Debates tal-kamra tad-deputati (Rapport Ufficjali u Rivedut)

MADAM SPEAKER: Aktar rimarki, jekk jogħġobkom? L-Onor. Josef Bonnici.
ONOR. JOSEF BONNICI: Madam Speaker, nixtieq l-ewwelnett nibda biex nistaqsi jekk dan il-Gvern jafx x'inhu jagħmel. Qed ngħid dan għaliex propju f'Lulju tas-sena li għaddiet, b'ħafna daqq ta' trombi, il-Gvern qal li bis-sistema tas-CET se jraħħas xi prodotti. Fil-fatt intnefqu mijiet ta' eluf ta' liri biex sar advertising u ntbagħtu leaflets fid-djar mhux dwar il-prodotti li għolew imma dwar dawk li jew ma nbidilx il-prezz tagħhom jew inkella roħsu. Fost l-items li kien hemm li roħsu kien hemm propju l-inbid. Mela f'nofs is-sena li għaddiet kellna roħs fil-prezz ta' l-inbid meta neħħejna l-VAT u daħħalna s-CET, u f'Novembru l-istess Gvern u l-istess Ministru tal-Finanzi żied it-taxxa fuq l-inbid! Allura bilfors ikolli ngħid li hawnhekk għandna inkonsistenza grassa. GĦalija ma jagħmilx sens li wieħed l-ewwel iraħħas prodott u jibgħat jinforma b'dan lill-Maltin u l-Għawdxin kollha bieb bieb u mbagħad jiġi l-budget u l-istess prodott jerġa' jgħollih! Jekk il-Gvern kien se jagħmel hekk, ma setax għamel hekk mill-ewwel? Għalhekk qed nistaqsi wkoll jekk dan il-Gvern jafx x'inhu jagħmel. Jekk fhimtu tajjem il-Ministru qal li żied it-taxxa fuq l-inbid biex iżid id-dħul. Allura jekk kellu bżonn iżid id-dħul f'Novembru, ma kellux bżonn iżid id-dħul f'Lulju ta' l-istess sena? U allura mhux bilfors ikolli ngħid, kif qal Onor. Membru ta' din il-Kamra, li tlifna l-boxxla!
Bil-mod kif tkellem il-Ministru llum għall-ewwel ħsibt li kien qed jitkellem fuq il-ftehim li qed isir ma' l-Unjoni Ewropea, pero' m'inix ċar għal kollox. Għaliex? Qalilna illi dan is-settur se jiġi ristrutturat. Sadanittant il-Prim Ministru diversi drabi qal illi s-settur ta' l-ikel huwa excluded mil-free trade agreement. Issa dan is-settur jinkludi wkoll il-beverages u prodotti li għandhom link dirett ma' l-agrikoltura. GĦalhekk nistaqsi: Il-levy fuq l-inbid se tibqa' jew le? Ir-ristrutturazzjoni li qed jitkellem fuqha l-Gvern se tapplika għas-settur ta' l-inbid? Jekk inhu hekk dan ifisser li s-settur ta' l-ikel, kuntrarju għal kif ġew informati l-Federazzjoni ta' l-Industrija u l-korpi kostitwiti ftit tal-ġimgħat ilu, m'huwiex excluded mill-free trade agreement, li allura jikkonferma dak li qalet l-Unjoni Ewropea fir-rapport tagħha meta qalet illi l-free trade agreement irid ikopri s-setturi kollha. (Interruzzjonijiet) Nerġa' ngħid li jien hekk fhimtu jgħid lill-Ministru.
Madam Speaker, huwa importanti illi nkunu nafu sewwa kif se nimxu f'dan is-settur għaliex waqt illi hija x-xewqa ta' kulħadd f'pajjiżna illi nipproduċu aktar għeneb u għeneb ta' kwalita' - fil-fatt qegħdin isiru ċerti esperimenti f'dan is-sens - nafu wkoll li wieħed irid jimxi b'ċerta kawtela u jrid ikun jaf x'inhuma l-long-term indications. Mill-introduzzjoni tal-Ministru llum ma ħadt l-ebda indikazzjoni dwar dan. Il-Ministru ma tkellimx dwar x'se jiġri u dwar kif nistgħu nistimulaw dan is-settur. Ma semma xejn b'mod speċifiku ħlief li hemm diskussjonijiet għaddejjin dwar ristrutturazzjoni illi tinvolvi wkoll is-settur ta' l-inbid. Lanqas qalilna xejn il-Ministru dwar l-oġġezzjoni min-naħa ta' l-Unjoni Ewropea li meta daħlet it-taxxa tas-CET f'Lulju ta' l-1997 il-prodott Malti ġie vvantaġġat vis-a-vis il-prodott mill-Unjoni Ewropea. Kif konna għidna li se jiġri, dan qajjem problemi anke fis-settur ta' l-inbid. Effettivament il-Gvern kellu jċedi għall-pressjoni ta' l-Unjoni Ewropea u naqqas il-protezzjoni fuq l-inbid għaliex l-ETI ma ġietx applikata aktar. Dan ifisser li l-Gvern naqqas bi ftit il-protezzjoni fuq l-inbid mingħajr ma ggwadanja xejn mil-lat ta' esportazzjoni ta' l-istess prodott.
Issa skond dik il-famuża ittra li l-Ministru Brincat sfortunatament għadu jkaxkar saqajh biex ipoġġiha fuq il-Mejda tal-Kamra - jiena għadni ma nistax nifhem għalfejn qed jagħmel hekk - li tgħid li se jkun hemm bżonn ta'
"a gradual introduction of a tax on value added of manufacturing activity aimed for the local market at a rate equivalent to the present one levied at Customs",
is-settur ta' l-inbid se jkun hemm taxxa addizjonali fuqu, a tax on value added, li hija taxxa simili għall-VAT. GĦax m'hu veru xejn li l-value added tax u t-tax on value added huma żewġ affarijiet differenti, u wara li naqqas il-protezzjoni fuq l-inbid u wara li ħareġ jiftaħar li l-prezz raħas, dan il-Gvern issa qed jerġa' jżid it-taxxa fuqu, taxxa simili għal dik it-taxxa li tant ħadem u tant nefaq flus f'riklamar biex ineħħi.