D. A. Imomova, A. N. Xujanov o'zbekiston dorivor o'simliklar atlasi



Yüklə 4,61 Mb.
səhifə148/163
tarix24.11.2023
ölçüsü4,61 Mb.
#133827
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   163
O‘sish joyi va tarqalishi: Oqqaldirmoq O„rta Osiyoning barcha mintaqalarida keng tarqalgan. U cho„l va yarim cho„l zonasida uchramaydi, lekin tog„li hududlarda daryo bo„ylarida keng tarqalgan. U qirg„oq jarliklarida, to„kilmalarda, daryo va ariqlarda, nam jarliklarda,
yosh allyuvial loy va qumli cho„kindilar, temir yo„llar bo„ylab, tog„ jinslarini ochiq qazib olish kotlovanlari, tog„lar konlarida uchraydi. Loy jarliklarida va tog„ soylari bo„ylarida ba’zan yoppasiga o„sadigan
maydonlarni hosil qiladi. Ko„pincha boshqa o„t o„simliklar, ko„pincha, doimiy qoplamda uchramaydigan siyrak jamoalarda begona o„tlar va butalar bilan birga o„sadi.
Xom ashyoni yig‘ish va uning sifati.
Oqqaldirmoq barglari yozning birinchi yarmida zich mayin tuk bilan qoplangan yosh davrida va zang bilan zararlanmagan vaqtda yig„ib olinishi kerak. Ularni barg band uzunligining taxminan yarimida kesiladi. Ayvonlar ostida quritiladi, 2-3 sm dan oshmaydigan qatlam qilib qog„ozga yoki matoga yoyiladi. Oqqaldirmoq barglari XI DF talablariga javob berishi kerak, ular juda yosh bo„lmasligi, ya’ni yuqori tomonida zich tuklar bo„lmasligi kerak. Yuqori tomoni yashil, pastki qismi oq-kulrang. Hidi yo„q. Ta’mi biroz achchiq, shilimshiq. Namlik miqdori 13% dan; umumiy kuli miqdori 20% dan, qo„ng„irrang barglar 5% dan, jigarrang zang dog„lari bilan kuchli kasallangan barglar 3% dan, teshiklari diametri 3 mm bo„lgan elakdan o„tuvchi maydalangan qismlar 2% dan; organik aralashmalar (boshqa zaharli bo„lmagan o„simliklarning qismlari) 2% dan, mineral aralashmasi 2% dan oshmasligi kerak. Kesilgan xom ashyoning sifati, shuningdek, XI DF ga mos kelishi kerak, uzunligi 1 dan 8 mm gacha bo„lgan har xil shakldagi qismlardan iborat bo„lishi kerak. Qoplarga joylashgan butun va kesilgan xom ashyoning massasi 20 kg dan oshmasligi kerak, toylarda - 50 kg.
Kimyoviy tarkibi: Oqqaldirmoq gul savatlarida faradiol, arnidiol, taraksantin, sigmasterin, sitosterin, n-geptakozan va taninlar topilgan. Barglarda achchiq glikozidlar (2,63% gacha), sitosterin, gall, olma va vino kislotalari, saponinlar, karotinoidlar (5,18%), askorbin kislotasi (5%), inulin va dekstrin mavjud.

Yüklə 4,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   163




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin