DeniZCİLİk sektöRÜ ve gemi İNŞa sanayiİ raporu

5.7 Yetişmiş İşgücü

Sektörde son yıllarda yaşanan hızlı gelişme, sektörde kalifiye elaman ve eğitimli işgücü sorunlarını da birlikte getirmiştir.

Yoğun talep sonucu artan siparişlerin zamanında yetiştirilebilmesi için, sektörde yeterli bilgi ve tecrübesi olmayan işçilerin tersanelerde çalıştırılması iş kazalarının artmasının başlıca nedenlerinden biridir.
Tersane işçilerinin büyük kısmının bilgi, nitelik ve eğitim açısından yetersiz oldukları bilinmektedir.

Bu durum kaza nedenlerini oluşturan tehlikeli hareketlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Tersanelerde iş sağlığı ve güvenliği konusunda, yapılacak yönetmelik çalışmaları ile belirlenecek sayıda iş güvenliği uzmanı ve elemanı çalıştırma zorunluluğu getirilmelidir. İşyerinde çalıştırılan her alt işveren gurubuna aynı şekilde kendi bünyesinde iş güvenliği uzmanı ve elemanı çalıştırma zorunluluğu getirilmelidir.
Tersanelerde vasıfsız işçi çalıştırılması ve yetersiz eğitim söz konusudur. Gemi yapımı ve onarımı işinde talep artışı nedeniyle ortaya çıkan insan kaynağı açığı vasıfsız elemanlarla doldurulmuştur. Tersanelerin elinde kalan vasıflı personelin kurduğu yada kurdurulan taşeron şirketler üzerinden insan kaynağı açığı her ne kadar kapatılmışsa da verimli olmayan ve tehlikeli bir çalışma ortamı da yaratılmıştır. GİSBİR, DTO gibi ilgili kuruluşların eğitim vermesi GİSBİR, Llyod, DTO Söz konusu alanın örgütlerinin verdikleri desteklerin belirtilmesi ve potansiyel desteklerin araştırılması gerekmektedir.

5.8 Çalışma Saatleri

Tersanelerde yürütülen faaliyetlerden “Sağlık Kuralları Bakımından 7.5 Saat ve Daha Az Çalışılması gereken İşler Hakkında Yönetmelik” kapsamında olan işlerde 7,5 saatten fazla çalışma yapılmasını önleyici tedbirler alınmalı, bu tedbirlerin uygulanmasında işyeri sendikaları aktif görev almalıdır. İşçilerin haklarını korumak ve yoğun çalışmalar sonucunda yaşanan iş kazalarının önlenmesi amacıyla, alt yapısı uygun tersanelerde vardiya sistemine geçilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

5.9 Eğitim

İşverenler, taşeronlar ve tüm çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilince sahip değildir. Tersanelerde çalışan işçilerin mesleki eğitim yetersizliğinin yanında, iş sağlığı ve güvenliği yönünden de yeterli eğitime sahip olmadıkları gözlemlenmiştir. Denizcilik, gemi inşaatı, gemi makinaları, iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim veren okullar ve üniversiteler, sorunları ve çözüm önerileri aşağıda verilmektedir.

5.9.1 Teknik Liseler

27.05.2004 tarihinden önce denizcilik ara eleman yetiştiren orta dereceli okullar aşağıda belirtilmektedir:

Gemi İnşa bölümü olan;

İstanbul- Pendik- Pendik Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi

Çanakkale- Gelibolu- Gelibolu Armatör Yakup Aksoy Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi
Ahşap Yat İnşa bölümü olan;

Bartın- Kurucaşile- Kurucaşile Anadolu Meslek Lisesi ve Çok Programlı Lise

Muğla- Bodrum- Gündoğan Fahriye Ilıcak Endüstri Meslek Lisesi
Deniz Araçları Yapımı alanı içerisinde Kocaeli, Rize, Samsun ve Trabzon’da Çelik Gemi İnşa, Deniz Araçları Teçhizat Donanımı ve Deniz Araçları Ressamlığı dallarında 9 yeni bölüm ve ayrıca ahşap teknolojisi alanının içerisinde Antalya, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Giresun, İstanbul, Mersin, Muğla, Ordu ve Zonguldak illerinde 14 yeni ahşap yat ve tekne imalatı bölümleri de açılmıştır. Yeni açılan bölümlerle birlikte deniz araçları yapımı alanında toplam 11 ve ahşap teknolojisi alanında toplam 17 bölüm bulunmaktadır.
Deniz araçları yapımı alanındaki bölümlerde eğitim veren okullarımızın eğitmenlerinin ihtiyaçları doğrultusunda desteklenmesinin sağlanması ve özellikle bu okullarda alan dersleri veren eğitmenlerin temini ve yetiştirilmesi için Denizcilik Müşterşarlığı tarafından eğitmenlere seminerler düzenlenmiştir.
Zonguldak, Trabzon ve Rize’de deniz araçları yapımına ilişkin bölümler açılmıştır. Ancak bu bölümlerin eğitim kadrosu ve müfredatı yetersizdir. Söz konusu teknik liselerde gemi inşa mühendisi istihdam edilememektedir. Deniz ve karada çalışacak ara eleman sıkıntısı vardır. Türkiye’deki tersanelerde ara eleman yeterli değildir.

