5. FAKİR BAYKURT (1929-1999):Toplumcu gerçekçi bir sanatçıdır. Romanlarında köy yaşamını anlatmıştır. Çocuk kitapları ve eğitim yazıları vardır.
Roman: YILANLARIN ÖCÜ, IRAZCANIN DİRLİĞİ, ONUNCU KÖY, YÜKSEK FIRINLAR, YARIM EKMEK
Öyküleri: ÇİLLİ, EFENDİLİK SAVAŞI,KARIN AĞRISI, CÜCE MUHAMMET, ANADOLU GARAJI, ON BİNLERCE KAĞNI,CAN PARASI,DİKENLİ TEL …
Şiir: BİR UZUN YOL, DOSTLUĞA AKAN ŞİİRLER
6. SAMİM KOCAGÖZ (1916-1993): Toplumcu-gerçekçi bir sanatçıdır.
Roman: KALPAKLILAR, DOLUDİZGİN, İKİNCİ DÜNYA, YILAN HİKÂYESİ, BİR ŞEHRİN İKİ KAPISI, BİR KARIŞ TOPRAK
Öykü: TELLİ DUVAK, SIĞINAK, SAM AMCA, CİHAN ŞOFÖRÜ, AHMET’İN KUZULARI…
*Deneme, günlük, gezi yazısı da yazmıştır.
7. SADRİ ETEM ERTEM(1898-1943): Toplumcu-gerçekçi edebiyatın ilk sanatçılarındandır. Roman ve öyküleriyle tanınır.
Roman: ÇIKRIKLAR DURUNCA, DÜŞKÜNLER, YOL ARKADAŞLARI
Hikâyeleri: SİLİNDİR ŞAPKA GİYEN KÖYLÜ, BACAYI İNDİR BACAYI KALDIR, BAY VİRGÜL, BİR ŞEHRİN RUHU
Gezi-Anı: SOVYET RUSYA HATIRALARIM
8. KEMAL ÖZER (1935-2009): İlk dönemlerinde İkinci Yeni Hareketi içinde yer almış, bunu ilk üç şiir kitabına yansıtmıştır. Daha sonra Toplumcu Gerçekçi bir çizgiye kaymış. Toplumcu gerçekçi eğilimi 1970-1980 yılları arasında yayımlanan 4 eserine hâkim olmuştur. Bu kitapları izleyen şiirlerinde yeni boyut ve ilgi alanlarına açılım arzusu gözlenir. 1983’te yayımlanan Araya Giren Görüntüler’de 12 Eylül dönemine ilişkin tanıklığını sergiledi. 1995’te basılan Oğulları Öldürülen Analar ile bir başka toplumsal soruna, kayıp annelerinin sesine aracılık etti.
Şiir: GÜL YORDAMI, TUTSAK KAN, ÖLÜ BİR YAZ, KAVGANIN YÜREĞİ, ARAYA GİREN GÖRÜNTÜLER, SINIRLAMIYOR BENİ SEVDA, OĞULLARI ÖLDÜRÜLEN ANALAR
Deneme: UMUT YEDİ CANLIDIR, ACI ŞÖLEN, ŞİİRİ SORGULAYAN YAZILAR…
Gezi: GÜLDEKİ ŞAFAK, DÜŞMANI KARDEŞ YAPMAK
*Öykü, anı, günlük, şiir çevirileri, çocuk kitapları, söyleşi, ansiklopedi türlerinde de eserleri vardı r.
10. AZİZ NESİN (1915-1995): Mizah, kısa öykü, tiyatro ve şiir dallarında pek çok eseri olan ünlü mizah yazarımızdır.
* Sabahattin Ali’yle MARKO PAŞA, MALUM PAŞA, ALİBABA, MERHUM PAŞA mizah dergilerini çıkarmıştır.
*Tek başına da ZÜBÜK adlı mizah dergisini çıkarmıştır.
