DeniZCİLİk sektöRÜ ve gemi İNŞa sanayiİ raporu

I.VI Komisyonun Ankara Dışında Yaptığı Çalışmalar

Komisyonumuz 30.04.2008 tarihli toplantısında aldığı karar kapsamında, sorunların yerinde tespiti için Ankara dışında bazı incelemelerde bulunmuştur:

TARİH	YER	TERSANE
11 Mayıs 2008	İstanbul-Tuzla	Selah Tersanesi (İş kazası nedeniyle)
16 Mayıs 2008	İstanbul-Tuzla	1-Türk-Ter Tersanesi 2-Sedef Tersanesi 3-Aykın Denizcilik
4 Haziran 2008	İstanbul-Tuzla	1-İstanbul Tersanesi 2-Torgem Tersanesi 3-Elkon Elektrik(Alt İşveren) 4-Çindemir Tersanesi 5-Nuh Küçük Sanayi Sitesi (Yat İnşa)
5 Haziran 2008	Yalova	(Yalova-Altınova Tersane Girişimcileri A.Ş.) 1-Beşiktaş Tersanesi 2-Naci Selimoğlu Tersanesi 3-Altıntaş Tersanesi 4-Cemre Tersanesi
12 Haziran 2008	İstanbul Deniz Ticaret Odası Meclisi	“Tuzla Tersaneler Bölgesindeki İşçi Kazaları” gündemli meclis toplantısına katılım.

Yukarıdaki tabloda belirtilen tarihlerde yapılan incelemelerde; sorunlar yerinde gözlemlenmiş, alanın tüm tarafları dinlenmiş ve önemli tespitlerde bulunulmuştur.

BİRİNCİ BÖLÜM

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE DENİZ TİCARETİ

1. 1 DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ

1.1.1 Dünya Ekonomisi

_{0>The world economy witnessed solid growth in GDP during the year._<}0{>Dünya ekonomisi 2007 yılı içinde , Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) bazında güçlü bir büyüme göstermiştir._{<0} {0>}At the end of 2007, the year-on-year changes in GDP were as follows for a selected number of countries; Japan +1.9%, Euro area +2.7%, USA +2.8%, China +11.2%, S. Korea +5.2%, India +8.9%, Brazil +5.7%, and Russia -r-7.6%._<}0{>2007 yılı sonunda GSYİH’nın bir önceki yıla göre değişimi ülkeler bazında; Japonya +1,9%, Avro bölgesi + % 2,7, ABD +% 2,8, Çin +% 11,2, Güney Kore +% 5,2, Hindistan +% 8,9, Brezilya +%5,7 ve Rusya +% 7,6 olup_{<0} {0>}These are solid growth figures, and of course, the Chinese growth rate is most impressive._<}0{> Çin’in büyüme hızı en etkileyici olanıdır (DPT, 2008).
_{0>The stock markets also had an overall positive year, and the major indices were up._{<}0{> D}Dünya borsaları da 2007 yılında çok olumlu bir yıl geçirmiş, ve başlıca endeksler artış göstermiştir. _{<0} {0>}The end of the year is how­ever colored by the sub-prime crises in the US._{<}0{> {0>}The Dow Jones index gained 6.3%, DAX in Germany +20.7%, Nikkei in Japan -11.8%, and in Shanghai the index was up+190.3%._<}0{>Dow Jones Endeksi + % 6.3, Almanya DAX +%20, Japonya Nikkei % +1.8% ve Şanghay endeksi ise + % 190.3 oranında artmıştır.

_<0}

2006 yılında ABD Doları birçok para birimi karşısında değer yitirmiş, Avro ABD Doları karşısında % 0,8, Kore Won’u % 8,0 değer kazanmış, Japon Yeni ise ABD Doları karşısında % 0,1 gibi küçük bir oranda değer kaybetmiştir. Ayrıca, 2006 yılı sermaye piyasaları için de olumlu bir yıl olmuş, başlıca endeksler yüksek değerlerde gerçekleşmiştir. Dow Jones endeksi +4,0, Almanya’da DAX +6,9, Japonya’da NİKKEİ +% 16,2 ve Çin’de CLSA endeksi +% 214 oranlarında artarak yılı kazançla kapatmıştır (DTO, 2007).

2007 yılında _{0>The US Dollar depreciated against most currencies in 2007, mainly driven by its large trade deficit._<}0{>ABD doları pek çok para birimi karşısında büyük dış ticaret açığı beraberinde değer yitirmiş. _{<0} {0>}The Euro appreci­ated by +10.6%, and the Korean won gained +1.1%._<}0{>Avro +10,6 % oranında ve Kore won'u +1,1 % oranında değerlenmiştir._{0>The Japanese Yen, on the other hand, depreciated against the USD by -6.1%._{<}0{> buna karşılık} Buna karşılık Japon yeni ABD doları karşısında – 6,1 % oranında değer yitirmiştir.

