Çocuk geliŞİMİnde kitabin önemi
Yüklə 59,54 Kb.
|
|
ÇOCUK GELİŞİMİNDE KİTABIN ÖNEMİ Elif KONAR Uzman (Türk Dili ve Edebiyatı/ Çocuk Gelişimi ve Eğitimi)
ÖZETBu çalışma ile çocuk gelişiminde kitabın öneminin ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma için araştırmacı çocuk gelişimi, eğitimi ve ruh sağlığı, çocuk edebiyatı (yazını), çocuk kitapları ile ilgili kaynakları, tez ve makaleleri incelemiştir. Taradığı kaynaklardan konuyla ilgili bilgileri derlemiştir. Araştırmacı tarafından, kitabın çocuğun gelişimlerine katkıda bulunan önemli etkenlerden biri olduğu düşünülmektedir. Araştırma sonunda elde edilen bilgilere göre, biçim ve içerik olarak uygun hazırlanmış, nitelikli çocuk edebiyatı ürünlerinin, çocuğun bütün gelişim alanlarını ve eğitimini destekleyebildiği kabul edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Çocuk Gelişiminde Kitap, Çocuk Edebiyatı (Yazını), Çocuk Kitapları. “Çocuk bir cihandır.” Abdulhak Hamid Tarhan Çocuk gelişiminin bilişsel gelişim, kavram gelişimi, dil gelişimi, ahlak gelişimi, oyun gelişimi, duyuşsal gelişim, sosyal gelişim, cinsel gelişim, psikomotor gelişim gibi çeşitli alanları vardır. Bütün bu gelişimi alanları farklı hızlarda ve şekillerde ilerleme göstermektedir. “Bir çocuğun kafasında yaklaşık on milyar beyin hücresi yer almaktadır1”. Bu ise düşünülebilecek en karmaşık bilgisayardaki parçalardan bile daha karışık bir sistemdir. Bununla birlikte insan, özelinde çocuk, sadece beyinle sınırlandırılamayacak mükemmellikte bir varlıktır. Çocuklukta, özellikle de okul öncesi dönemde, insanın ömür boyu sürdüreceği temel kişiliğinin ve alışkanlıklarının oluştuğu bilinmektedir. “Bu temel kişilik, çocuğun okul ve okul sonrası hayatında ne ölçüde başarılı olacağını, başka insanlarla ilişkilerinin nasıl gelişeceğini, cinsel tavrının ne olacağını, ne tür bir yetişkinlik dönemi geçireceğini, ne tip biriyle evleneceğini ve bu evliliğin hangi ölçüde başarılı olacağını belirler2”. Günümüzde de çocuk gelişimi - eğitimi ve çocuk ruh sağlığı uzmanları ilk yılların ne kadar önemli olduğu konusunda hem fikirdirler. “İnsan doğarken bedensel-ruhsal ve düşünsel gelişme açısından belli bir gücü beraberinde getirir3”. Zamanla ruhsal güçler ve yetenekler elverişli şartlarla daha zengin ve belirgin çizgilerle kendini bularak, gelişmiş bir kişiliğe dönüşme imkânına sahip olur. Bununla birlikte, olumsuz şartlarda gelişmenin de olumsuz bir istikamet çizdiği/ çizeceği belirtilmelidir4. Bu yüzden çocuğun gelişimini etkileyecek bütün noktaların çok iyi bilinmesi gerekir. Çocuk yetiştirmek bilgi isteyen bir iştir ve çocuklar her zaman eleştirmenden çok bir modele ihtiyaç duyarlar. “Çocukların öğrenmeye açık ve meraklı olduklarını ama öğretilmekten hoşlanmadıklarını unutmamamız gerekir5”. İlk eğitimine ailede başlayan çocuk, çevresiyle etkileşimde bulunarak öğrenir ve eğitilir. Çocuğun çevresiyle olumlu etkileşimi, öğrenim ve eğitimi hızlandırır. Bu etkileşimin önemli öğelerinden birisi de çocuk edebiyatıdır. “Kitap da insanların çocukluk, gençlik, olgunluk ve yaşlılık dönemlerindeki zihinsel ve ruhsal gelişimini etkileyen önemli faktörlerden birisidir6”. Doç. Dr. Sedat Sever7, çocuk edebiyatıyla ilgili söylemlerden yola çıkarak şu şekilde kapsayıcı bir tanım geliştirmiştir: “Çocuk edebiyatı (yazını), erken çocukluk döneminden başlayıp ergenlik dönemini de kapsayan bir yaşam evresinde, çocukların