Şiir: SONDAN BAŞA, HOŞÇAKALIN, SEVGİYE ON ÖLÜME BEŞ KALA…
Öyküleri: NAZİK ALET, BAY DÜDÜK, GIDIGIDI, YEDEK PARÇA, FİL HAMDİ, NAMUS GAZI, ÖLMÜŞ EŞEK, DAMDA DELİ VAR, DELİLER BOŞANDI, AH BİZ EŞEKLER, NAH KALKINIRSIN, AFERİN, İNSANLAR UYANIYOR…
Romanları: ZÜBÜK, ERKEK SABAHAT, TATLI BETÜŞ, ŞİMDİKİ ÇOCUKLAR HARİKA, GOL KRALI, YAŞAR NE YAŞAR NE YAŞAMAZ…
Oyunları: BİRAZ GELİR MİSİN, FIRÇALARIN SAVAŞI, TOROS CANAVARI, HAKKIMI VER HAKKI, ÇİÇU, HADİ ÖLDÜRSENE CANİKOM…
Anı: BİR SÜRGÜNÜN HATIRALARI Taşlama: AZİZNAME Gezi: DÜNYA KAZAN BEN KEPÇE
* Fıkralar ve masallar da yazmıştır.
11. ABBAS SAYAR (1923-1999): Köy edebiyatında önemli bir yeri vardır. YILKI ATI romanıyla adını duyurmuştur.
Şiir: BOLLUĞA TAKILAN SES
Roman: YILKI ATI, ÇELO, CAN ŞENLİĞİ, DİK BAYIR, TARLABAŞI, SALKIM SAÇAK, ANILARDA YUMAK YUMAK Öykü: YORGANIMI SIKI SAR
12. HALİKARNAS BALIKÇISI [CEVAT ŞAKiR KABAAĞAÇLI(1886-1973) ]: Eserlerinde Ege Denizi’ni, Ege kıyılarında geçen olayları, açık deniz balıkçılarının yaşamlarını ve deniz sevgisini anlatmıştır.
Roman: AGANTA BURİNA BURİNATA, ÖTELERİN ÇOCUĞU, DENİZ GURBETÇİLERİ, ULUÇ ALİ REİS, TURGUT REİS, BULAMAÇ…
Öykü: MERHABA AKDENİZ, EGE’NİN DİBİ, YAŞASIN DENİZ, DALGIÇLAR, EGE KIYILARINDAN, GÜLEN ADA, EGE’DEN DENİZE BIRAKILMIŞ BİR ÇİÇEK, PARMAK DAMGASI…
Anı: MAVİ SÜRGÜN (otobiyografik eser)
Deneme- İnceleme: ANADOLU EFSANELERİ, ANADOLU TANRILARI, HEY KOCA KURT, DÜŞÜN YAZILARI…
Çocuk kitapları: İMBAT SERİNLİĞİ, YOL VER DENİZ, DENİZİN ÇAĞRISI
13. MUZAFFER İZGÜ (1933): Güldürürken düşündürmeyi de amaçlayan bir yazardır. İlk mizah yazıları Akbaba’da yayımlanmıştır. Oyun ve skeçleriyle ün yapmıştır.
Öykü: DELİYE HER GÜN BAYRAM, BANDO TAKIMI, DONUMDAKİ PARA, DEVLET BABANIN TONTON ÇOÇUĞU, SEN KİM HOVARDALIK KİM, DEMOKRASİMİZ KAÇ PARA EDER, ANNEANNEM SERİSİ…
Roman: GECEKONDU, İLYAS EFENDİ, HALO DAYI
Oyun: İNSANİYETTİN, KARA DÜZEN, REÇETESİ PEÇETE, UTANMIYORUM ÜŞÜYORUM
Çocuk Kitapları: BÜLBÜL DÜDÜK(çocuk romanı), EKMEK PARASI, ÇİZMELİ OSMAN, AL YANAKLI HASAN, PAZAR KUŞLARI, UÇTU UÇTU ALİ UÇTU…
14.ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR (1897-1976):Ülkenin kurtuluşu ve ilerlemesi idealinde olan bir yazardır.
Biyografik Roman: TEK ADAM(Atatürk’ü anlatır), İKİNCİ ADAM ( İsmet İnönü’yü anlatır) , MENDERES’İN DRAMI, MAKEDONYA’DAN ORTA ASYA’YA, ENVER PAŞA Otobiyografik Roman: SUYUNU ARAYAN ADAM
Anı-Roman: TOPRAK UYANIRSA
15. KEMAL BİLBAŞAR (1910-1983): Doğu Anadolu köylüsünün geri kalmışlığını dile getirmiştir. Eserleri kasaba gerçeğinin değerlendirilmesinde edebiyat ve toplumbilim açısından paha biçilmez belgelerdir. CEMO romanıyla ün kazanmıştır.
