2.3. “Ölüb-dirilmə yolu ilə qəhrəmana çevrilmə” motifi
Dastanda Altay Buçıy və onun oğlu ölərək yenidən dirilirlər. Bu, qəhrəmana çevrilmə sxeminin zəruri formuludur:
“Ərgənlik (keçid/inisiasiya – S.R.), yaxud şamanolma ritualının ümumi sxeminə görə, statusartırma ritualından keçən subyekt, yaxud gələcək şaman:
– Köhnə statusundan ayrılır: bu ayrılma ritual ölüm şəklində gerçəkləşir.
– Ölmüş subyekt ölüm dünyasına Xaosa gedir;
– Xaosda Yer Ananın yanında/məkanında subyektin bədəni hissələrə ayrılır: ya ətini sümükdən ayırırlar, ya Yer Ana onun ətini yeyir və s.
– Sonra subyektin bədəni yenidən yaradılır: ya bədənin hissələrini yenidən birləşdirirlər, ya da Yer Ana yediyi subyekti yenidən doğur.
– Yenidən doğulmaqla yeni insana çevrilmiş subyekt öz yeni statusunda Kosmosa qayıdır.
Statusartırma ritualının iki mühüm konsept/obrazı var: ölüb-dirilmə ritualından keçən subyekt və bu ölüb-dirilməni həyata keçirən Yer Ana obrazı.
Dostları ilə paylaş: |