dil gelişimi ve anlama düzeylerine uygun olarak duygu ve düşünce dünyalarını sanatsal niteliği olan dilsel ve görsel iletilerle zenginleştiren, beğeni düzeylerini yükselten ürünlerin genel adıdır”. Dil-yazı-çizgi-resim sanatının ortak ürünü olan çocuk edebiyatı8, edebiyatın dışında, altında veya edebiyat içinde basit bir tür değildir. Aksine, edebiyatın içinde en incelikli alandır. Bugün, okuma alışkanlığının iyi çocuk kitaplarıyla kazanılacağı, çocuk yaşlarda kitaplarla yapılan olumlu tanışmanın ileriki yaşlara da yansıyacağı herkesin kabul ettiği bir gerçektir. Çocuk yayınlarının temel amacı; kitap sevgisi ve okuma alışkanlığı kazandırmak olmalıdır. Çocuk ve kitap ilişkisinin okuma yazmayı öğrenmekle başlamadığı, çocuğun kitapla ilk tanıştığı dönemin 0-6 yaş arası olduğu bilinmektedir9. “Okuyan toplumun temelleri; küçük yaşlarda tutku haline gelmiş olan resimli çocuk kitaplarını okuma ile sağlamlaştırılabilir10”. Çocuk kitapları, çocukların, bazı özelliklerinin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Bu özellikleri Spink (1989) şu şekilde sıralamıştır: Fiziksel gelişim: Çocuklar, çocuk kitapları sayesinde kendi fiziksel özelliklerini tanıma ve keşfetme fırsatını yakalarlar. Zihinsel gelişim: Çocuk kitabı, çocuğa çeşitli bilgiler vererek, zihinsel gelişimine katkıda bulunur. Dil gelişimi: Çocuk kitabı çocuğa, kendisinin veya başkasının okuması yoluyla dilinin gelişmesine yardımcı olur. Duygusal gelişim, kişilik gelişimi, ahlaki gelişim, ruhsal gelişim ve sosyal gelişim: Çocuk kitabında yer alan konu, olaylar, karakterler, duygular ve bunların özellikleri, kitabın verdiği mesaj ve bu mesajın etkileri çocuğun duygusal, ahlaki, ruhsal, sosyal ve kişilik açısından gelişimine katkıda bulunur11.
Yukarıdaki tespitlerden de anlaşılmaktadır ki, çocuklukta oyun neşesi içinde tanışılan kitaplar, çocuğun gelişim alanları ve ruhsal ihtiyaçları açısından oldukça önemlidir. Çocuk kitapları “çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarını karşılayan, zihinsel, duygusal ve ruhsal gelişimini destekleyen ve en önemlisi zevkle okuduğu eserler” şeklinde tanımlanmaktadır13. Kitabın çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde önemli bir uyaran14 olduğu, çocuklara küçük yaşlardan itibaren iyi ve nitelikli kitap okuma ve anlatmanın onların deneyimlerini genişlettiği, kelime bilgilerini artırdığı ve dile karşı hassasiyetlerini geliştirdiği15 bilinmektedir. Coody, çocuk edebiyatının çocuğun zengin dil deneyimi için, her zaman hazır ve temin edilebilir bir kaynak16 olduğunu belirtmiştir. “Kelimeler yardımıyla çocuk, sembolik bir düzeyde nesne ve anlamlarla uğraşmaktadır17”. Çocuğun kitapla karşılaşması, hem duyarak öğrendiği sözcükleri görerek tanımasını, hem de duymadığı sözcükleri görerek öğrenmesini sağlar. Bu şekilde çocuk, duyduklarıyla gördükleri arasında kurduğu ilişkilerle düşünmeyi öğrenir18. Söyleyiş ilkelerine uygun olarak okunan metinlerin çocuklar tarafından dinlenilmesi, onlara, ses ve sözcüklerin doğru boğumlandırılmasına yönelik bir deneyim kazandırır; çocukların, dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirir; çocukların dil bilinci ve duyarlığı kazanmasına yardımcı olur19. Kitapla ilişki kurmak, okumayı bilmese de, konuşmakta güçlük çekse de her çocuğun hakkıdır. Resimli kitap ve dergiler okul öncesi dönemde dil gelişimini desteklediği gibi, çocuğun kendisini