Ceza muhakemesinde

CMK CEP KİTABI (Çulha/Demirci/Nuhoğlu/Yenisey) 4. Bası (2014-04-12)

CEZA MUHAKEMESİNİN

SORUŞTURMA EVRESİNE

KATILAN KİŞİLER İÇİN

CMK CEP KİTABI

Çulha/Demirci/Nuhoğlu/Yenisey

(4 üncü Bası)

SUNUŞ 4

GİRİŞ 5

A. YAKALAMA. 5

1 - Önleme yakalaması ve idari yakalama. 6

1.1 - Önleme yakalaması ne demektir ? 6

1.1.1 - Önleme yakalamasından sonra hakimden karar almak zorunlu mudur ? 6

1.1.2 - Önleme yakalamasında hak bildirilir mi? 6

1.1.3 - Önleme yakalamasında "müdafiin" görevi var mıdır? 7

1.2 - İdari yakalama ne demektir ? 7

2 - Adli yakalama. 7

2.1 - Adli yakalamanın türleri nelerdir ? 7

2.2 - "Durdurma" ve "yakalama" arasındaki fark 8

2.3 - Yakalama hangi an gerçekleşir? 8

2.4 - Yakalama emri. 8

3 - Yakalama sırasında kolluk memurunun uyması gereken kurallar nelerdir? 9

3.1 - Yakalanan kişinin zarar vermesini önleyecek tedbirlerin alınması. 9

3.2 - "Derhal" hak bildirme mecburiyeti. 9

3.3 - Kolluğun "yoklama" işleminden, "arama" işlemine geçmesi. 10

3.4 - "Yakalama sebebinin" söylenmesi gerekir mi ? 10

3.5 - Zor kullanma ve kelepçe takma. 10

4 - Yakalanan kişiye bildirilecek husus ve haklar nelerdir ? 10

4.1 - Haklarını öğrenme hakkı. 10

4.2 - İsnat edilen fiilin bildirilmesi. 10

4.3 - "Susma hakkının" bildirilmesi. 11

4.4 - Müdafiin hukuki yardımından yararlanma. 11

4.5 - Yakalanan veya gözaltına altına alınanın durumunun bildirilmesi. 11

4.5.1 - Yakınlarına haber verme hakkı. 11

4.5.2 - Şüphelinin belirlediği kişiye haber verilmesi. 12

4.5.3 - Şüpheli bizzat kendisi bildirebilir mi? 12

4.6 - Yakalamada "zorunlu yol süresi". 12

5 - Yakalanan kişinin başka hakları var mıdır ? 12

5.1 - Yakalanan ve gözaltına alınan kişinin İFADE VERME Hakkı vardır. 12

5.3 - "Yakalama" ve "gözaltı süresinin uzatılması" işlemlerinin hukuka aykırılığı konusunda, hakime başvurma hakkı. 13

5.4 - Serbest bırakıldıktan sonra (aynı suç isnadından ötürü) tekrar yakalanmama hakkı. 13

5.5 - Tazminat isteme hakkı. 13

5.6 - Bireysel başvuru hakkı. 14

5.6.1 - Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru. 14

5.6.2 - Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru sonunda verilen yeni bazı kararlar. 14

5.6.3 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuru. 15

6 - Yakalama, “hukuka aykırı delil" üretir mi? 15

6.1 - Yakalama "makul şüphe'ye" dayanmakta mıdır ? 15

6.2 - Yakalanan kişiye haklarının bildirilmemesi. 16

6.3 - Yakalanan kişinin susma hakkının ihlali. 16

6.4 - Yakalanan kişinin isnadı öğrenme hakkının ihlali. 16

6.5 - Yakalanan Kişinin Haber Verme Hakkının İhlali. 16

6.6 - Yakalanan Kişinin Geciktirilmeden Hakim Önüne Çıkarılma ve Sorguya Çekilme Hakkı. 17

B. GÖZALTINA ALMA. 17

7 - Gözaltına alma ne demektir? 17

7.1 - Cumhuriyet Savcısı Hangi Hallerde Gözaltına Alma Kararı (CMK 91/2) Verebilir ? 17

7.2 - Gözaltı Süreleri. 17

7.2.1 - Genel Suçlarda: 17

7.2.2 - Toplu Suçlarda: 18

7.2.3 - Örgüt Suçlarında: 18

7.2.4 - Örgüt Suçlarında Görevli Mahkeme: 18

8 - Yakalama işlemine karşı başvuru hakkı nedir? 19

9 - Gözaltına alınan kişinin yakınlarına bu durum bildirilir mi? 20

10 - Gözaltına Alınan Kişinin Yakınlarına Bu Durum Bildirilir mi ? 20

10.1 - Kolluğun kanuni yakınlara bildirme yükümlülüğü nedir? 20

10.2 - Gözaltı İşlemlerinin Denetimi Nasıl Olur ? 21

10.3 - Nezarethane İşlemleri Nelerdir ? 21

10.3.1 - Gözaltına alma kararı ve nezarethaneye kabul 21

10.3.2 - Nezarethane Defterine Kayıt 21

C. MÜDAFİ SEÇİMİ ve GÖREVLENDİRME. 22

11 - Şüpheli müdafi seçiminde özgür müdür? 22

12 - Müdafiler görevlendirme ve atama biçimlerine göre, kaç şekilde sınıflandırılabilir? 22

