Chirchiq davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat fakulteti jismoniy madaniyat nazariyasi kafedrasi

To‘pni tutib olish.
To‘pni tutib olish uchun himoyachi to‘pning uchish 
yo‘nalishini, uning tezligini aniqlab olishi va to‘pni egallab olish uchun qulay
pozitsiyani tanlashi kerak. To‘pni tutib olish muvaffaqiyatli bajarilganligi 
jamoadoshlar uchun tezkor hujumga otishga ishora hisoblanadi. Maydon 
ko‘ndalangiga yo‘naltirilgan to‘pni tutib olish mumkin. Buning uchun
himoyachi o‘zining maqsadlarini bildirmasdan, oldindan o‘zini oldinga qarab 
sapchishga tayyorlashi kerak. Hujumchi to‘pni uzatishga qaratilgan tayyorlov
harakatlarini amalga oshirgach va to‘p yo‘nalishini o‘zgartirib bo‘lmaydigan
paytda, himoyachi tezlik bilan to‘p uzatilish chizig‘ini egallaydi. To‘pni qabul
qilayotgan o‘yinchi tomon harakatlanish kerak. Agar to‘pni tutib olish 
muvaffaqiyatsiz kechsa, himoyachi to‘pni qabul qilgan o‘yinchining yonida
bo‘lganligi uchun unga to‘siq qo‘yadi. Bundan tashqari, to‘pni qabul qilish 
davridagi himoyachining tezkor yaqinlashishi hujumchi mo‘ljalini buzib, to‘pni
berkitishga undaydi. Uzatilgan to‘pni tutib olishni hujumchining orqasidan
chiqqan holatda amalga oshirish mumkin (ayniqsa, u to‘pga qarshi chiqmasa). 
Bu yerda eng asosiysi o‘zining niyatlarini bildirmaslik va hujumchidan o‘zish
uchun tezlik bilan harakatlanish. 
Aldamchi harakatlar (fintlar) himoyachining shaxsiy harakatlari bo‘lib, 
hujumchini muayyan javob harakatlariga undaydi.
Harakatlanishdagi aldamchi harakatlar (fintlar): 
1 ) hujumchini maydonning bir tomoniga yo‘naltirish uchun himoyachi
bir tarafga suriladi, ochiq maydonni ko‘rgan hujumchi maydonning shu
qismiga harakatlanadi, himoyachi bu holatda uni gavdasi bilan to‘sib, harakat 
qilishga qo‘ymaydi; 

---

17 
2) hujumchining shoshilinch harakatlarini keltirib chiqarish uchun
himoyachi unga tashlanadi va hujumni namoyish qiladi, odatda, hujumchi
to‘pdan qutulishga yoki to‘pni yerga urib olib ketishga harakat qiladi. Ammo
himoyachi kerakli masofani saqlagan holda to‘xtab, qarshi harakat qilishga 
tayyorlanadi; 
3) ikki hujumchi orasida qolgan himoyachi to‘pli hujumchiga 
tashlanadi. To‘pli hujumchining to‘pni yerga urib olib yurishini to‘xtatib,
tezda uning to ‘psiz bo‘lgan sherigini ta’qib ostiga oladi. 
Bu holatda to‘pli o‘yinchi to‘pni darvozaga joyidan otishga yoki to‘pni 
yo‘qotishga majbur bo‘ladi. 
To‘siq qo‘yishdagi aldamchi harakatlar quyidagicha amalga oshiriladi: 
himoyachi oldindan hujumchining to‘pni otishiga qulay bo’lgan bo'shliqni 
berkitadi. Bu bilan hujumchiga qulay bo’lmagan to‘p otish usullarini qollashga 
majbur etib, to‘p yo‘nalishini oldindan aniqlab oladi va to‘pga to‘siq qo‘yadi.