tanımasına, kendini bulmasına olanak sağlar, toplumsallaşmasına yardımcı olur; yalnızlığı, kimsesizliği azaltır, sanatsal ve kültürel deneyimler kazandırır; sevinç, neşe, keyif kısaca haz verir20. Çocuğun bütün gelişim alanlarına katkı sağlayan, onun dünya ile iletişimini kuvvetlendiren, okuma yazma becerisinin kazanılmasına yardım eden çocuk edebiyatı ürünleriyle çocuğu erken dönemde tanıştırmak, yararları düşünüldüğünde bir kez daha önem kazanmaktadır21. Erken dönemde uygun yapıtlar çocukları mutlaka olumlu yönde etkileyecektir. “Okul öncesi dönemde kitapla ilgili deneyimler, çocukların daha sonraki yıllarda okumayı öğrenmeye karşı duygu ve tutumlarını oluşturmada ilk adımlardır22”. Bu nedenle okul öncesi dönemin ve resimli kitapların önemi dikkatlerden kaçmamalıdır. Resimli kitaplar, çocuğun belleğinde kavramların imgelerini oluşturur; kavramların görsel imgeleriyle çocuğun belleğine yerleşmesine olanak sağlar; çocukların duyu algılarını geliştirir; kavramsal gelişimini destekler; somut ve soyut kavramları öğrenmelerini kolaylaştırır; nesneleri sınıflandırma, gruplandırma; kavram oluşturma, anımsama, dikkat etme, düşünme gibi bilişsel süreçlerini işletir23. Bir diğer ifadeyle, resimli kitaplar; çocuğun kavram, sözcük bilgisi, gramer, anlama, dinleme, sorulara cevap verebilme, öykü zincirini kurabilme, bellek, sıralı cümle üretebilme, dili kullanabilme, çözümleme yeteneğini arttırır, dilin zenginliğinin farkına vardırır, kitap ve okuma zevki uyandırır, denilebilir24. Ayrıca resimli kitapların, çocuğun sanat eğitimine ve görsel algısına katkısı da unutulmamalıdır. Kitaplardaki resimler kendine has biçim ve biçemleriyle çocuğu kavrayacak, heyecanlandıracak, çocuğun düşünmesine ve yeni sorular üretmesine yardımcı olacaktır25. Kitaplar, günlük yaşamda karşılıklı konuşmanın (çocuk-yetişkin) önemli bir bölümünü oluştururlar. Toplumun değer sistemi ile birlikte, günlük ilişkilerdeki problem çözme stratejilerini de yansıtırlar. Kitaplar, karşılıklı konuşmanın oluşturulmasında etken olduklarından, okunan kitabın anlaşılmasındaki güçlükler, yetişkinlerin çocuklar için daha iyi eğitimsel stratejiler yaratmasına yol açar26. Kitaplar, çocuklara, anne, baba, kardeş dışında ilişki kurabileceği yeni arkadaşların, komşuların yer aldığı çevreyi tanıtır; bu ilişkileri, içinde sorunların, sevinçlerin, dayanışmanın, paylaşmanın olduğu değişik durumlarla örneklendirerek çocuk için, yeni yaşam kesitleri oluşturur; çocuklara, kendileriyle, çevresindeki yetişkinlerle, arkadaşlarıyla, kardeş/ kardeşleriyle yaşayabileceği sorunların çözümüne ilişkin ipuçları sunar27. İyi bir çocuk kitabı, çocuğun düşünme, sorun çözme ve yaratıcılık gücünü artırır; çocukta doğa olaylarına karşı ilgi uyandırır; insanları ayırmaksızın sevmesine yardımcı olabilir; ailesine karşı bağlılık duygularını güçlendirmesini sağlar; gelişim düzeyine uygun davranışlar kazanmasına katkıda bulunur; dilin kurallarını erken yaşta öğrenmeyi ve dili geliştirmeyi sağlar28. Aynı zamanda çocuğun resme, dramatik etkinliklere, müziğe vb. sanat alanlarına karşı ilgi duymasına yardım edebilir29. İyi bir çocuk kitabı, çocuğun kendisini daha iyi tanıması, gerekiyorsa davranışlarını değiştirmesi ve kişiliğini geliştirmesi için ona kılavuzlukta bulunurken, çocuğa yaşamın değişik yönlerini öğrenmesinde, türlü insan tiplerini tanımasında, başka ülkeler ve toplumlar üzerinde bilgi edinmesinde