Romanları: CEMO, DENİZİN ÇAĞIRIŞI, AY TUTULDUĞU GECE, MEMO, YEŞİL GÖLGE, YONCA KIZ, BAŞKA OLUR AĞALARIN DÜĞÜNÜ. KÖLELİK DÖNEMECİ, BEDOŞ, ZÜHRE NİNEM
Öyküleri: ANADOLU'DAN HİKÂYELER, CEVİZLİ BAHÇE, PEMBE KURT, ÜÇ BULUTLU HİKÂYELER, IRGATLARIN ÖFKESİ, PAZARLIK, KÖYDEN KENTTEN
16. DURSUN AKÇAM(1930-2003): Cilavuz Köy Enstitüsünde okumuştur. *Analarımız(röportaj), Haley (öykü), Kanlı Derenin Kurtları adlı eserlerle ödül almıştır.
*12 Mart döneminde Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askerî Mahkemesince tutuklanmış, 12 Eylül’de yurt dışına çıkmak zorunda kalmış ama hep yazmıştır. 11 yıl ülkesine dönememiştir.
Hikâye: ÖLÜ EKMEĞİ, SEVDAM ÜRKTÜ, TAŞ ÇORBASI, KÖYDEN İNDİM ŞEHİRE, KAFKAS KIZI, DAĞLARIN SULTANI, MARAL…
Roman: KANLIDERE’NİN KURTLARI, KAFDAĞI’NIN ARDI…
Röportaj: KAN ÇİÇEKLERİ…
Anı-İnceleme: DOĞU’NUN ÇİLESİ...
17. VEDAT NEDİM TÖR (1897-1985): 1920’li yılların hızlı komünistlerindendir. 1927 yılında partiden ayrılmış, aynı yıl partinin bütün gizli dokümanlarını polise teslim etmiştir. Komünizmden döndüklerini ilan eden Şevket Süreyya Aydemir ve diğer Kadro yazarları ile birlikte Ankara'daki hükûmetin emrine bağlı çalışmaya başlamıştır.
*Haziran 1943'te İstanbul radyosu Vedat Nedim Tör yönetiminde deneme yayınına başlamıştır. Beyoğlu Postanesi üzerinde kurulan geçici stüdyoda çalışmalarını sürdüren İstanbul Radyosu, Batı Müziği ve Ankara Radyosu'ndan telefon aracılığıyla iletilen ajans haberlerini yayınladı.
*Tiyatro oyunları yazmış, bazı çocuk dergileri çıkarmıştır.
Tiyatroları: DEĞİŞEN ADAM, İMRALI'NIN İNSANLARI, KÖR, SAHTE KAHRAMANLAR, ÜÇ KİŞİ ARASINDA
Anı: YILLAR BÖYLE GEÇTİ
Deneme: DİNİMİZ, KEMALİZMİN DRAMI
IX.1980 SONRASI ŞİİR:1980 sonrasında yazılan şiir, bazı edebiyat çevrelerinde kayıp dönem olarak adlandırılmaktadır. 2000’li yıllara değin süren sessizlik ve şiirdeki hareketsizlik, birçok kesimi bu dönem edebiyatını yok saymaya itmiştir.
1980 Sonrası Şiirin Özellikleri: Bu dönem şairleri birlikte dergiler çıkarmışlardır. (Yazko Edebiyat, Üç Çiçek, Şiiratı ve Sonbahar gibi) Ortak bir anlayıştan çok, grupların ve kişilerin ayrı ayrı şiir anlayışlarından söz edilebilir.
* İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiirde olduğu gibi ideolojiyi şiirlerinde öncelikli bir öge olarak görmemişlerdir.
* Düzyazıya yaklaşan bir üslupla, anlatmaya imkân veren temaları da şiirlerinde işlemişlerdir.
* İmge anlayışlarında uzak çağrışımlara önem vermeleri bakımından İkinci Yeni’yle yakınlıkları vardır.
* Şiirle yeniden yüzleşilmiş, şiir öne çıkarılmıştır.
* İnsani duyarlılık ve evrensel deneyimler şiirin gözde değerleri olmuştur.