• 
  Ülkemizde okul düzeyinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimi oldukça yetersiz olup, ilköğretimden üniversite düzeyine kadar tüm eğitim kademelerinde İş sağlığı ve güvenliği eğitiminin ders olarak okutulması sağlanmalıdır.
  
• 
  Özel olarak Gemi İnşa Meslek Liseleri kurulmalı ve başta tersane bölgelerinin olduğu yerler olmak üzere sahil il ve ilçelerinde yaygınlaştırılmalıdır.
  
• 
  Bu bölümlerin eğitim kadrosu ve müfredatının güçlendirilmesi gereklidir.
  
• 
  Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’na bağlı yeni denizcilik okullarında sadece gemilerde çalışacak personeli değil, aynı zamanda gemi inşa teknisyenliği, liman ve acente işlemleri elemanları gibi karadaki ara eleman ihtiyacı karşılanmalıdır.
  
• 
  Tersanelerin had safhada ihtiyacı olan metal gazaltı kaynakçısı, tozaltı kaynakçısı, boru ustası, formen gibi vasıflı ara eleman ihtiyacına cevap verecek şekilde MEB’e bağlı Meslek Liselerinde öncelikli sınıflar açılmalı ve mevcut kapasiteleri arttırılmalıdır.
  
• 
  Meslek liselerinin gemi inşa, gemi tesisatçılığı gibi bölümlerine İş Sağlığı ve Güvenliği dersleri konulmalıdır.
  
• 
  Meslek Liselerinde açılmış olan gemi/yat inşa programları desteklenmeli, ders programları, öğretim kadroları, eğitim olanakları güncel ve teknolojik bilgilerle donatılmalıdır.
  

5.9.2 Denizcilik ve Gemi İnşa Eğitimi Veren Meslek Yüksek Okulları

Ülkemizde aşağıdaki Tabloda belirtilen üniversitelerde denizcilik eğitimi veren Meslek Yüksek okulları ve kontenjanları yer almaktadır:

Tablo-5.1 Deniz Liman İşletme Meslek Yüksek Okulu (2 Yıllık)
Üniversite	Meslek Yüksek Okulu (MYO)		Bölüm				Kontenjan
Uludağ Üniv	Gemlik MYO		Deniz Liman İşletme				30
Çanakkale	Piri Reis MYO		Deniz Liman İşletme				40
Kocaeli	Karamürsel MYO		Deniz Liman İşletme				80
Mersin	Sosyal Bilimiler MYO		Deniz Liman İşletme				50
Uludağ Üniv	Yalova MYO		Deniz Liman İşletme				50
TOPLAM							250
Tablo-5.2 Gemi İnşaatı Meslek Yüksek Okulu (2 Yıllık)
Üniversite		Meslek Yüksek Okulu (MYO)		Bölüm			Kontenjan
Balıkesir		Bandırma MYO		Gemi İnşaatı			30
Çanakkale		Çanakkle MYO		Gemi İnşaatı			30
Kocaeli		Karamürsel MYO		Gemi İnşaatı			80
Zonguldak		Alaplı MYO		Gemi İnşaatı			30
TOPLAM							170
Tablo-5.3 Gemi Makineleri Meslek Yüksek Okulu (2 Yıllık)
Üniversite		Meslek Yüksek Okulu (MYO)			Bölüm		Kontenjan
Galatasaray		MYO			Gemi Makinaları		25
İTÜ		MYO			Gemi Makinaları		60
Kocaeli		Karamürsel MYO			Gemi Makinaları		80
Ordu		MYO			Gemi Makinaları		120
Zonguldak		Alaplı MYO			Gemi Makinaları		50
TOPLAM							335
Tablo-5.4 Güverte		Meslek Yüksek Okulu (2 Yıllık)
Üniversite		Meslek Yüksek Okulu (MYO)			Bölüm		Kontenjan
Galatasaray		MYO			Güverte		25
İTÜ		MYO			Güverte		60
Kocaeli		Karamürsel MYO			Güverte		80
Uludağ Üniv.		Yalova MYO			Güverte		50
TOPLAM							215