13 - Müdafiin görevlendirilmesi nasıl olur ? 22

13.1 - Şüphelinin kendi istediği avukatı müdafi olarak görevlendirmesi. 22

13.2 - İstem üzerine Baro tarafından görevlendirilme. 22

13.3 - Kanun gereği Baro tarafından görevlendirilme. 22

14 - Soruşturma evresinde zorunlu müdafi hangi hallerde görevlendirilir ? 22

15 - Ceza muhakemesinin hangi evresinden itibaren müdafi devreye girer? 23

D - MÜDAFİİN HUKUKİ YARDIMI 23

16 - Yakalanan ve tutuklananla görüşme ve hukuki yardımda bulunma (CMK 154). 23

17 - Soruşturma dosyasının incelenmesi. 23

17.1 - Müdafiin soruşturma dosyasını incelemesi (CMK 153) 23

17.2 - Müdafiin vekaletname göstermesi veya sunması gerekli midir ? 24

17.3 - Kısıtlama kararı. 25

17.4 - Müdafiin, tutuklama kararı istenen hallerde, dosyayı inceleme hakkı. 26

17.5 - Kısıtlama kararına karşı itiraz. 26

17.6 - Örgüt suçlarının soruşturmasında müdafiin dosyayı inceleme hakkı genel hükümlere tabidir. 26

E. İFADE ALMA. 26

18 - Kolluk, savcıdan emir almadan, "kendiliğinden" ifade alabilir mi ? 27

19 - İfade alma ve sorgu için birinci aşama: "çağırı" 27

20 - Zorla getirme 27

20.1 - Zorla getirmenin yöntemi nedir? 27

20.2 - Zorla getirme kararına itiraz edilebilir mi ? 28

20.3 - Zorla getirme kararı hangi hallerde verilir ? 28

20.4 - Zorla getirme (ihzar) kararları kaç türlüdür ? 28

20.5 - Zorla getirmede, "zor kullanmanın" ölçüsü nedir? 28

21 - İfade veya Sorguda İkinci Aşama: Kimlik Tespiti. 28

21.1 - Kimlik konusundaki sorular. 29

21.2 - Kimliğin saptanması. 29

22 - İfade veya Sorguda Üçüncü Aşama: Suçlamanın Bildirilmesi. 29

23 - Dördüncü aşama: Müdafiden yararlanma hakkının bildirilmesi. 29

23.1 - Müdafiden yararlanma hakkı. 29

23.2 - Şüpheli veya Sanık Nasıl Müdafi Seçebilir ? 30

23.2.1 - Şüpheli veya sanık müdafiin hukuki yardımından yararlanmak hakkını öğrendiğinde: 30

23.2.2 - "Zorunlu müdafiin" görevlendirilmesi 30

24 - Yakınlarına Bildirme Hakkı. 31

25 - Susma Hakkının Söylenmesi. 31

25.1 - Susma Hakkının Niteliği. 31

25.2 - Kısmi susma. 31

25.3 - Susma hakkının öğretilmesi. 31

25.4 - Susma hakkını kullanan şüphelinin, "derhal hakime çıkarılması" görüşü. 32

26 - Hakların söylenme zamanı nedir ? 32

27 - Hakların sadece "rutin bir şekilde" söylenmesi yeterli midir ? 32

28 - İfade alma süreci nasıl yürür? 32

28.1 - İfade veya Sorgu işlemlerinin kaydında TEKNİK olanaklardan yararlanılır. 32

28.2 - İfade veya Sorgu Tutanağı. 32

28.3 - İfade ve sorguda YASAK SORGU YÖNTEMLERİ nelerdir ? 33

28.4 - Yasak usullerle elde edilen ifadeler delil olarak kabul edilir mi? 33

29 - Yeniden ifade alma yasağı nedir ? 33

30 - İfade veya sorguda müdafi sayısı sınırsız mıdır? 33

31 - Müdafi ile görüşmede ve ifade almadaki ihlaller nelerdir ? 34

31.1 - CMK 154 Görüşmesi Yapmasının engellenmesi. 34

31.2 - Kolluğun İfade almasının yasak olduğu haller. 34

31.3 - Yasak Sorgu Yöntemlerinin Uygulanmamasını Talep Hakkı. 34

31.4 - "Mülakat", "ön görüşme" diye bir kavram var mıdır? 34

D. ADLİ KONTROL VE TUTUKLAMA 35

32 - Adli Kontrol 35

33 - Tutuklamanın genel koşulları nelerdir ? 35

33.1 - CMK daki Tutuklama Nedenleri Nelerdir? Kuvvetli Suç Şüphesinin Varlığın Gösteren Somut Delil Bulunması (CMK 100/1) ne anlama gelir? 36