* Daha içe dönük, daha durağan, daha dinlendirilmiş bir edebiyat anlayışı hâkimdir.
* Şiirlerde geleneksel birikimin önemine vurgu yapılmış. En eskisinden en yenisine kadar Türk şiirine katkıda bulunmuş şairlerin eserlerinin göz ardı edilmemesi gerektiği savunulmuştur. *Metropollerde yaşayan kişilerin şehre ve insana yabancılaşması, gelenek ve teknoloji arasında sıkışıp kalmaları, geçmişte var olan ama kendilerini ifade edemeyen alt kültür gruplarının bir kimlikle ortaya çıkmaları en belirgin temaları oluşturmuştur.
* Bu dönemde Haydar Ergülen, Hüseyin Atlansoy, Sedat Umran, Seyhan Erözçelik, Lale Müldür, Ahmet Erhan, Tuğrul Tanyol, Enver Ercan, İhsan Deniz, Oktay Taftalı, Metin Celâl, Necat Çavuş, Şavkar Altınel, Salih Bolat, Metin Cengiz, Ali Günvar, Adnan Özer, Vural Bahadır Bayrıl, Arif Ay, Sunay Akın ve dönemin sonlarında Küçük İskender, Birhan Keskin gibi isimler öne çıkanlardır.
1980 Sonrası Şiirin Önemli Temsilcileri
1. HAYDAR ERGÜLEN (1956): Üç Çiçek dergisini çıkarmış, Şiiratı dergisinde emeği geçmiştir.
Aşk, kardeşlik, yaşantılar, çocukluk gibi konuları çoğunlukla imgeli ve mecazlı bir dille işlemiştir.
Alevi-Bektaşi şiir geleneğiyle birlikte Cemal Süreya ve Behçet Necatigil ile yakınlıklar kurmuştur.
Şiir: KARŞILIĞINI BULAMAMIŞ SORULAR, SOKAK PRENSESİ, KABAREDEN EMEKLİ BİR KIZKARDEŞ, 40 ŞİİR VE BİR
2. HÜSEYİN ATLANSOY (1962): Mistik metafizikçi yönü ağır basan bir şairdir. Metropol hayatını ve ilişkilerdeki hızlı değişimi, konuşma dilinin imkânlarından yararlanarak ironik bir biçimde işlemiştir.
Şiir: İNTİHAR İLACI, BALKON ÇIKMAZINDA EFENDİLİK TARİHİ, ŞEHİR KONUŞMALARI, İLK SÖZLER, SU BURCU
X. BİREYİN İÇ DÜNYASINI ESAS ALAN SANATÇILAR
Toplumcu gerçekçilerden farklı olarak insan gerçekliğini toplumsal yönüyle değil, psikolojik yönüyle anlatma gayreti içine girmişlerdir. Olaylardan ve insanlardan hareketle bireyin iç dünyasını anlatmışlardır. Toplumda bireyin yabancılaşmasını anlatırken bunun sosyo-ekonomik yönünden çok bireyin ruh durumunu analiz etmeye çalışmışlardır. Psikolojik roman ve öyküde yazarın dikkati, bireyin iç dönüşümlerine ve manevi olarak yeniden doğuşuna yönelmiştir. Bu yüzden olay örgüsüne bağlı merak unsuru ikinci planda kalmış, bireyin ruh hâli, bunalımı ve iç çatışmaları gerçekçi psikolojik tasvirlerle verilmiştir.
*Yalnızlık, yabancılaşma, bilinçaltı, Doğu-Batı sorunsalı gibi konular işlenmiştir.
Bu gruptaki yazarlar eserlerinde özellikle iç konuşma, bilinç akışı gibi teknikleri kullanırlar.
Başlıca temsilcileri: Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Tarık Buğra, Abdülhak Şinasi Hisar, Mustafa Kutlu, Samiha Ayverdi
1. PEYAMİ SAFA (1899-1961):Psikososyal yanları ağır basan yapıtlarıyla tanınan bir yazardır. Psikolojik çözümlemelere yer vermiştir. Doğu-Batı sentezi oluşturmaya çalışmıştır. Usta bir roman tekniğine ve canlı bir anlatıma sahiptir.
