftada bir. İhlaller görüldüğü taktirde daha sık olarak (ve rastgele)
VIII. Toprak erozyonu ve toprak kayması	- Kuru sezonda inşaat devam ediyor mu?	İnşaat sahası		Görsel		İnşaat faaliyetleri başlamadan önce			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	İnşa sahalarının eğimi <30^0?
	Uygun silt yakalama (set) systemi uygulanıyor mu?	Toprak kayma ve erozyon riski olan sahalar				Sağanak yağış sırasında veya hemen sonrasında
IX. Mevcut yollar	Durumu ve temizliği	Şantiye sahasından 1 km uzaklığa kadar		Saha ziyareti/görsel		İnşaat sırasında haftada bir. İhlaller görüldüğü taktirde daha sık olarak (ve rastgele)			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
X. Ulaşım yolları yerleşimi ve inşaası	Güzergah belirlenirken ilave inşaat, ağaç kesimi ve verimli toprakların kullanımı minimum olacak şekilde uygulama yapılmalıdır.	Ulaşım yolları güzergahı		Planların görsel olarak incelenmesi ve saha ziyareti		İnşaat başlamadan önce			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
XI. Enerji nakil hattı rotası ve inşaası	Güzergah belirlenirken ilave inşaat, ağaç kesimi ve verimli toprakların kullanımı minimum olacak şekilde uygulama yapılmalıdır.	Enerji Nakil Hattı Güzergahı		Planların görsel olarak incelenmesi ve saha ziyareti		İnşaat başlamadan önce			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	Göçmen kuş rotaları, Ramsar sahaları, vs. gibi doğal koruma alanlarından uzak olunmalıdır.
XII. Tarihi, arkeolojik ve kültürel eserler ve yerel ve uluslararası kültürel varlık alanları ve yapıların bulunması	Rastlantı eseri kültürel bir değerin bulunması	Tüm hafriyat sahalarında		Yetkililer bilgilendirildi mi ve uygun prosedürler takip edildi mi?		İnşaat sırasında			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron firma - Çevre Danışmanı
	Yerel önemi olan mezarlıklar ve diğer yapılar (doğal veya insan yapımı)	Planlanan enerji nakil hattı veya yeni ulaşım yolları boyunca		Etkilenen yerel gruplarla uygun şekilde danışılıp danışılmadığını tespit etmek için bu gruplarla konuşarak
XIII.  Hammadde tedariği	Tedarikçilerin faaliyet lisanslarının geçerliliği	Proje sahası girişinde veya tedarikçilerin ofisinde		Lisansın görsel incelemesi		Malzeme tedariği için anlaşma imzalanmadan önce			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
XIII.  Tehlikeli madde yönetimi (yakıtlar, yağlar, patlayıcılar, vb.)	Depolama saha zemini geçirgen olmayan bir zemin mi ve çitle çevirili, kilitli ve iyi havalandırmalı mı?	Tehlikeli malzeme depolama sahası		Binanın ve sahanın görsel incelenmesi		İnşaat başlamadan önce ve sonrasında 3 ayda bir. Uygun olmayan uygulamalar görüldüğü taktirde daha sık olarak.			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron firma - Çevre Danışmanı
	Bulunduğu yer yerleşim merkezlerinden uzak mı?
XIV. Balık geçidi	Balık geçidinin uygunluğu	İnşaat sahası		Planların görsel incelenmesi, saha ziyareti.		İnşaat başlamadan önce ve sonrasında 6 ayda bir. Uygun olmayan uygulamalar görüldüğü taktirde daha sık olarak.			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Hidrobiyolog
XV. Orman kaybı	Ağaç kesimi, orman sahasının ağaçsızlandırılması (neler yapıldı, kaç ağaç kesildi, ne kadar alan ağaçsızlandırıldı, vs.)	Proje sahası ve diğer sahalar (depolama alanları, ulaşım yolları, enerji nakil hattı rotası, vs.)		Görsel		Saha açma çalışmaları öncesinde			- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
İşletme Dönemi
Ses (enerji santralinden kaynaklanan)	Ses seviyesi		Santral binası veya yakınları		db metre (ses seviyesi ölçüm cihazı)		3 ayda bir veya yerel halk tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	Ses emici(azaltıcı) önlemler alındı mı? (bina yapımı, ağaç dikimi, ses bariyeri yapımı, vs.)		En yakın yerlaşim yeri (eğer şikayet varsa özellikle yapılmalı)		Görsel
Çalışan güvenliği	Uygun sağlık taraması ve güvenlik eğitimi yapıldı mı?		Çalışanların görevlerini gerçekleştirdikleri sahalarda.		- Görsel (teyit için sağlık ve güvenlik raporlarının bir kopyesi ile)		3 ayda bir veya çalışanlar tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından.	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	- Çalışanlara güvenlik ekipmanları sağlanmış mı ve bu ekipmanlar çalışanlar tarafından kullanılıyormu?				Görsel
	Türk İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliklerine uygunluk				Görsel
Evsel atık su (operasyon personeli)	Dizaynı uygun foseptik tankı uygun şekilde monte edilmiş mi ve düzgün çalışıyor mu?		Foseptik tankının çevresi ve foseptik tankının altındaki yeraltı suları		Görsel (sistem dizaynı ve inşası)		İnşaat başlamadan önce	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	Foseptik tankındaki evsel atıklar düzenli olarak Kumluca Belediyesince alınıyor mu?				Görsel		3 ayda bir veya çalışanlar tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından.
Evsel katı atık (operasyon personeli)	Atıklar Kumluca Belediyesi tarafından düzenli olarak (en az haftada bir) toplanıyor mu ?		Personelin yaşadığı ve çalıştığı genel alanlar ve geçici atık depolama sahası		Görsel		İki haftada bir, eğer gözlemler sonucu uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (haftalık veya günlük)	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. - Çevre Danışmanı
	Geri dönüştürülebilir atıklar ve biriken killi ve kumlu toprak uygun firmalara/kişilere veriliyor mu?
	Geçici depolama sahaları uygun şekilde korunuyor mu?
Can suyu (minimum debi)	Gerekli miktarda can suyu bırakılıyor mu?		Regülatör sonrası Akım Gözlem İstasyonu yerinde		Debi ölçer ile ölçüm ve kayıt tutma		Sürekli	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş.
Balık geçidi	Balık geçidi doğru şekilde çalışıp çalışmıyor mu?		Regülatörde		Gözlemsel		Balıkların göç dönemlerinde	- Muradiye Elektrik Üretim A.Ş.