D. A. Nabiyeva, H. R. Zokirova O‘zbek tili fonetikasi

; yo - yᴐ; yu - yY, yu; ya - yǝ, ya 
Boshqa alfavitlardan [Y, ɵ, a, ы] belgilari olingan. Bulardan [Y] va [ɵ] 
belgilari shu unlilarning oldingi qator ekanligini (yumshoqligini) ko‘rsatadi: gYl, kɵl 
kabi; [ǝ] esa umumo‘zbek shevalariga xos bo‘lgan oldingi qator keng unli tovushini 
ifodalaydi: lǝttǝ, ǝrǝvǝ kabi. Transkripsiyada undosh tovushning yumshoqligi ham 
alohida belgi bilan ifodalanadi, masalan, lґ- yumshoq l. 

---

61 
 
Unlilar. Unli tovushlarni ifodalash uchun quyidagi transkripsion belgilar 
olingan: 
Tilning ko‘tarilish o‘rniga 
ko‘ra 
oldingi qator 
(til oldi) 
indefferent 
(oraliq tovushlar) 
orqa qator 
(til orqa) 
Labning ishtirokiga ko‘ra Labla
nmaga
n 
Labla
ngan 
lablan
magan 
lablanga
n 
lablan
magan 
lablan
gan 
Tilning ko‘tarilish 
darajasiga ko‘ra 
Yuqori ko‘tarilish 
I 
Y 
<‘, > 
 
ы 
u 
O‘rta 
ko‘tarilish 
yuqori – o‘rta 
ko‘tarilish 
E 
ɵ 
 
 
 
o 
quyi – o‘rta 
ko‘tarilish 
e
___ 
ϵ 
 
 
 
 
 
Quyi ko‘tarilish 
Ǝ 
 
 
 
a, ᴐ 
 
Demak, unlilarning turli variantlarini berish uchun transkripsiyada 15 ta belgi 
olingan. Bu belgilar orqali o‘zbek dialekt va shevalarida uchraydigan unli 
fonemalarni ifodalash mumkin. 
Ayrim transkripsiya belgilarining ma’no variantlari. Unli tovushlar uchun 
belgilar quyidagi ma’no o‘zgaliklari bilan qabul qilinadi: 
a - umumturkiy orqa qator, singarmonizmni saqlagan barcha o‘zbek dialekt va 
shevalariga xos unli, singarmonizmni yo‘qotgan shevalarda esa turli o‘zgaliklarga 
ega. Rus tilidan o‘lashgan so‘zlarda, rus tilidagi a tovushiga mos keladi.