D. A. Nabiyeva, H. R. Zokirova O‘zbek tili fonetikasi



Yüklə 1,31 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə46/88
tarix18.11.2023
ölçüsü1,31 Mb.
#132945
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   88
2.10. ozbek tili fonetikasi

ng
va 
dj
mustaqil fonemalarining ikki harf bilan berilishi kabi. 
V.V.Reshetov va Sh.Shoabdurahmonovlar qo‘llagan transkripsiya sistemasida 
kirill alfavitidagi ye
, yo, yu, ya
dan tashqari hamma harflar qo‘llangan. Yolashgan 
harflar transkripsiyada tovushlar birikmasi orqali quyidagicha beriladi: ye
 - ye, ye, yϵ 
; yo - yᴐ; yu - yY, yu; ya - yǝ, ya 
Boshqa alfavitlardan [
Y, ɵ, a, ы
] belgilari olingan. Bulardan [
Y
] va [
ɵ

belgilari shu unlilarning oldingi qator ekanligini (yumshoqligini) ko‘rsatadi: 
gYl, kɵl
kabi; [
ǝ
] esa umumo‘zbek shevalariga xos bo‘lgan oldingi qator keng unli tovushini 
ifodalaydi: 
lǝttǝ, ǝrǝvǝ
kabi. Transkripsiyada undosh tovushning yumshoqligi ham 
alohida belgi bilan ifodalanadi, masalan, 

- yumshoq 
l



61 
 
Unlilar.
Unli tovushlarni ifodalash uchun quyidagi transkripsion belgilar 
olingan: 
Tilning ko‘tarilish o‘rniga 
ko‘ra 
oldingi qator 
(til oldi) 
indefferent 
(oraliq tovushlar) 
orqa qator 
(til orqa) 
Labning ishtirokiga ko‘ra Labla
nmaga

Labla
ngan 
lablan
magan 
lablanga

lablan
magan 
lablan
gan 
Tilning ko‘tarilish 
darajasiga ko‘ra 
Yuqori ko‘tarilish 


<‘, > 
 
ы 

O‘rta 
ko‘tarilish 
yuqori – o‘rta 
ko‘tarilish 

ɵ 
 
 
 

quyi – o‘rta 
ko‘tarilish 

Yüklə 1,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   88




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin