Demokrasi eğitimi, demokrasi kültürünün yerleşmesi için yapılmaktadır. Demokrasi eğitimi ortaokullarda, demokrasi ve vatandaşlık dersi kapsamında verilmektedir
Demokrasi eğitimi, demokrasi kültürünün yerleşmesi için yapılmaktadır. Demokrasi eğitimi ortaokullarda, demokrasi ve vatandaşlık dersi kapsamında verilmektedir. Aslında bu eğitim ilk olarak aile içinde verilebilmeli, okullarda ise hem teorik bilgilerle hem uygulama-örneklendirme yoluyla bu temel eğitim desteklenmelidir. Ancak bu şekilde çocuklarda iletişim becerisi, empati yeteneği, düşünce zenginliği ve farklı düşüncelere saygı şeklinde özellikler oluşturulur ve geliştirilir. Bunun için de çocuklarda öncelikle, insan olabilme ve vatandaş olabilme ile ilgili değerlerin eğitimi verilebilmelidir..
Demokrasi eğitimi, demokrasi kültürünün yerleşmesi için yapılmaktadır. Demokrasi eğitimi ortaokullarda, demokrasi ve vatandaşlık dersi kapsamında verilmektedir. Aslında bu eğitim ilk olarak aile içinde verilebilmeli, okullarda ise hem teorik bilgilerle hem uygulama-örneklendirme yoluyla bu temel eğitim desteklenmelidir. Ancak bu şekilde çocuklarda iletişim becerisi, empati yeteneği, düşünce zenginliği ve farklı düşüncelere saygı şeklinde özellikler oluşturulur ve geliştirilir. Bunun için de çocuklarda öncelikle, insan olabilme ve vatandaş olabilme ile ilgili değerlerin eğitimi verilebilmelidir..
Devlet denilen organizasyonu tanımalı ve bu organizasyonda kurucu unsurun insan olduğunu bilmelidir. Devletin işlevini ve insan olarak tüm vatandaşların hak ve özgürlüklerini ve vatandaş olmanın getirdiği sorumlulukları yani ödevlerini bilmelidir. Bununla birlikte öğrenciler, devleti uluslararası ilişkiler, organizasyonlar ve uluslararası hukuk içindeki yerini bilmelidirler. Adına küreselleşme denilen yenidünya düzeni olumlu-olumsuz yönleriyle tanıtılmalıdır. Mevcut programla bu eğitim yeteri kadar verilmeden demokrasi kavramı anlatılmaya çalışıldığından soyut kalmaktadır. Öğrenci insan ve vatandaş olarak kendini tanımladıktan sonra demokrasiyi anlayabilecek ve içine sindirebilecek kadar yeterli bir ders programı ve buna uygun yeteri kadar ders saati ile demokrasi eğitimi alması gerektiği tespit edilmiştir.
Devlet denilen organizasyonu tanımalı ve bu organizasyonda kurucu unsurun insan olduğunu bilmelidir. Devletin işlevini ve insan olarak tüm vatandaşların hak ve özgürlüklerini ve vatandaş olmanın getirdiği sorumlulukları yani ödevlerini bilmelidir. Bununla birlikte öğrenciler, devleti uluslararası ilişkiler, organizasyonlar ve uluslararası hukuk içindeki yerini bilmelidirler. Adına küreselleşme denilen yenidünya düzeni olumlu-olumsuz yönleriyle tanıtılmalıdır. Mevcut programla bu eğitim yeteri kadar verilmeden demokrasi kavramı anlatılmaya çalışıldığından soyut kalmaktadır. Öğrenci insan ve vatandaş olarak kendini tanımladıktan sonra demokrasiyi anlayabilecek ve içine sindirebilecek kadar yeterli bir ders programı ve buna uygun yeteri kadar ders saati ile demokrasi eğitimi alması gerektiği tespit edilmiştir.
Okul çağında okul öncesinden başlayarak oyun drama yoluyla bu bilincin gelişimi sağlanabilir. İlkokul döneminde oyun drama çalışmalarına ek olarak çocuk edebiyatı ürünlerinden masal hikaye, fabl, efsane örnekleri ve yaşanmış örnek olaylar getirilerek yapılan sunumların ve izlenen film ve slaytların ardından çocuklar bu konuda tartışmalar yapabilir, görüşlerini bildirebilirler. Bu sayede iletişim yetenekleri ve empati duyguları gelişir. Üst sınıflarda ise daha teknik ve teorik boyutuyla vatandaşlık ve demokrasi eğitimi almaya devam etmelidirler. Etkinlikler sırasında çocukların farklı görüşlere saygı duymaları ve farklılıklara saygı duymaları konusunda öğretmen model olmalıdır.
Okul çağında okul öncesinden başlayarak oyun drama yoluyla bu bilincin gelişimi sağlanabilir. İlkokul döneminde oyun drama çalışmalarına ek olarak çocuk edebiyatı ürünlerinden masal hikaye, fabl, efsane örnekleri ve yaşanmış örnek olaylar getirilerek yapılan sunumların ve izlenen film ve slaytların ardından çocuklar bu konuda tartışmalar yapabilir, görüşlerini bildirebilirler. Bu sayede iletişim yetenekleri ve empati duyguları gelişir. Üst sınıflarda ise daha teknik ve teorik boyutuyla vatandaşlık ve demokrasi eğitimi almaya devam etmelidirler. Etkinlikler sırasında çocukların farklı görüşlere saygı duymaları ve farklılıklara saygı duymaları konusunda öğretmen model olmalıdır.
Okul öncesi ve ilkokul döneminde çocuk edebiyatı örneklerinden yararlanırken, maskeler, kuklalar, kavram kartları gibi görsellerden yararlanılmalı, çocukların yaparak yaşarak öğrenmeleri sağlanmaya çalışılmalıdır. Etkinlikler sırasında materyal kullanımı çok önemlidir. Aşağıda çocuk edebiyatı türlerinden yararlanırken, kullanılabilecek materyallere örnekler verilmiştir. Bu Sunumlar sırasında bu materyaller kullanılırken, derse giriş aşamasında konuyla ilgili okul şarkıları, bilmeceler, örnek olaylardan da yararlanılabilir.
Okul öncesi ve ilkokul döneminde çocuk edebiyatı örneklerinden yararlanırken, maskeler, kuklalar, kavram kartları gibi görsellerden yararlanılmalı, çocukların yaparak yaşarak öğrenmeleri sağlanmaya çalışılmalıdır. Etkinlikler sırasında materyal kullanımı çok önemlidir. Aşağıda çocuk edebiyatı türlerinden yararlanırken, kullanılabilecek materyallere örnekler verilmiştir. Bu Sunumlar sırasında bu materyaller kullanılırken, derse giriş aşamasında konuyla ilgili okul şarkıları, bilmeceler, örnek olaylardan da yararlanılabilir.
Çocuklar okunup, canlandırılan masal ya da hikayeler yoluyla öğrendikleri konuları tartıştıktan sonra; birbirlerine saygı duyma nedenlerini küçük kağıtlara gruplar halinde yazabilirler. Öğretmenle birlikte, sınıfın bir köşesine belirledikleri yere koyabilecekleri bir demokrasi ağacı tasarlayabilirler. Tartışmalar sonrasın ulaştıkları sonuçları bu demokrasi ağacına asabilirler.
Çocuklar okunup, canlandırılan masal ya da hikayeler yoluyla öğrendikleri konuları tartıştıktan sonra; birbirlerine saygı duyma nedenlerini küçük kağıtlara gruplar halinde yazabilirler. Öğretmenle birlikte, sınıfın bir köşesine belirledikleri yere koyabilecekleri bir demokrasi ağacı tasarlayabilirler. Tartışmalar sonrasın ulaştıkları sonuçları bu demokrasi ağacına asabilirler.
Çocuklara hayvanlar, bitkiler, yıldızlar ve başka doğa görüntüleri örnekleri sunularak, hikaye, fabl ve masal örnekleri okunabilir. Okunan ya da canlandırılan örneklerin de çocukların empati yeteneklerini geliştirmelerine katkı sağlayacak örnek olmasına önem verilmelidir.
Çocuklara hayvanlar, bitkiler, yıldızlar ve başka doğa görüntüleri örnekleri sunularak, hikaye, fabl ve masal örnekleri okunabilir. Okunan ya da canlandırılan örneklerin de çocukların empati yeteneklerini geliştirmelerine katkı sağlayacak örnek olmasına önem verilmelidir.
HİKAYELER
HİKAYELER
Hikaye ya da
Masalların seçimi çok önemlidir. Bu eserler; çocukların iletişim yeteneklerini ve empati yeteneklerini geliştirecektir. Hikayelerin sunumunda kavram kartlarından yararlanılabilir.
Demokrasi eğitimini gerçekleştirirken, yararlanılabilecek en etkili kaynaklardan biri Fablardır. Zaten fabllar belirli bir ahlak dersi vermek amacıyla oluşturulan , hayal ürünü , kısa ve hareketli hayvan hikayeleridir. Çocuklar doğası gereği, kahramanları hayvan olan bu hikayeleri okumaktan ve canlandırmaktan büyük zevk alırlar. Canlandırmalar sırasında, kahramanların, insan gibi konuşması çocukların yaparak yaşayarak öğrenmesine olanak tanıyacaktır.
Demokrasi eğitimini gerçekleştirirken, yararlanılabilecek en etkili kaynaklardan biri Fablardır. Zaten fabllar belirli bir ahlak dersi vermek amacıyla oluşturulan , hayal ürünü , kısa ve hareketli hayvan hikayeleridir. Çocuklar doğası gereği, kahramanları hayvan olan bu hikayeleri okumaktan ve canlandırmaktan büyük zevk alırlar. Canlandırmalar sırasında, kahramanların, insan gibi konuşması çocukların yaparak yaşayarak öğrenmesine olanak tanıyacaktır.
Çocuk edebiyatından seçilebilecek fabl örneklerinden bazıları; Eşek ile Tilki, Karga ile tilki, Kurt ile Kuzu, Ağustos böceği ile Karınca, Horoz ile İnci’dir.
Çocuk edebiyatından seçilebilecek fabl örneklerinden bazıları; Eşek ile Tilki, Karga ile tilki, Kurt ile Kuzu, Ağustos böceği ile Karınca, Horoz ile İnci’dir.
Öğretmenler, demokrasi
Öğretmenler, demokrasi
eğitimi konusunda
belirledikleri bir hikayenin
resimlerini tarayarak
Slaytlar hazırlayabilirler.
Bu slaytlara konuyla
ilgili bir çocuk şarkısı
eklenebilir.
Demokrasi eğitimi bir bilinç oluşturma, yaşam biçimi konusunda algı yeteneğinin arttırılıp çocuğun duygu ve düşünce dünyasının olumlu davranışlarla zenginleştirilmesi gayreti olmalıdır.
Demokrasi eğitimi bir bilinç oluşturma, yaşam biçimi konusunda algı yeteneğinin arttırılıp çocuğun duygu ve düşünce dünyasının olumlu davranışlarla zenginleştirilmesi gayreti olmalıdır.
Etkinliklerin bitiminde tartışmalar dışında oyunlar da oynatılarak, çocukların bir arada yaşamanın getirdiği sorumlulukları paylaşmayı öğrenmeleri sağlanmalıdır
KİM SAKLANDI? :
KİM SAKLANDI? :
Bütün öğrenciler yerlerinde otururlar. Bir öğrenci kara tahtanın önüne getirilir. Diğerlerine arkası dönüktür ve gözlerini kapatır. Diğer bir çocuğu sınıfta bir yere saklar veya dışarı çıkarırlar. Öbür çocuklar da yerlerini değiştirerek karışık otururlar. Bundan sonra tahtada bekleyen öğrenciye "Kim saklandı ?" derler. Gözlerini yuman çocuk arkasını dönerek kimin dışarıya çıktığını veya saklandığını bulmaya çalışır. Bulamazsa ebe değiştirilir ve böylece oyun devam eder.
ALİ KUTUDA
Bütün çocuklar sıra aralarındaki boşluklarda ayakta dururlar. Öğretmen ; "Ali kutuda." dediği zaman herkes çömelik vaziyet alır. "Ali kutudan çıktı." deyince herkes ayağa kalkar. Öğretmen bu tempo ile giderken bazı komutlarda değişiklik yapar. Bu değişiklikte yanlış yapanlar yerlerine otururlar. En sona kalan sınıfın birincisi olur.
SİNCAP VE CEVİZ
Bütün öğrenciler yerlerinde otururlar. Bir öğrenci sincap olur ve ceviz olarak eline silgiyi alır. Diğer öğrenciler, başlarını sıralarının üzerine koyarlar ( Uyuyormuş gibi ). Yalnız bir elleri, avuçları açık olarak yandadır. Sincap, cevizle arkadaşlarının arasında dolaşırken, Cevizi ( Silgiyi ) bir arkadaşının eline bırakır ve yerine oturmak üzere kaçar. Yerine ulaşıncaya kadar yakalanamazsa kurtulur. Eline ceviz konulan öğrenci sincabı yakalayamazsa kendisi bir sonraki oyun için sincap olur.
Milli Eğitim Okullarında verilen vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi ile ilgili yetersizlikler tespit edilmiştir. Hem içerik bakımından eksiklikler vardır, hem de derse ayrılan zaman (dönemler ve saatler) çok yetersizdir. Milli Eğitimde görevli öğretmenlerin görüşlerine göre mevcut ders programından önce uygulanan vatandaşlık dersi gerek dersi veren öğretmenlere, gerekse öğrencilere çok ağır gelmekteydi. Mevcut program ise hem çok basitleştirilmiş hem ders saati olarak ayrılan zaman azaltılmıştır. Bu uygulama, ciddi bir eksiklik olarak ortaya çıkmıştır. Öğrenciler öncelikle yaşadıkları ülkede devleti, devlet organlarını öğrenmeli ve kendilerini vatandaş olarak tanımlayabilmelidir.
Milli Eğitim Okullarında verilen vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi ile ilgili yetersizlikler tespit edilmiştir. Hem içerik bakımından eksiklikler vardır, hem de derse ayrılan zaman (dönemler ve saatler) çok yetersizdir. Milli Eğitimde görevli öğretmenlerin görüşlerine göre mevcut ders programından önce uygulanan vatandaşlık dersi gerek dersi veren öğretmenlere, gerekse öğrencilere çok ağır gelmekteydi. Mevcut program ise hem çok basitleştirilmiş hem ders saati olarak ayrılan zaman azaltılmıştır. Bu uygulama, ciddi bir eksiklik olarak ortaya çıkmıştır. Öğrenciler öncelikle yaşadıkları ülkede devleti, devlet organlarını öğrenmeli ve kendilerini vatandaş olarak tanımlayabilmelidir.
1973 Tarihli 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 1. maddesine göre Türk milli eğitiminin amacı; Türk Milletinin bütün fertlerini Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmektir. Dolayısıyla her fert devleti tanımalı, kendini devletin bir parçası olarak tanımlayabilmeli, ardından görev ve sorumluluklarının tanımlaması yapıldıktan sonra bunu hayata geçirebilmelidir.
1973 Tarihli 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 1. maddesine göre Türk milli eğitiminin amacı; Türk Milletinin bütün fertlerini Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmektir. Dolayısıyla her fert devleti tanımalı, kendini devletin bir parçası olarak tanımlayabilmeli, ardından görev ve sorumluluklarının tanımlaması yapıldıktan sonra bunu hayata geçirebilmelidir.
Türk Milli Eğitiminin amacı; beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler yetiştirmektir.
Türk Milli Eğitiminin amacı; beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler yetiştirmektir.
Ülkede yaşayan her ferdin sağlıklı bir kişiliğe sahip olacak şekilde yetiştirilmesi, özgür düşünceye sahip ve vizyon sahibi olabilmesi için gerekli eğitim sisteminin kurulmuş olması öngörülmektedir. Fertler küçük yaşlardan itibaren topluma karşı sorumluluklarını bilen, insan haklarına saygılı ve devlete karşı görev ve sorumluluklarını bilen kişiler olarak yetiştirilecektir.
Ülkede yaşayan her ferdin sağlıklı bir kişiliğe sahip olacak şekilde yetiştirilmesi, özgür düşünceye sahip ve vizyon sahibi olabilmesi için gerekli eğitim sisteminin kurulmuş olması öngörülmektedir. Fertler küçük yaşlardan itibaren topluma karşı sorumluluklarını bilen, insan haklarına saygılı ve devlete karşı görev ve sorumluluklarını bilen kişiler olarak yetiştirilecektir.
Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışmasına hiçbir şekilde meydan verilmez
Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışmasına hiçbir şekilde meydan verilmez
demokratik yurttaşlık ve insan hakları eğitimi ile bu eğitimlerin kendi aralarındaki ilişkileri hakkında şu hükümlere yer verilmiştir: “Demokratik yurttaşlık eğitimi, demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün yaygınlaştırılması ve korunması amacıyla; öğrencileri bilgi, beceri ve anlayışla donatmak ve tavır ve davranışlarını geliştirmek suretiyle, onları toplumda demokratik haklarını ve sorumluluklarını kullanıp savunacak şekilde yetkinleştirmeyi, öğrencilerin çeşitliliğe değer vermelerini ve demokratik yaşamda aktif bir rol oynamalarını sağlamayı amaçlayan, eğitim, öğretim, farkındalık arttırıcı girişimler, bilgiler, uygulamalar ve faaliyetlerdir
demokratik yurttaşlık ve insan hakları eğitimi ile bu eğitimlerin kendi aralarındaki ilişkileri hakkında şu hükümlere yer verilmiştir: “Demokratik yurttaşlık eğitimi, demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün yaygınlaştırılması ve korunması amacıyla; öğrencileri bilgi, beceri ve anlayışla donatmak ve tavır ve davranışlarını geliştirmek suretiyle, onları toplumda demokratik haklarını ve sorumluluklarını kullanıp savunacak şekilde yetkinleştirmeyi, öğrencilerin çeşitliliğe değer vermelerini ve demokratik yaşamda aktif bir rol oynamalarını sağlamayı amaçlayan, eğitim, öğretim, farkındalık arttırıcı girişimler, bilgiler, uygulamalar ve faaliyetlerdir
insan haklarının ve temel özgürlüklerin yaygınlaştırılması ve korunması amacıyla; öğrencileri bilgi, beceri, anlayışla donatmak ve tavır ve davranışlarını geliştirmek suretiyle, onları toplumda evrensel bir insan hakları kültürünün yaratılıp savunulmasına katkıda bulunacak şekilde yetkinleştirmeye yönelik, eğitim, öğretim, farkındalık arttırıcı girişimler, bilgiler, uygulamalar ve faaliyetlerdir
insan haklarının ve temel özgürlüklerin yaygınlaştırılması ve korunması amacıyla; öğrencileri bilgi, beceri, anlayışla donatmak ve tavır ve davranışlarını geliştirmek suretiyle, onları toplumda evrensel bir insan hakları kültürünün yaratılıp savunulmasına katkıda bulunacak şekilde yetkinleştirmeye yönelik, eğitim, öğretim, farkındalık arttırıcı girişimler, bilgiler, uygulamalar ve faaliyetlerdir
Demokratik yurttaşlık için eğitim ve insan hakları eğitimi birbiriyle yakından ilişkili olup, birbirini karşılıklı olarak destekler. Amaç ve uygulamalardan ziyade, odaklandıkları alan ve kapsamları açısından farklılık gösterirler. Demokratik yurttaşlık için eğitim esas olarak toplumun yurttaşlıkla, siyasi, sosyal, ekonomik, yasal ve kültürel alanlarıyla ilgili demokratik hak ve sorumlulukları ve aktif katılımı üzerinde odaklanırken, insan hakları eğitimi, insanların yaşamlarının tüm yanlarıyla ilgili daha geniş kapsamlı insan hakları ve temel özgürlüklerle ilgilenir
Demokratik yurttaşlık için eğitim ve insan hakları eğitimi birbiriyle yakından ilişkili olup, birbirini karşılıklı olarak destekler. Amaç ve uygulamalardan ziyade, odaklandıkları alan ve kapsamları açısından farklılık gösterirler. Demokratik yurttaşlık için eğitim esas olarak toplumun yurttaşlıkla, siyasi, sosyal, ekonomik, yasal ve kültürel alanlarıyla ilgili demokratik hak ve sorumlulukları ve aktif katılımı üzerinde odaklanırken, insan hakları eğitimi, insanların yaşamlarının tüm yanlarıyla ilgili daha geniş kapsamlı insan hakları ve temel özgürlüklerle ilgilenir
öngörülen kültürün korunması ve geliştirilmesi ve toplumsal diyalogun güçlendirilmesi başlığı altındaki karara göre “Toplumsal bütünleşme ve dayanışmanın artırılması amacıyla hoşgörü, toplumsal diyalog ve ortaklık kültürünü geliştirici politikalara öncelik verilecektir. Gençlerin aileleriyle ve toplumla iletişimlerini daha sağlıklı hale getirecek, özgüvenlerini geliştirecek, yaşadıkları topluma aidiyet duygusu ve duyarlılıklarını artıracak, karar alma süreçlerine katılımlarını sağlayacak tedbirler alınacaktır”
öngörülen kültürün korunması ve geliştirilmesi ve toplumsal diyalogun güçlendirilmesi başlığı altındaki karara göre “Toplumsal bütünleşme ve dayanışmanın artırılması amacıyla hoşgörü, toplumsal diyalog ve ortaklık kültürünü geliştirici politikalara öncelik verilecektir. Gençlerin aileleriyle ve toplumla iletişimlerini daha sağlıklı hale getirecek, özgüvenlerini geliştirecek, yaşadıkları topluma aidiyet duygusu ve duyarlılıklarını artıracak, karar alma süreçlerine katılımlarını sağlayacak tedbirler alınacaktır”
10. Kalkınma Planında “amaç ve hedefler” ile “politikalar” kenar başlığı ile yer alan ifadeler şunlardır:
10. Kalkınma Planında “amaç ve hedefler” ile “politikalar” kenar başlığı ile yer alan ifadeler şunlardır:
Düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, demokratik değerleri ve milli kültürü özümsemiş, paylaşıma ve iletişime açık, sanat ve estetik duyguları güçlü, özgüven ve sorumluluk ile girişimcilik ve yenilikçilik özelliklerine sahip, bilim ve teknoloji kullanımına ve üretimine yatkın, bilgi toplumunun gerektirdiği temel bilgi ve teknolojilerle donanmış, üretken ve mutlu bireylerin yetişmesi eğitim sisteminin temel amacıdır.
Düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, demokratik değerleri ve milli kültürü özümsemiş, paylaşıma ve iletişime açık, sanat ve estetik duyguları güçlü, özgüven ve sorumluluk ile girişimcilik ve yenilikçilik özelliklerine sahip, bilim ve teknoloji kullanımına ve üretimine yatkın, bilgi toplumunun gerektirdiği temel bilgi ve teknolojilerle donanmış, üretken ve mutlu bireylerin yetişmesi eğitim sisteminin temel amacıdır.
Eğitim sisteminde, bireylerin kişilik ve kabiliyetini geliştiren, hayat boyu öğrenme yaklaşımı çerçevesinde işgücü piyasasıyla uyumu güçlendiren, fırsat eşitliğine dayalı, kalite odaklı dönüşüm sürdürülecektir.
Eğitim sisteminde, bireylerin kişilik ve kabiliyetini geliştiren, hayat boyu öğrenme yaklaşımı çerçevesinde işgücü piyasasıyla uyumu güçlendiren, fırsat eşitliğine dayalı, kalite odaklı dönüşüm sürdürülecektir.
Okul türlerinin azaltıldığı, programlar arası esnek geçişlerin olduğu, öğrencilerin ruhsal ve fiziksel gelişimleri ile becerilerini arttırmaya yönelik sportif, sanatsal ve kültürel aktivitelerin daha fazla yer aldığı, bilgi ve iletişim teknolojilerine entegre olmuş bir müfredatın bulunduğu, sınav odaklı olmayan, bireysel farklılıkları gözeten bir dönüşüm programı uygulanacaktır.
İlki her ferdin içinde bulunduğu organizasyonu, yani devleti ve diğer kamu tüzel kişilerini tanımalı, bu kurum ve kuruluşlarla olan ilişkilerimizi, bunlara karşı haklarımızı, görev ve sorumluluklarımızı bilmelidir. Diğeri ise her ferdin başkalarının hak ve hürriyetlerinin sınırına kadar özgür olduğunun farkına varmasının sağlanması, insan haklarına saygı gösterebilen, diğer fertlerin hak ve hürriyetlerini hazmedebilen ve farklılıkları benimseyebilmiş vatandaşlar olarak yetiştirilmesidir
İlki her ferdin içinde bulunduğu organizasyonu, yani devleti ve diğer kamu tüzel kişilerini tanımalı, bu kurum ve kuruluşlarla olan ilişkilerimizi, bunlara karşı haklarımızı, görev ve sorumluluklarımızı bilmelidir. Diğeri ise her ferdin başkalarının hak ve hürriyetlerinin sınırına kadar özgür olduğunun farkına varmasının sağlanması, insan haklarına saygı gösterebilen, diğer fertlerin hak ve hürriyetlerini hazmedebilen ve farklılıkları benimseyebilmiş vatandaşlar olarak yetiştirilmesidir
8. sınıflarda uygulamaya konulan vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi, öğretim programı ile insan hakları ve vatandaşlık eğitimi hem bir ders hem de bir ara disiplin olarak ilköğretim programlarında yer almıştır (Ünal, 2012: 112)
8. sınıflarda uygulamaya konulan vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi, öğretim programı ile insan hakları ve vatandaşlık eğitimi hem bir ders hem de bir ara disiplin olarak ilköğretim programlarında yer almıştır (Ünal, 2012: 112)
Kitapta demokrasi eğitimi ile ilgili bölümler yeterli görünmekle birlikte belki takviye edilebilecek önerilerde bulunulabilir. Öğrencilere empati, gözlem, iletişim, sosyal uyum ve yardımlaşma gibi temel beceriler ile saygı, hoşgörü, sorumluluk, farklılıklara saygı, eşitlik gibi temel değerler kazandırılmayı amaçlayan bir ders programı hazırlanmıştır.
Dersin içeriğinde öğrenciye demokrasi olgusunun yerleştirilmesi için tasarlanan konular yeterlidir. Fakat vatandaşlık olgusu yeterince işlenmemiştir. Öğrenciye vatandaş olduğu yani hangi bütünün, hangi organizasyonun parçası olduğu anlatılmalıdır. Vatandaşlık kavramını somutlaştıramayan öğrenci için demokrasi kavramı da soyut kalacaktır. Bu durumda öncelikle öğrenciye yaşadığı ülke ve ferdi olduğu devlet tüzel kişiliği hakkında bilgi verilmelidir. Cumhuriyetin organları görevleriyle birlikte anlatılmalıdır. Öğrenci devlet denilen organizasyonun bir parçası olduğunu somutlaştırarak kabul etmelidir.
Dersin içeriğinde öğrenciye demokrasi olgusunun yerleştirilmesi için tasarlanan konular yeterlidir. Fakat vatandaşlık olgusu yeterince işlenmemiştir. Öğrenciye vatandaş olduğu yani hangi bütünün, hangi organizasyonun parçası olduğu anlatılmalıdır. Vatandaşlık kavramını somutlaştıramayan öğrenci için demokrasi kavramı da soyut kalacaktır. Bu durumda öncelikle öğrenciye yaşadığı ülke ve ferdi olduğu devlet tüzel kişiliği hakkında bilgi verilmelidir. Cumhuriyetin organları görevleriyle birlikte anlatılmalıdır. Öğrenci devlet denilen organizasyonun bir parçası olduğunu somutlaştırarak kabul etmelidir.
Aslında demokrasi eğitiminin önemli noktası demokratik eğitimdir. Demokrasi eğitiminin yurttaşlık bilgisinden farkı, tüm eğitim sürecini kapsayan “demokratiklik” niteliğine bağlı bir sosyo-psikolojik ortamın yaratılması ile ilişkili olmasıdır. (Yılmaz, 2011: 14) Yani demokrasi eğitimi öğrenciliğe başlandığı andan itibaren öğrencilere verilmelidir ve eğitim öğrenim yılları boyunca sürdürülmelidir. Vatandaşlık eğitimi, bir yıla, yeteri kadar ders saati ayrıldığı taktirde sığdırılabilir. (yaşam tarzı- görev ve sorumluluklar)
Aslında demokrasi eğitiminin önemli noktası demokratik eğitimdir. Demokrasi eğitiminin yurttaşlık bilgisinden farkı, tüm eğitim sürecini kapsayan “demokratiklik” niteliğine bağlı bir sosyo-psikolojik ortamın yaratılması ile ilişkili olmasıdır. (Yılmaz, 2011: 14) Yani demokrasi eğitimi öğrenciliğe başlandığı andan itibaren öğrencilere verilmelidir ve eğitim öğrenim yılları boyunca sürdürülmelidir. Vatandaşlık eğitimi, bir yıla, yeteri kadar ders saati ayrıldığı taktirde sığdırılabilir. (yaşam tarzı- görev ve sorumluluklar)
Bununla birlikte vatandaşlık ve demokrasi eğitimi için okul ile çevre bütünleşmesi sağlanmalıdır. Öğrencilerin aile ortamında, mahalle ve oyun ortamlarında da bu eğitimi sürdürmeleri sağlanmalıdır. Öğrencilerin televizyon ve gazetelerden haberleri takip etmeleri sağlanmalıdır. Burada öğretmenlere büyük sorumluluk düşmektedir.
Bununla birlikte vatandaşlık ve demokrasi eğitimi için okul ile çevre bütünleşmesi sağlanmalıdır. Öğrencilerin aile ortamında, mahalle ve oyun ortamlarında da bu eğitimi sürdürmeleri sağlanmalıdır. Öğrencilerin televizyon ve gazetelerden haberleri takip etmeleri sağlanmalıdır. Burada öğretmenlere büyük sorumluluk düşmektedir.
Çalışmaya katılan öğretmenler dersle ilgili olumlu ve olumsuz eleştirileri genellikle mevcut konular çerçevesinde kalmıştır. Öğretmenler kitapta devlet organlarının yeterince tanıtılmadığına değinmemiştir, bunu bir eksiklik olarak görmemişlerdir. Öğretmenlerden biri devleti ve organlarını anlatmakta zorluk çektiklerini bu yüzden mevcut kitabın daha iyi olduğunu söyleyerek müfredatın demokrasi ve insan hakları eğitimi gibi konularla sınırlı olmasını destekler bir ifade beyan etmiştir. Öğretmenlerden sadece biri devlet ve organlarının öğrencilere tanıtılması gerektiğini, kendilerinin bunu çocukken öğrenemediklerini yaşayarak belli bir miktar bilgi sahibi olduklarını, bu eğitimin mutlaka okullarda verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Çalışmaya katılan öğretmenler dersle ilgili olumlu ve olumsuz eleştirileri genellikle mevcut konular çerçevesinde kalmıştır. Öğretmenler kitapta devlet organlarının yeterince tanıtılmadığına değinmemiştir, bunu bir eksiklik olarak görmemişlerdir. Öğretmenlerden biri devleti ve organlarını anlatmakta zorluk çektiklerini bu yüzden mevcut kitabın daha iyi olduğunu söyleyerek müfredatın demokrasi ve insan hakları eğitimi gibi konularla sınırlı olmasını destekler bir ifade beyan etmiştir. Öğretmenlerden sadece biri devlet ve organlarının öğrencilere tanıtılması gerektiğini, kendilerinin bunu çocukken öğrenemediklerini yaşayarak belli bir miktar bilgi sahibi olduklarını, bu eğitimin mutlaka okullarda verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Öğrenci, devlet tüzel kişiliğinin dışında kalan ama kendisinin içinde yaşadığı belediye, köy gibi kamu tüzel kişilerini tanımalı, görevlerini ve organlarını bilmelidir. Ayrıca ÖSYM, Üniversiteler gibi Türkiye’nin belli başlı kamu tüzel kişileri hakkında bilgi verilmeli, böylece devlet ve diğer kamu tüzel kişileri öğrenciye anlatılmış olmalıdır.
Öğrenci, devlet tüzel kişiliğinin dışında kalan ama kendisinin içinde yaşadığı belediye, köy gibi kamu tüzel kişilerini tanımalı, görevlerini ve organlarını bilmelidir. Ayrıca ÖSYM, Üniversiteler gibi Türkiye’nin belli başlı kamu tüzel kişileri hakkında bilgi verilmeli, böylece devlet ve diğer kamu tüzel kişileri öğrenciye anlatılmış olmalıdır.
Bununla birlikte seçimler hakkında bilgi sahibi olmalı, bulunduğu yaştan birkaç sene sonra bu organlar için kendisinin de oy kullanacağını bununda demokrasinin bir gereği olduğunu bilmelidir. Demokratik hak ve görevimiz anlatılırken, demokrasinin yöntemlerinden olan çoğunlukçu demokrasi ve çoğulcu demokrasi kavramları anlatılmalıdır. Son yıllarda bir kez daha görülmüştür ki gençlerde seçmen olarak katılma haklarını kullanma oranı çok yüksek değildir. Hatta çok büyük bir çoğunluğu ne için oy kullandıklarını da bilmemektedirler. Bunun nedeni öğrenimleri sırasında bu konuda yeterli bir eğitimden geçmemeleridir.
Bununla birlikte seçimler hakkında bilgi sahibi olmalı, bulunduğu yaştan birkaç sene sonra bu organlar için kendisinin de oy kullanacağını bununda demokrasinin bir gereği olduğunu bilmelidir. Demokratik hak ve görevimiz anlatılırken, demokrasinin yöntemlerinden olan çoğunlukçu demokrasi ve çoğulcu demokrasi kavramları anlatılmalıdır. Son yıllarda bir kez daha görülmüştür ki gençlerde seçmen olarak katılma haklarını kullanma oranı çok yüksek değildir. Hatta çok büyük bir çoğunluğu ne için oy kullandıklarını da bilmemektedirler. Bunun nedeni öğrenimleri sırasında bu konuda yeterli bir eğitimden geçmemeleridir.