*Dar ve kapalı mekânlarda az sayıda kahraman ve basit olay örgüsü ile kurduğu başarılı psikolojik romanlarıyla tanınmıştır. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, Yalnızız, Bir Tereddüdün Romanı adlı eserleri bu grupta sayılabilir.
*Ahmet Mithat gibi aşırı yazmış bir yazardır. Kalemiyle geçinmiştir. Para kaygısıyla yazdığı sıradan yazılarda SERVER BEDİÎ takma adını kullanmıştır. Bu isimle kaleme aldığı CİNGÖZ RECAİ adlı polisiye dizi romanla CUMBADAN RUMBAYA romanı büyük ilgi görmüştür. Roman: DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU, FATİH-HARBİYE, YALNIZIZ, SÖZDE KIZLAR,
BİR TEREDDÜDÜN ROMANI, MATMAZEL NORALİYA’NIN KOLTUĞU, CANAN, ŞİMŞEK, MAHŞER, BİR AKŞAMDI, BİZ İNSANLAR…
Öykü: HİKÂYELER Oyun: GÜN DOĞUYOR
İnceleme- Deneme: TÜRK İNKILÂBINA BAKIŞLAR, TÜRKÇE-OSMANLICA- UYDURMACA, EĞİTİM-GENÇLİK-ÜNİVERSİTE…
2. ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR(1887-1963):Romanlarında Rumelihisarı, Büyükada, Çamlıca üçgeninde varlıklı, gününü gün eden, sorunsuz insanların yaşamlarını yansıttı. Bu çevrelerin dışındaki yaşamı basit ve aşağı buldu.
Romanları: FAHİM BEY VE BİZ, ÇAMLICA’DAKİ ENİŞTEMİZ…
*“Fahim Bey ve Biz” adlı romanı hem kişisel hem toplumsal nedenlerden dolayı gerçekle ilişkisi hastalıklı hâle gelen bunalımlı bireyi anlatan bir eserdir.
Anı ve Denemeleri: BOĞAZİÇİ MEHTAPLARI (mensur şiir şeklinde), BOĞAZİÇİ YALILARI, GEÇMİŞ ZAMAN KÖŞKLERİ
Antoloji: AŞK İMİŞ HER NE VAR ÂLEMDE, GEÇMİŞ ZAMAN FIKRALARI…
3. AHMET HAMDİ TANPINAR (1901-1962): Şiirlerinde “zaman, mekân, sonsuzluk, rüya” kavramları yoğunluktadır. Bilinçaltına önem verir. Öz şiir anlayışını benimsemiştir.
*Yahya Kemal’den etkilenmiştir. Şiirlerinde sembolist bir çizgidedir. Romanda başarılıdır, Doğu’yla Batı’yı kaynaştırmıştır.
Romanları: HUZUR, MAHUR BESTE, SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ, SAHNENİN DIŞINDAKİLER, AYNADAKİ KADIN, KARŞI KARŞIYA…
*Yazarın olay ve karakter romanı olmaktan çok karmaşık ruh durumlarını tasvir eden “Huzur” adlı eseri, yer yer özel yaşamına ait izler taşıması, İstanbul’un doğal ve tarihî zenginliğini yansıtması açısından önemlidir. Mümtaz ve Nuran arasındaki ilişki psikolojik yönüyle anlatılır. “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” adlı eser ise psikolojik niteliklerinin yanı sıra Türk modernleşmesine getirdiği ironik eleştirisiyle Türk romanının kilometre taşlarındandır.
Öyküleri: ABDULLAH EFENDİNİN RÜYALARI, YAZ YAĞMURU...
Şiir: ŞİİRLER (BURSA’DA ZAMAN)
Deneme: BEŞ ŞEHİR YAŞADIĞIM GİBİ Makale: EDEBİYAT ÜZERİNE MAKALELER
Edebiyat: 19. ASIR TÜRK EDEBİYATI
4. TARIK BUĞRA (1918-1994):Kurtuluş Savaşı dönemi Anadolu’sunu anlattığı KÜÇÜK AĞA romanıyla ün kazanmıştır. İdeal tipler ve orta sınıf insanlar üzerinde durmuştur.