çok zengin imkânlar sağlar30. Çocuklar, sanatçının kurguladığı olayların kahramanlarıyla özdeşim kurarak iyiye, güzele, doğruya yönelebilir; sanatçının yarattığı insana özgü duygu yoğunluğu ile kıskançlık, nefret, düşmanlık gibi duygulardan arınabilirler31. Genel olarak çocuklar, okudukları kitaplardan arda kalanlarla; bir yandan yetenek yelpazelerini genişletirken, diğer yandan da günlük yaşamlarını kolaylaştırıp renklendirirler32. Ruhsal ihtiyaçların karşılanmasında ve bütün gelişim alanlarının desteklenmesinde katkıları aşikâr olan çocuk kitaplarının önemi gayet açıktır. Sonuç olarak, çocuk-kitap ilişkisinde bir kişinin sadece çocuğu veya sadece edebiyatı bilmesinin yetmediği görülmektedir. Çocuk-kitap-yetişkin ilişkisi ve çocuk edebiyatı, içine girdikçe genişleyen, derinleşen bir âlemdir. Bundan dolayı, şimdiye kadar tartışıldığı gibi daha uzun yıllar üzerinde araştırmalar ve tartışmalar yapılması muhtemeldir. Sanat ve eğitim açısından nitelikli ürünler ortaya koyabilmek için gerekli olan ise kanımca, “çocuk” ortak paydasında birleşebilmektir. Çocuğu tanıyıp, çocuk ürünlerini küçümsemeyerek, çocuklar için eser ortaya koymanın yetişkinlerinkinden daha zor ve daha sorumluluk isteyen bir görev olduğu kabullenilirse; toplumun her kesiminden yetişkin, bu önemli vazife için seferber olarak elinden geleni yapmaya çalışırsa güzel sonuçlara ulaşılacaktır. Doğrusu, yazı veya kitapları çoğunlukla büyükler tarafından hatırlanan biri olmaktansa, çocuklarca hatırlanmayı tercih ederdim/ ederim. Hangimiz çocukluğumuzdaki “yazar”, “çizer”, “ressam” ve “kitapları” yetişkinken okuduklarımızdan daha net hatırlamayız ki!?... Ve o saf çağlarımızda sevdiğimiz kitaplar değil midir büyüdüğümüzde de kitap okumamızı sevgiyle/ilgiyle devam ettiren? İncelenen, Okunan ve Yararlanılan Kaynaklar Akman, Berrin. Anaokuluna Devam Eden 40-69 Aylık Çocukların Kavram Gelişimlerinde, Kavram Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1995. Akın, Nükhet. Okulöncesi Kurum Öğretmenlerinin Çocuk Kitaplarına Karşı Tutum ve Davranışları, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Eğitimi Programı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1998. Alpay, Meral. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1984. ------------ Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1985. ------------ Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1987. Aral, Neriman, Gürsoy, Figen. Kitabın Çocuğun Gelişiminde Yeri ve Önemi, 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi, Ankara, 2000. Ataç, Füsun. İnsan Yaşamında Psikolojik Gelişim, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1991. Bacanlı, Hasan. Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003. Caferoğlu, Canan Şener. Anaokuluna Devam Eden 3-4-5 Yaş Çocuklarının Renk ve Büyüklük
Cantekinler ve diğerleri, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesini Yaşatma ve Geliştirme Vakfı, Konya, 1996. Ciravoğlu, Öner. Çocuk Edebiyatı, Esin Yayınevi, İstanbul, 1999. Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1996. Çokum, Sevinç. Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Gökyüzü Yayınları, İstanbul, 1988. Dilidüzgün, Selahattin. Çağdaş Çocuk Yazını, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul, 2004. Dodson, Fithugh. Çocuğunuzu Tanıyor musunuz?, Denge Yayınları, İstanbul, 1995. . Baba Gibi Yar Olmaz, Özgür Yayınları, İstanbul, 1997. Erdoğan, Fatih. Türkiye’de 1996-1998 Yılları Arasında Yayımlanmış Çocuk Kitaplarının İçerik Analizi, Binbir Kitap, Mavibulut Yayınları, İstanbul, 1999. Ersoy, Osman. