Cihan bulut elçin SÜleymanov döVLƏt maliYYƏSİ Bakı 2015

Dövlət/Qeyri-dövlət

Dövlət	mln AZN	9420.6	10136.9	9673.6
Qeyri-dövlət	mln AZN	5986.7	7739.4	8741.6
XARİCİ TİCARƏT (TƏDİYƏ BALANSI ÜZRƏ)
Malların ixracı	mln USD	32634.0	30930.5	30731.8
Neft və qaz	mln USD	30700.5	28582.6	27936.0
Digər sektorlar	mln USD	1933.5	2348.0	2795.8
Malların idxalı	mln USD	-10417.5	-11065.7	-11465.7
Neft və qaz	mln USD	-1042.8	-1523.4	-1676.2
Digər sektorlar	mln USD	-9374.6	-9542.3	-9789.5
Xidmətlərin ixracı	mln USD	4280.8	4636.3	4995.6
Xidmətlərin idxalı	mln USD	-7204.6	-7200.4	-7633.0
Neft və qaz	mln USD	-2097.3	-2114.8	-2034.2
Digər sektorlar	mln USD	-5107.3	-5085.6	-5598.8

Mənbə.http://economy.gov.az/index.php?option=com_content&view=article&id=1711&Itemid=286&lang=az
İnkişaf nəticəsində, dövlət büdcəsi ilə yanaşı, valyuta ehtiyatları da ildən-ilə artır. 2015 ci ilinin əvvəllərinə Azərbaycanın valyuta ehtiyatları təqribən 50 milyard dollara çatmış, eyni zamanda, təkcə Dövlət Neft Fondundakı vəsaitlərin həcmi 40 milyard dollar təşkil edir. Bütün bunlar isə həyata keçirilən layihələrin daxili mənbələr balansına maliyyələşdirilməsinə imkan verir. Təkcə bir faktı vurğulayaq ki, Azərbaycan Bakı -Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttinin çəkilişi üçün Gürcüstan dövlətinə 500 milyon dollar həcmində kredit ayırmışdır və bu faktın özü Azərbaycanın regionda lider olduğuna şübhə yeri qoymur. Bir məsələni də unutmaq olmaz ki, dünyada heç bir dövlət təkbaşına, dünyaya inteqrasiya olunmadan inkişaf edə bilməz. Bu baxımdan bu gün dünyada elə bir döv-lət yoxdur ki, onun xarici borcları olmasın. Dünya iqtisadi sisteminə sürətli inteq-rasiya dövlətlərlə beynəlxalq maliyyə qurumları arasında qarşılıqlı öhdəliklərin, borcların formalaşmasına səbəb olur. Hətta dünyanın ən inkişaf etmiş dövlətləri də müəyyən qlobal layihələrin həyata keçirilməsi üçün beynəlxalq maliyyə qurum-larından uzunmüddətli kreditlər götürürlər. Əvvəldə qeyd olunduğu kimi, xarici borcların artımı yalnız ÜDM-in 30 faizini ötdükdə inkişaf üçün təhlükəli tenden-siya sayılır. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin xarici borcları ÜDM-in 20-60 faizini təşkil etdiyi halda, Azərbaycan üzrə bu rəqəm cəmi 7,6 faizdir və onun ölkə üçün heç bir təhlükəsi yoxdur.
Məlumat üçün qeyd edək ki, Rusiyanın xarici borcu 540 milyard dollar və ya ölkə ÜDM-nin 20 faizinə bərabərdir. Qonşu Gürcüstanın xarici borcu 3 milyard 686 milyon dollar təşkil edir ki, ÜDM həcmini nəzərə alsaq, bu çox böyük rəqəmdir. 2012-cu ilin əvvəlinə olan məlumata görə, Ukraynanın xarici borcu 165,382 milyard dollar təşkil etmişdir. Bu da o deməkdir ki, 60 milyonluq ukraynalıların hər birinə orta hesabla 3000 dollardan artıq borc düşür. Ümumiyyətlə, xarici borclar Almaniyada ÜDM-in 68 faizini, Fransada 66 faizini, ABŞ-da 53 faizini, Böyük Britaniyada 43 faizini, Norveçdə 36 faizini, Qazaxıstanda 10 faizini təşkil edir. Göründüyü kimi, bu ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın xarici borcu olduqca cüzidir.
Azərbaycana böyük həcmli neft pulları daxil olmaqdadır. Eyni zamanda, hökumət xarici ölkələrdən və beynəlxalq təşkilatlardan kredit alır. Həm neft pulları, həm də alınan böyük kreditlər investisiya layihələrinə yönəldilir.