33.2 - Kanunda gösterilen Bir Tutuklama Nedeninin Bulunması CMK 100/2 37

33.2.1 - "Kaçma" olgusu ve kaçma şüphesi. 37

33.2.2 - Delilleri Karartma Şüphesi 37

33.3 - Ölçülülük CMK 100/1 37

34 - Tutuklama Nedeni Olmadan Tutuklama Kararı Verilebilir mi? 37

35 - Adli Kontrole Uyulmaması Halinde Tutuklama Kararı Verilebilir mi? 38

36 - Tutuklama Kararı Kimin İsteği Üzerine Verilir ? 38

37 - Tutuklama İstemi Gerekçeden Yoksun Olabilir mi? 38

38 - CMK da tutuklama yasağı var mıdır? 38

39 - Çocuklarda tutuklama yasağı var mıdır? 38

40 - Soruşturma evresinde tutuklama kararını vermeye yetkili hakim kimdir? 38

41 - Tutuklama Kararı Gıyapta Verilebilir mi? 39

41.1 - CMK da gıyabi tutuklama kararı yoktur. 39

41.2 - Bunun İKİ İSTİSNASI vardır 39

41.3 - İtiraz merciinin tutuklama kararı vermesi. 39

41.4 - Yakalama emri, "gıyabi tutuklama kararı" gibi kullanılamaz 39

42 - Tutuklama kararında yazılması gereken noktalar nelerdir. 40

43 - Tutuklama kararına karşı kanun yolu. 40

43.1 - Olağan Kanun Yolları. 40

43.2 - Olağanüstü Kanun Yolları. 41

44 - İtirazı İnceleme İşlemleri Nelerdir ? 41

44.1 - İtiraz Başvurusu Gerekçeli Olmalıdır. 41

44.2 - İtirazın, "Kararı Veren Hakim" Tarafından İncelenmesi. 41

45 - İtiraz Üzerine Verilebilecek Kararlar ve Sonuçları Nelerdir? 42

45.1 - Kararına itiraz edilen hakim veya Mahkemenin kendi kararını düzeltmesi. 42

45.2 - İtirazı incelemeye yetkili olan merciin kararı. 42

45.3 - Merciin Verebileceği Kararlar. 42

46 - Tutukluluk halinin devamı nedir? Tutuklulukta üst süre var mıdır? 42

46.1 - Tutukluluğun “savcı istemi” ile veya “ re’sen” incelenmesi 42

46.2 - Tutukluğun şüpheli tarafından istenmesi halinde incelenmesi 42

46.3 - Savcının Tutuklama Kararını Geri Alınmasını istemesi (CMK103/1). 43

46.4 - Savcının Şüpheliyi Re’sen Serbest Bırakması. 43

46.5 - Tutuklulukta Geçecek Üst Süreler. 43

47 - Tutuklama Hali Hangi Hallerde Sona Erer ? 43

48 - Tutuklama Kararına İtirazda Müdafilerin Nelere Dikkat Etmesi Gerekir? 43

F. SORUŞTURMA EVRESİNİN BAŞLAMASI VE SONA ERMESİ. 44

49 - Soruşturmanın başlaması için gereken şüphe derecesi. 44

50 - Adli kolluğun Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenmesi. 45

51 - Soruşturma evresinin sonunda verilebilen kararlar. 45

51.1 - Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar. 45

51.2 - “Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın otomatik olarak kalkması” ve itiraz. 46

51.3 - İddianamenin İçeriği. 49

52 - İddianamenin iadesi kararı verilmesi istemi. 50

53 - Kamu davası ve bunun "açılmış olması" (CMK 175/1). 50

MÜDAFİİN "KONTROL LİSTELERİ" (CHECK LIST) 53

EK (1) - Kolluk birimine gitmeden önce yapmanız gereken hazırlık. 53

EK (2) - Kolluk birimine geldikten sonra yapacağınız işlemler. 53

EK (3) - Şüpheli ile yapacağınız CMK 154 görüşmesi. 55

EK (4) - İfade alma sırasında dikkat edeceğiniz hususlar. 57

2014-5526 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 58

1) Yakalama ve tutuklama: 58

2) Yol tutuklaması kaldırıldı: 59

3) Aramadaki makul şüphe, kuvvetli şüphe haline getirldi. 59

4) Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma: 60

5) Bilgisayarda arama ve elkoyma. 61

6) İletişimin denetlenlenmesi. 61

7) Gizli soruşturmacı görevlendirme ve teknik araçlarla izleme. 62

8) Müdafiin dosyayı incelemesi. 63

9) Terörle Mücadele Kanunun 10 uncu maddesinin yürürlükten kaldırılması. 63

10) Sonuç. 64