_<0}

Dünya ham petrol fiyatı Brent bazında ortalama 2001 yılında 24,5 ABD dolar/varil, 2002 yılında 24,99 ABD doları/varil 2003 yılında 28,38 ABD doları/varil, 2004 yılında 38,2 dolar/varil, 2005 yılında yaklaşık 70 dolar, iken 2006 yılının ağustos ayı başlarında Brent petrolün varil fiyatı 78 dolara kadar çıktı. 2007 yılında petrol fiyatları varil başına 100 dolara yaklaşmış olup Temmuz 2008’de 147 dolara ulaşmıştır. Petrol fiyatlarının artmasının dünya ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisi enflasyonist baskıyı arttırmakta, büyümeyi düşürmekte, faizler artmakta, cari açığı arttırmakta, yatırımlarda durgunluk yaratmakta petrol ihraç eden ülkelerde meydana gelen tasarrufların yatırıma dönüşmemesi gibi dünya ve Türkiye ekonomisi üzerine olumsuz etkileri olmaktadır.

Ülkelere göre Dünya ekonomisindeki gelişmeler aşağıda verilmektedir (DPT, 2008):
ABD: ABD’de GSYH 2008 yılı ilk çeyreğinde bir önceki döneme göre yüzde 1,0 artarak yıllık bazda yüzde 2,5 oranında yükselmiştir. ABD’de tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) Mayıs ayında yüzde 0,6 artarak, geçen yılın aynı dönemine göre Nisan ayındaki yüzde 3,9 seviyesinden yüzde 4,2 oranına yükselmiştir. Ülkede, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) Mayıs ayında yüzde 1,4 ile beklentilerin üzerinde açıklanmıştır. Sanayi üretimi Mayıs ayında yüzde 0,2 azalmış ve kapasite kullanım oranı da Nisan ayındaki 79,7 seviyesinden 79,4 seviyesine gerilemiştir. Perakende satışlar ise, Mayıs ayında yüzde 1,0, otomotiv sektörü dışındaki çekirdek satışlar da yüzde 1,2 artmıştır. Yeni konut inşaatları ise Mayıs ayında yüzde 3,3 gerileyerek Mart 1991'den beri kaydedilen en düşük seviyede gerçekleşmiştir. ABD’de Mart ayında 56,5 milyar dolar olarak gerçekleşen dış ticaret açığı Nisan ayında 60,9 milyar dolara yükselmiştir. 2008 yılı Nisan döneminde yıllık bazda ihracat yüzde 19,2 yükselirken, ithalat yüzde 13,5 oranında artmıştır.
Japonya: Japonya Merkez Bankası (BOJ), beklendiği üzere, yüzde 0,50 olan gösterge faiz oranını değiştirmemiştir. TÜFE, Mayıs ayında yüzde 0,8 artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,3 oranında artmıştır. Böylece, Japonya’da son on yılın en yüksek TÜFE artışı kaydedilmiştir. İşsizlik oranı ise, Mayıs ayında, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerle, Nisan ayındaki yüzde 4,0 seviyesini korumuştur.
Euro Bölgesi: Avrupa Merkez Bankası (ECB), yüzde 4,0 seviyesinde olan gösterge faiz oranını beklendiği üzere değiştirmemiştir. Euro bölgesinde GSYH, 2008 yılının ilk üç ayında 2007 yılının son çeyreğine göre yüzde 0,8, geçen yılın aynı dönemine göre de, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerle, yüzde 2,2 oranında artmıştır.
Euro bölgesinde TÜFE, ilk tahminlere göre, Mayıs ayında yüzde 0,6 artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,7 oranında yükselmiştir. Nisan ayında yıllık enflasyon yüzde 3,3 olarak gerçekleşmişti. Euro bölgesi dış ticaret dengesi Nisan ayında 2,3 milyar euro fazla vermiştir. Nisan ayında, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerle, ihracat yüzde 6,2, ithalat ise yüzde 3,6 oranında artmıştır. Perakende satışlar ise, Nisan ayında, Mart ayına göre yüzde 0,6 oranında artmış, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 2,9 oranında gerilemiştir. Euro bölgesinde istihdam 2008 yılı ilk çeyreğinde, bir önceki döneme göre yüzde 0,3, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 1,6 artmıştır.
İngiltere: İngiltere Merkez Bankası (BoE), yüzde 5,0 seviyesinde olan gösterge faiz oranını değiştirmemiştir. 2008 yılının ilk üç ayında, nihai verilere göre GSYH, yüzde 0,3 oranında yükselerek bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,3 oranında artmıştır. 2007 yılı son çeyreğinde GSYH yüzde 0,6 oranında artmıştı. İngiltere’de, Nisan ayında yüzde 3,0 olan yıllık TÜFE artışı, Mayıs ayında yüzde 3,3 oranına yükselmiştir. Ülkede, işsizlik oranı Şubat-Nisan döneminde yüzde 0,1 artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,2 oranında yükselmiştir.