Öğrenci özel hukukta yer alan gerçek kişi ve özel tüzel kişiler hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Kendisi de bir gerçek kişi olan öğrenci hukuksal anlamda hak ve sorumluluklarını bilmelidir. Öğrenciye yargı organları kısmen anlatılmalı ve mahkemelerde belli başlı hak arama yollarından bahsedilmelidir.
Öğrenci özel hukukta yer alan gerçek kişi ve özel tüzel kişiler hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Kendisi de bir gerçek kişi olan öğrenci hukuksal anlamda hak ve sorumluluklarını bilmelidir. Öğrenciye yargı organları kısmen anlatılmalı ve mahkemelerde belli başlı hak arama yollarından bahsedilmelidir.
Anayasa, kanun, yönetmelik hakkında kısaca bilgi verilmelidir. Bu kaynakların kural koyan yasama ve yürütme işlemleri olduğu anlatılmalıdır.
Sivil toplum kuruluşları hakkında bilgi verilmeli ve demokrasi mücadeleleri hakkında örnekler verilmelidir.
Demokrasi kavramı anlatılırken demokrasinin tarihçesi verilmelidir. Demokrasi rejimi anlatılmalı, demokratik olmayan rejimlerden örnekler verilmelidir.
Demokrasi kavramı anlatılırken demokrasinin tarihçesi verilmelidir. Demokrasi rejimi anlatılmalı, demokratik olmayan rejimlerden örnekler verilmelidir.
Ülkemizin dahil olduğu ya da ilişki içinde bulunduğu uluslar arası kuruluşlar hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
Ders haftada 3 saat olmalıdır ve bir eğitim öğretim yılı boyunca verilmelidir. Dersin bir kısmı uygulamaya ayrılmalı ve öğrencilere dersle ilgili olabilecek tüm kurum ve kuruluşlar yerinde tanıtılmalıdır.
Demokrasi ve vatandaşlık eğitiminde başarılı olabilmek için şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir: Öğrencilere birey olarak değer verilmelidir. Öğrencilerin düşüncelerini ifade edebilmelerine olanak sağlanmalıdır. Öğrencilere eleştiri kültürü kazandırılmalıdır. Başarılar ödüllendirilerek öğrencilere kendine güven duygusu kazandırılmalıdır. Öğrencilere çeşitli sorumluluklar verilerek, okul ve sınıf yönetimine katılması sağlanarak, demokrasinin katılımcı yönünü görmesi sağlanmalıdır. (Demirtaş, 2008: 8)
Demokrasi ve vatandaşlık eğitiminde başarılı olabilmek için şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir: Öğrencilere birey olarak değer verilmelidir. Öğrencilerin düşüncelerini ifade edebilmelerine olanak sağlanmalıdır. Öğrencilere eleştiri kültürü kazandırılmalıdır. Başarılar ödüllendirilerek öğrencilere kendine güven duygusu kazandırılmalıdır. Öğrencilere çeşitli sorumluluklar verilerek, okul ve sınıf yönetimine katılması sağlanarak, demokrasinin katılımcı yönünü görmesi sağlanmalıdır. (Demirtaş, 2008: 8)
Tüm bu konular ilgili dersin öğretmenleri tarafından verilirken yeterli olmadıkları ya da olamayacakları görülürse Milli Eğitim Müdürlüklerinin bulundukları illerdeki üniversitelerle yapacakları protokollerle, gönüllük esasıyla görev alacak öğretim elemanlarınca ilgili öğretmenler eğitilebilir.
Tüm bu konular ilgili dersin öğretmenleri tarafından verilirken yeterli olmadıkları ya da olamayacakları görülürse Milli Eğitim Müdürlüklerinin bulundukları illerdeki üniversitelerle yapacakları protokollerle, gönüllük esasıyla görev alacak öğretim elemanlarınca ilgili öğretmenler eğitilebilir.
Tüm öğretmenlerin öğrencilere günlük gazete okuma ve ana haber bültenlerini izlemleri konusunda alışkanlık kazandırmaları gerekmektedir. Bugün üniversiteye gelmiş öğrencilerin hemen hemen hiçbiri gazete okumamakta ve haber izlememektedir. Bunun nedeni küçük yaşlarda okullarda ve aile içinde bu alışkanlığın kazandırılmamış olmasıdır.
Tüm öğretmenlerin öğrencilere günlük gazete okuma ve ana haber bültenlerini izlemleri konusunda alışkanlık kazandırmaları gerekmektedir. Bugün üniversiteye gelmiş öğrencilerin hemen hemen hiçbiri gazete okumamakta ve haber izlememektedir. Bunun nedeni küçük yaşlarda okullarda ve aile içinde bu alışkanlığın kazandırılmamış olmasıdır.
Dersin öğrencilere bir katkısı da şu olacaktır. Öğrencinin fikri altyapısı şekillenecektir, hangi fikri benimserse benimsesin bu fikrin demokrasi çerçevesinde analizini yapabilecektir. Üniversite tercih döneminde seçeceği bölümler için de etkili olacaktır.