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1986. Gitmez, Ali Sadi. 0-5 Yaşlarında Zihinsel Gelişme, Verso Yayıncılık, 1989. Gökşen, Enver Naci. Örnekleriyle Çocuk Edebiyatı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1985. Gönen, Mübeccel. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1986. ----------------. Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Gökyüzü Yayınları, İstanbul, 1987. ----------------. Anaokuluna Giden Dört-Beş Yaş Çocuklarına Resimli Kitaplarla Yapılan Eğitimin Dil
Doktora Tezi, Ankara, 1988. Güleryüz, Hasan. Yaratıcı Çocuk Edebiyatı, Pegema Yayıncılık, Ankara, 2002. Gürkan, Tanju. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1991. -----------------. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1992. -----------------. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1993. Gürmen, Aysel. Okunan Kitapların Ardından Çocuklarda Kalanlar ve Günlük Yaşamlarına Yansıyanlar, Ana Dili Eğitimi ve Çocuk Kitapları Sempozyumu, 20-21 Şubat 1997, Ankara Üniversitesi Tömer Dil Merkezi, Ankara. Huck, Charlotte S., Hickman, Janet, Hepler, Susan. Picture Boks, Chapter Five: 193, Children's Literature in
İlhan, Ayşe Çakır. Çocuk Kitaplarının Sanat Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi, Ankara, 2000. Jersild, A.T., Günçe, Gülseren. Çocuk Psikolojisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1976. Kıbrıs, İbrahim. Uygulamalı Çocuk Edebiyatı, Eylül Kitap ve Yayınevi, Ankara, 2002. Kılıççı, Yadigâr. Okulda Ruh Sağlığı, Anı Yayıncılık, Ankara, 2000. Kocabaş, İlknur. Çocuk Kitabı Seçim Kriterleri ve 1997 Yılını Kapsayan Bir Değerlendirme, Hacettepe Üniversitesi, Sos. Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1999. Konar, Elif. 1995-2002 Yılları Arasında Yayımlanan Okul Öncesi Hikaye Kitaplarındaki Bazı Kavramların İçerik ve Biçimsel Olarak İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2004. -------------. Çocuk, Edebiyat ve Eğitim, Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Sayı: 104-105, Ankara, Ağustos-Eylül 2005. Morgan, J.J.B., Cole, N. Çocukluk ve Gençlik Psikolojisi, M.E.B., İstanbul, 2001. Nas, Recep. Örneklerle Çocuk Edebiyatı, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2002. Oğuzkan, A.Ferhan. Çocuk Edebiyatı, Anı Yayıncılık, Ankara, 2001. Öz, İlkim. Çocuğun Gelişim Dönemleri, Kök Yayıncılık, Ankara, 1997. Özer, Dilara Sevimay, Özer, M. Kamil. Çocuklarda Motor Gelişim, Nobel Yayınları, Ankara, 2001. Pearce, John. Çocuklarda Büyüme ve Gelişme, Doruk Yayımcılık, Ankara, 1996. Pitcher, Lasher, Feinburg, Braun, Helping Young Children Learn, Charlese Merrill Publishing Company, Colombus, Ohio, 1974. Pulat, Ali, Çocuk Edebiyatı Kavramı ve Bu Kavram Etrafında Yapılan Tartışmalar, Sosyal Bilimler Dergisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 1999, ss. 173-193. Russell, David L. Literature For Children, Longman, 1997. Sargın, Nurten, Tor, Hacer. Türk ve Batı Kültürlerinde 3-6 Yaş Çocukları İçin Yazılmış Masallarda İşlenen Cinsel Öğeler Üzerine Bir Araştırma, Erken Çocukluk Eğitimi Kongresi Bildirisi, Ankara, 2002. Senemoğlu, Nuray. Gelişim Öğrenme ve Öğretim, H.Ü. Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, 1997.