Çin: GSYH, 2008 yılının ilk çeyreğinde, yüzde 10,6 oranında artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşmiştir. 2007 yılı dördüncü çeyreğindeki GSYH artışı yüzde 11,2 seviyesinde gerçekleşmişti. Çin'de TÜFE artışı, Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre, Nisan ayındaki yüzde 8,5 seviyesinden yüzde 7,7 oranına gerilemiştir. Mart ayında yıllık TÜFE artışı yüzde 8,3 olarak gerçekleşmişti. Hükümet tarafından daha önce yüzde 4,8 olarak açıklanan yıllık enflasyon hedefinin tutturalamayacağı beklenmektedir.
Çin'de üretici fiyatları Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 artarak yaklaşık son dört yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bilindiği üzere, Nisan ayında üretici fiyatları endeksindeki yıllık artış yüzde 8,1 olarak gerçekleşmişti. Ülkede, Mayıs ayında dış ticaret fazlası 20,2 milyar dolar gerilemiş olup, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 oranında azalmıştır. Çin’de sanayi üretimi Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 oranında artmıştır. Nisan ayında üretimdeki yıllık artış yüzde 15,7 olarak gerçekleşmişti.
Arjantin: Arjantin’de, GSYH 2008 yılı birinci çeyreğinde yüzde 8,4 oranında artmıştır. 2007 yılı son çeyreğindeki büyüme yüzde 9,1 olarak gerçekleşmişti. Ülkede, TÜFE, Mayıs ayında yüzde 0,6 oranında yükselerek 2007 yılının aynı dönemine göre yüzde 9,1 oranında artmıştır. Nisan ayında TÜFE, yüzde 0,8 oranında artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,9 artmıştı. Ülkede sanayi üretimi Mayıs ayında, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerle, Nisan ayındaki yüzde 8,5 seviyesinden yüzde 6,9 oranına gerilemiştir. Böylece, yılın ilk beş ayında sanayi üretimindeki yıllık artış yüzde 7,1 olarak gerçekleşmiştir.
Brezilya: Brezilya Merkez Bankası, ülkede uygulanan sıkı para politikası çerçevesinde, enflasyon beklentilerindeki olumsuzlukları gidermek üzere, beklentilere uygun olarak, yüzde 11,75 seviyesinde olan gösterge faiz oranlarını 50 baz puan artırarak yüzde 12,25 seviyesine çıkarmıştır.
Brezilya’da, GSYH 2008 yılı birinci çeyreğinde yüzde 5,8 oranında artmıştır. 2007 yılı son çeyreğindeki büyüme yüzde 6,2 olarak gerçekleşmişti. Brezilya’da tüketici fiyatları, Mayıs ayında yüzde 0,79 oranında yükselerek geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,58 oranında artmıştır. Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 0,55 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon yüzde 5,04 olarak gerçekleşmişti. Gerçekleşen enflasyon oranı, Brezilya Merkez Bankasının yüzde 4,5 olarak belirlediği enflasyon hedefinin üzerine çıkmıştır. Mart ayında sanayi üretimindeki artış yüzde 5,7 olarak gerçekleşmişti. Mart ayında yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşen işsizlik oranı, Nisan ayında yüzde 8,5 olarak gerçekleşmiştir.
Rusya: Rusya’da, TÜFE, güçlü yurtiçi talebin ve uluslararası piyaslarda yükselen gıda fiyatlarının etkisiyle Mayıs ayında yüzde 1,4 oranında beklentilerin üzerinde yükselerek 2007 yılının aynı dönemine göre yüzde 15,1 oranında artmıştır. Nisan ayında TÜFE, yüzde 1,4 oranında artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,2 oranında artmıştı.
Deniz taşımacılığının dünya ekonomisi üzerindeki etkisini incelediğimiz zaman ABD’de faizlerin %1’e çekilmesinin gayrimenkul taleplerini arttırması, Amerika’da artan cari açık sonrası artan devlet tahvili arzının en büyük alıcısının Çin ve Japonya olması, Çin’de demir çelik endüstrisin gelişmesi ile gerekli olan hammadde ve demir çelik alımlarının deniz taşımacılığı ile yapılması deniz ticaretini güçlendirmiştir. Dünya ekonomisinin 2008 yılında %4,6 oranlarında büyüyeceği tahmin edilmekte olup büyüme trendinin devam edeceği beklenmektedir.

1.1.2 Türkiye Ekonomisi

1.1.2.1 GSMH ve Sektörel Büyüme Hızları

Türkiye ekonomisinde 2002 yılından itibaren görülen kesintisiz büyüme, 2007 yılında da devam etmiş ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) 2007 yılında yüzde 4,5 oranında büyümüştür. İlk iki çeyrekte sırasıyla yüzde 7,6 ve yüzde 4,0 olarak gerçekleşen GSYİH büyüme oranı, yılın ikinci yarısında yüzde 3,4 olmuştur. 2007 yılı GSYİH büyümesi, 2002 yılından itibaren görülen en düşük yıllık büyüme olmuştur. (DTO, 2007)