*1950 sonrasının önde gelen yazarlarından olan Tarık Buğra’nın “İbiş'in Rüyası” adlı romanı bir sanatçının iç dünyasını anlatması bakımından önemlidir. Bir Millî Mücadele romanı olan “Küçük Ağa”da roman kahramanının psikolojik değişim süreci, sağlam bir kurgu ve başarılı bir anlatımla verilmiştir. “Osmancık”ta Osmanlının kuruluş devrini anlatmıştır. Öykülerinde aşk ve aile hayatı gibi bireysel konuları işlemiştir
Roman: KÜÇÜK AĞA, OSMANCIK, İBİŞ’İN RÜYASI, DÖNEMEÇTE, FİRAVUN İMANI, SİYAH KEHRİBAR, GENÇLİĞİM EYVAH…
Hikâye: OĞLUMUZ, YARIN DİYE BİR ŞEY YOKTUR, İKİ UYKU ARASINDA, HİKÂYELER
Oyun: AYAKTA DURMAK İSTİYORUM, DÖRT YUMRUK, AKÜMÜLATÖRLÜ RADYO
Makale: DÜŞMAN KAZANMA SANATI
5. MUSTAFA KUTLU (1945):Son otuz yılın en önemli öykü yazarlarındandır. Hikâyedeki yeni biçim ve üslup denemeleriyle dikkat çekmiştir. “Uzun hikâye” tarzını geliştiren yazar eserlerinde insanın derinliğine yönelmiş; rüya ile gerçek arasında geçmişi arayan, zamanı ve eşyayı sorgulayan bir bireyi anlatmıştır.
Canlı diyaloglar, iç konuşmalar, yerel sözcükler ve geleneksel anlatı unsurları yazarın üslubunu ilgi çekici hâle getirmiştir.
Hikâye: ORTADAKİ ADAM, YOKSULLUK İÇİMİZDE, HÜZÜN VE TESADÜF, BEYHUDE ÖMRÜM, MAVİ KUŞ, YA TAHAMMÜL YA SEFER, KAPILARI AÇMAK…
*Çocuk kitabı, inceleme ve denemeleri de vardır.
6. SAMİHA AYVERDİ (1916-1993):Eserlerinde özellikle geçmiş- şimdi çatışması, Batılılaşma ile birlikte meydana gelen değişimin aileyi olumsuz etkilemesi bireyin iç dünyasından hareketle verilir. İnsanı anlatırken özellikle onun yücelerek ilahi aşka yönelmesi ve insan-ı kâmil olması üzerinde durulur.
Eserleri: İBRAHİM EFENDİ KONAĞI, AŞK BU İMİŞ, SON MENZİL, MESİHPAŞA İMAMI…
XI. MODERNİZMİ ESAS ALAN SANATÇILAR
Modernizm, geleneksel ve yerleşik roman anlayışını reddetmiştir.
*Modernizmin doğuşunda I. ve II. Dünya Savaşları’nın insanlık üzerindeki yıkıcı etkileri büyük rol oynamıştır.
*Modernist yazar, gerçekten, düşten, bilinç ve bilinçaltından birer tutam alarak hepsini beraberce yoğurur ve hikâyesini biçimlendirir.
*Yine modernist yazarlar, geleneksel romancıların aksine kişilerin iç dünyalarını romanlarına katmayı ve “dün-bugün-yarın”dan oluşan zaman zincirini kırmayı hedeflerler. Artık yolculukları “dış”a değil “iç”e yöneliktir. Karakterlerin anılarını ve bilgilerini, kafalarından neler geçtiğini, dillerinden dökülmeyip kalplerine gömdüklerini okuyucuya aktarabilmek için bilinç akışı, iç konuşma ve iç diyalog gibi teknikler kullanırlar.
*Sinemadan aldıkları geriye dönüş (flashback) tekniği ile de katı zaman zincirini kırmayı amaçlarlar.
*Modernist romanlarda neden-sonuç ilişkisi ortadan kalkmıştır. Roman, en baştan başlamak veya belirli bir sonla bitmek zorunda değildir. Yazar, insan dışındaki dünyayı yalın biçimde yansıtmaktan kaçınır; geleneksel anlatımın dışına çıkar, yer yer alegorik anlatımdan yararlanır, sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanarak şiirsel bir dil kullanır.
* İnsan, karmaşık bir varlık olarak sunulur. Bireysellik ve bireyin yalnızlığı anlatılır. Bireysel ve toplumsal huzursuzluk geniş biçimde işlenir. İnsanın geleneklere isyanı ve toplumdan kaçış ele alınır.
