D. O‘rinbayeva m. Rahimova

ERKIN VOHIDOV 
O’zbekiston xalq shoiri va O’zbekiston qahramoni Erkin Vohidov 
1936- yil Farg’ona viloyati Oltiariq tumanida tug’ilgan. Uning otasi 
Ikkinchi jahon urushidan og‘ir jarohat olib qaytadi va 1945-yilda vafot 
etadi. Oradan bir yil o‘tgach onasi ham dunyodan o‘tadi. O‘n yoshga 
yetar-yetmas ham ota, ham onadan ajrab qolgan yosh Erkinni tog‘asi o‘z 
tarbiyasiga oladi. Toshkentga – tog‘asinikiga kelgan shoir qunt bilan 
o‘qishlarini davom ettiradi. Unda kitobga, adabiyotga havas juda erta 
uyg‘ondi. Shoir G‘ayratiy tomonidan O‘quvchilar saroyida tashkil etilgan 
adabiy to‘garak uning bu havasini yanada alangalatib yubordi. O‘n besh-
o‘n olti yoshlaridanoq tuppa-tuzuk she’rlar yoza boshladi. 
Taniqli shoir va jamoat arbobi ToshDUning filologiya fakultetini 
1960-yilda tugatgan. 
U “Yosh gvardiya”, G’ofur G’ulom nomidagi adabiyot va san’at 
nashriyotida bosh muharrir, direktor lavozimlarida ishlagan. 
Shoirning “Tong nafasi” (1961), “Yurak va aql” (1963), “Mening 
yulduzim” (1964), “Lirika” (1965), “Yoshlik zavoli” (1968) kabi o’nlab 
kitoblari nashr qilingan. “Oltin devor” komediyasi hozirgacha teatr 
sahnasidan tushmadi. 
Hozirda sevimli shoirimiz O’zbekiston Oliy Majlisida qo’mita raisi 
sifatida faoliyat yuritib kelmoqda (155 ta so’z). 
 
SO‘Z PODSHOSI 
Lutfiy – XV asrning ikkinchi yarmigacha bo‘lgan o‘zbek 
adabiyotining eng mashhur lirik shoiri. Shuning uchun ham zamonasining 
ahli adabi va ahli fuzalosi uni «malik ul-kalom», ya’ni «so‘z podshosi» 
deb e’zozlagan. Manbalarda taxallusi oldidan «ulug‘ ustod» ma’nosidagi 
«Mavlono» sifatining qo‘shib tilga olinishi ham shundan. Alisher Navoiy 
uni o‘zining ustozlaridan biri deb biladi. Buni shoirlar haqidagi «Majolis 

---

82 
un-nafois» tazkirasidagi ulug‘ shoir haqida aytilgan quyidagi iliq so‘zlar 
ham isbotlaydi: «Mavlono Lutfiy o‘z zamonasining malik ul-kalomi erdi, 
forsiy va turkiyda naziri yo‘q erdi va turkcha devoni mashhurdur». 
Bundan shoir Hirotda tug‘ilib-o‘sgani, o‘zi yashagan Dehikanor degan 
qishlog‘ida esa dafn etilganini bilib olamiz. Aniq bo‘ladiki, u milodiy 
1366-yili tug‘ilib, 1465-yili vafot etgan. Lutfiy dunyodan o‘tganda Alisher 
Navoiy 24 yoshda edi. 
«Nasoyim ul-muhabbat...»dan keltirilgan ma’lumotda Zahiriddin 
Muhammad Bobur nomidagi xalqaro jamg‘arma uyushtirgan ilmiy-ijodiy 
ekspeditsiya a’zolari aynan shu ko‘rsatma asosida Dehikanor qishlog‘ini, u 
yerdagi qabristondan Lutfiyning qabrini izladi va topdi. Qabr toshidagi 
yozuv orqali bu aynan Lutfiyning mozori ekani isbotlandi. Jamg‘arma 
2006-yilning may oyida bu muqaddas qadamjoga o‘zbek milliy an’analari 
asosida maqbara o‘rnatib qaytdi (165 ta so’z).