Çapa tövsiyə edən: Fil.ü.e.d. Seyfəddin Rzasoy
Dürnisə SƏFƏROVA
A MEA Folklor İnstitutunun doktorantı
e-mail: dseferova@qu.edu.az
FOLKLORŞÜNASLIQDA KONTAMİNASİYA HADİSƏSİNƏ
ÜMUMNƏZƏRİ BAXIŞ
Xülasə
Kontaminasiya süjetlərin təhrifi və dolaşıqlıq kimi qiymətləndirildiyi üçün folklorşünaslıqda uzun müddət onun öyrənilməsinə əhəmiyyət verilməmişdir. Yalnız keçən əsrin II yarısında M.P.Ştokmar və N.M.Vedernikovanın araşdırmaları sayəsində bu hadisənin yaradıcılıq tərəfləri üzə çıxarılmış, bundan sonra süjet birləşmələrinə maraq artmışdır. Məqalədə kontaminasiya hadisəsinə dair aparılmış araşdırmalar təhlil olunaraq söylənilən fikirlər ümumiləşdirilmiş və gəlinən qənaətlər ifadə edilmişdir.
Folklorşünaslıqda kontaminasiyaya münasibətdə tədqiqatçılar iki qrupa ayrılır: bir qismi yaradıcı, digərləri isə mexaniki birləşmələri kontaminasiya hesab edir. Onlardan fərqli olaraq, bu məqalədə mexaniki və yaradıcı birləşmələr eyni prosesin müxtəlif tərəfləri kimi səciyyələndirilir və qeyd olunur ki, təcrübəli, usta söyləyicilərin repertuarında birləşmə yaradıcı şəkil alır, əsas süjetin inkişafına, obrazın, personajların açılmasına xidmət edir, təcrübəsiz və səriştəsiz söyləyicilərin yaradıcılığında isə mexaniki şəkildə baş verir və unudulan, yaddan çıxan hissəni doldurmağa xidmət edir. Bununla belə, hər iki halda biz kontaminasiya hadisəsi ilə qarşılaşırıq.
Açar sözlər: kontaminasiya, süjet birləşməsi, nağılçılıq ənənəsi, nağıl, təsnifat, N.M.Vedernikova.
Dostları ilə paylaş: |
