Cumhuriyet döneminde olay çevresinde oluşan edebi metinler anlatmaya bağli edebi metinler a-miLLİ edebiyat zevk ve anlayişini süRDÜren eserler roman-hikaye

CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBİ METİNLER

*ANLATMAYA BAĞLI EDEBİ METİNLER

A-MİLLİ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ESERLER

ROMAN-HİKAYE

-Roman, yazınımıza Tanzimat döneminde Batı’dan gelmiştir.(Daha önce halk hikayeleri, meddah hikayeleri, dini ve destani hikayeler, mesnevi… vardır)

-Romanda karakter: eserlerde olumlu ve olumsuz yönleri ile verilen, kendine özgü, çok yönlü kişilerdir. Olay örgüsünde yaşanan gelişmelere bağlı olarak sürekli değişirler. Sadece kendilerine özgü nitelikleriyle metinde yer alırlar. Dış görünüşlerinin ötesinde iç yaşamları da vardır. Aşkı Memnu; Bihter, behlül

-Romanda tip: Belli bir sınıfı ya da belli bir insan eğilimini temsil eden değişmez özellikler gösteren kişilerdir. Tipte kahraman tek yönüyle ele alınır. Sevecen tip, alıngan tip, kıskanç tip gibi bireysel olmaktan çok başkalarında da bulunan ortak özellikleri yansıtır ve o yönleri özellikleri vurgulanır. Böylece ele alınan kahramanlar “genel”leşir. Belli bir düşüncenin veya topluluğun zihniyetini temsil ederler. Bazı davranışları ve ruh hallerini abartılı biçimde üzerinde toplarlar, hangi ortam olursa olsun tek fikrin ve niteliğin sembolüdürler. Yalınkat kişilerdir. İntibah; Dilaşub, Mehpeyker, Ali bey…. Vatan yahut Silistre: İslam bey

Roman türleri:

Konu bakımından:

1-Pikaresk roman: Gezgin, serseri, beş parasız insanların yaşadıkları maceraları anlatır.

Daniel Defoe – Talihli Metres, Thomas Mann-Dolandırıcı Felix Krull’un İtirafları

2-tarihsel roman: Cezmi, Devlet Ana, Küçük Ağa, Walter Scott-Waverley, G.Flaubert-Salambo

3-Duygusal roman: İntibah, Dudaktan Kalbe, Genç Werther’in Acıları

4-Gotik roman: 18. Yüzyılın akılcılığına karşı gelir; karanlık, korkutucu, çılgınlıklarla dolu bir ortamda geçen, kanlı, büyülü olayları konu alır. Günümüzdeki uzantısı bilimkurgu ve fantastik roman olarak gösterilebilir.

Horace walpole-Otranto şatosu, Mary Shelley-Frankkenştayn, C.Dickens-Büyük Umutlar

5-Ruhbilimsel(psikolojik-tahlil) roman: Dokuzuncu hariciye Koğuşu, Eylül, Mme de La Fayette-Prenses de Cleves

6-Sosyal roman:

Tezli roman(Yaban-Y.Kadri) : bir fikri savunur, olaya bilimsel verilerle yaklaşır.

Töre romanı(Sinekli Bakkal-H. Edip):toplumdaki inanç ve gelenekleri anlatır.

Yergi romanı(İnce Memed-Yaşar kemal): bir olayı eleştirel yaklaşımla anlatır.

Mahalli roman(Yılanların Öcü-Fakir Baykurt):Belli bir yerin özelliklerini anlatır.

7-Macera(serüven) romanı: Cingöz Recai, Hasan Mellah, Üç Silahşörler, Robinson Crusoe

Biçem bakımından:

1-Gerçekçi(realist roman): Mai ve Siyah, Kızıl ile Kara, Savaş ve Barış, Goriot Baba

2-Romantik roman: İntibah, Sefiller

3-Doğlacı(natüralist) roman: Emile Zola, Guy de maupassant romanları..

4-Estetik roman: Gustave Flaubert

5-Dışavurumcu(ekspresyonist) roman: Dostoyevski, Kafka

6-Yığın romanı: Okuru içinde bulunduğu gerçek yaşamdan uzaklaştırma, avutma, okura kendi sorun ve gerçeklerini unutturma, bu türün belirleyici özellikleridir. Kahramanları genellikle cana yakındır. Kerime Nadir, Peride Celal, Kemalettin Tuğcu, Ahmet Günbay Yıldız, Halit Ertuğrul, Canan Tan