Şəkil 7.2: Dağılmış neftə təsir göstərən aşınma prosesləri
Yayılma
Emulsiyalaşma
Həll olma
Çökmə
Oksidləşmə
Dispersiya
Buxarlanma
Yayılma
Çökmə
Bioloji parçalanma
Gəmi dizelinin dağılmasının modelləşdirilməsi
Tədqiqat gəmisindən iri həcmdə yanacağın dağılmasının potensial təsirini qiymətləndirmək üçün OSCAR (SİNTEF-in Neft Dağılmalarına qarşı Fövqəladə Fəaliyyət və Cavab Tədbirləri) modelləşdirmə proqramından istifadə etməklə modelləşdirmə aparılmışdır (modelin təsviri üçün Əlavə 7A-ya baxın). Ətraf mühitə təsir baxımından ən pis ssenari üzrə dağılma yerini müəyyənləşdirmək üçün beş dağılma sahəsi modelləşdirilmişdir (Şəkil 7.3). Hər bir dağılma sahəsində yaz, yay və payız mövsümləri üzrə modelləşdirmə aparılıb. Yaz mövsümü modelləşdirilib, çünki modelləşdirmə aparılan vaxt tədqiqatın vaxtı təsdiqlənməmişdi. Əsas ekoloji həssaslıqların müvəqqəti xarakter daşıması səbəbindən (xüsusən də dekabr və mart aylarında Xəzər suitilərinin az sayda mövcudluğu ilə bağlı), qış mövsümü üçün modelləşdirmə aparılmayıb.
Hazırkı ƏMSSTQ-nin məqsədləri çərçivəsində sahil xəttinin ən çox neftlə çirklənməsinə səbəb olan (dağılma sahəsi NS3 – Ssenari 3) və Azərbaycan xüsusi iqtisadi zonası (XİZ) xaricində su səthinin ən çox neftlə çirklənməsinə gətirib çıxaran (dağılma sahəsi FS1 – Ssenari 5) ssenarilər üzrə nəticələr Cədvəl 7.2 və 7.3-də xülasə şəklində təqdim edilib və aşağıda nəzərdən keçirilir.
Şəkil 7.3: Gəmi dizel yanacağının dağılmasının modelləşdirilməsi – dağılma sahələri
Qeyd: Şəkildə göstərilmiş ulduzlar modelləşdirilmiş dağılma yerlərini əks etdirir.
Cədvəl 7.2: Ən pis ssenari (Ssenari 5) üzrə ehtimal simulyasiyasının nəticələri
Dostları ilə paylaş: | 