Sever, Sedat. Çocuk ve Edebiyat, Kök Yayıncılık, Ankara, 2003. Şimşek, Tacettin. Çocuk Edebiyatı, Rengarenk Yayınları, Ankara, 2002. Şirin, Mustafa Ruhi. 99 Soruda Çocuk Edebiyatı, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 1994.
Tür, Gülseren, Turla,Ayşe. Okul Öncesinde Çocuk, Edebiyat ve Kitap, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1999. Tür, Gülseren, Canbolat, Bilge. Okul Öncesi Dönemde Çocuk Kitapları, Gazi Üniversitesi M. E. F.Lisans Programı, Ankara, 1982. Üre, Arı, Şahin-Seçer, Çocukta Duygusal Gelişim, S.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı, Konya, 2001. Yalçın, Alemdar, Aytaş, Gıyasettin. Çocuk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002. Yavuz, Kerim. Çocuğun Dünyası ve Gelişme, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998. Yavuzer,Haluk. Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997. ------------------. Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003. ------------------. Çocuğunuzun İlk 6 Yılı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998. Yılmaz, Nahide. Anaokulu Öğretmeninin El Kitabı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul. Yörükoğlu, Atalay. Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayınları, İstanbul, 1996.
Book’ Selection Criteria). 1 Dodson, 1997, s.10. 2 Dodson, 1995, s. 20; Dodson, 1997, s. 20. 3 Alpay, 1984, s. 44. 4 Hehlmann, akt: Yavuz, 1998, s. 16. 5 İpşiroğlu, akt: Nas, Recep, s. 65. 6 Güleç, Gönen, 1997; akt: Kocabaş, 1999, s. 9. 7 2003, s. 9. 8 Alpay, 1985, s. 72. 9 Şimşek, 2002, s. 21. 10 Tür, Turla, 1999, s.12. 11 akt: Kocabaş, 1999, s. 15. 12 akt: Kocabaş, 1999, s.14-15. 13 akt: Aral, Neriman, Gürsoy, Figen, 2000, s. 321. 14 Yavuzer, 2003, s.186. 15 Tür, Canbolat, 1982, s. 1. 16 Coody; akt: Gönen, 1988, s. 28, Akın, 1998, s. 61. 17 Caferoğlu, 1991, s. 2. 18 Alpay, 1984, s. 44. 19 Sever, 2003, s.61. 20 Alpay, 1985, s.73. 21 Tür, Turla, 1999, s.13. 22 Gürkan, 1993, s.50. 23 Sever, 2003, s.61. 24 Gönen, 1988, s. 32-33. 25 İlhan, 2000, s. 400. 26 Gönen, 1988, s. 30-41. 27 Sever, 2003, s.62. 28 Şirin, 1994, s. 204-216. 29 Şirin, 1994, s. 216. 30 Şirin, 1994, s. 215. 31 Sever, 2003, s.62. 32 Gürmen, Aysel. 1997, s. 78. Yüklə 59,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|