1. ATTİLA İLHAN(1925-2005):Mavicilerin lideri konumunda olan Attila İlhan, aynı zamanda modernist bir sanatçı sayılmaktadır.(Mavicilerde de var)
2. FERİT EDGÜ (1939): Öykücü, şair, romancı, deneme yazarıdır. (Mavicilerde de var)
Romanları: KİMSE, O/HAKKÂRİ’DE BİR MEVSİM, EYLÜLÜN GÖLGESİNDE BİR YAZDI
Öyküleri: KAÇKINLAR, BOZGUN, AV, BİR GEMİDE, ÇIĞLIK, BİN BİR HECE…
*Şiir, anı, deneme, senaryo, biyografi türlerinde de eserleri vardır.
3. FÜRUZAN(1935):Yaşadığı dönemin tanıklığını yapmak isteyen sanatçı, “PARASIZ YATILI” ile 1972 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazanınca ünlenmiştir. Eserlerinde göçmen ve gurbetçi işçilerin yaşamlarına ağırlık vermiştir.
Öyküleri: KUŞATMA, BENİM SİNEMALARIM, GECENİN ÖTEKİ YÜZÜ, GÜL MEVSİMİDİR…
Romanları: 47’LİLER, BERLİN’İN NAR ÇİÇEĞİ
*Oyun, şiir, gezi yazısı, çocuk kitabı türlerinde de eser vermiştir.
4. HALDUN TANER(1915-1986):Türkiye’de epik tiyatro türünün ve kabare tiyatrosunun öncüsüdür. Eserlerinde gözlemin, mizahın ve yerginin önemli yeri vardır.
*Büyük şehrin düzensiz ve çelişkilerle dolu yapısını, görgüsüzlük ve bilgisizliğini yansıtan öyküleriyle tanınmıştır.
Tiyatroları: KEŞANLI ALİ DESTANI, GÖZLERİMİ KAPARIM VAZİFEMİ YAPARIM, GÜNÜN ADAMI, DIŞARIDAKİLER, EŞEĞİN GÖLGESİ, HUZUR ÇIKMAZI, SERSEM KOCANIN KURNAZ KARISI VE DEĞİRMEN DÖNERDİ, FAZİLET ECZANESİ, LÜTFEN DOKUNMAYIN…
Öyküleri: ŞİŞHANE’YE YAĞMUR YAĞIYORDU, YAŞASIN DEMOKRASİ, TUŞ, AYIŞIĞINDA ÇALIŞKUR, ON İKİYE BİR VAR, KONÇİNALAR, SANCHO’NUN SABAH YÜRÜYÜŞÜ, KIZIL SAÇLI AMAZON, YALIDA SABAH
Fıkra: DEVEKUŞUNA MEKTUPLAR, YAZBOZ TAHTASI…
Anı: BERLİN MEKTUPLARI, SIRITIK BİR KÜSKÜN
5. HULKİ AKTUNÇ (1949-2011): Yazı yaşamı, dönemin önemli dergilerinden Yeni Ufuklar’da başladı (1968). İlk kitabı GİDENLER DÖNMEYENLER ile Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü’nü (1977), BİR ÇAĞ YANGINI romanı ile Abdi İpekçi Ödülü’nü (1981), BİR YER GÖSTERİCİNİN HAYATI ile Yunus Nadi Öykü Ödülü’nü (1990) kazandı. 1976 sonrasında şiire özel bir ağırlık verdi. İNSAN AŞKLARININ KÜLÜDÜR ile Halil Kocagöz Şiir Ödülü’nü (1994), IZDIRAPLAR ANSİKLOPEDİSİ ile de Cemal Süreya Ödülü’nü aldı (1995). On yılı aşan bir çalışmanın ürünü olan Büyük Argo Sözlüğü (1990) gerek Türkiye’de, gerek yurtdışı Türkoloji çevrelerinde yoğun ilgi gördü. 1998 öyküye dönüş yılı oldu (GÜZ HER ŞEYİ BİLİR).
Şiirleri: SIR KÂTİBİ, ISLIKLA TARİHÇE, ADRESİM AYNALAR, İNSAN AŞKLARININ KÜLÜDÜR, IZDIRAPLAR ANSİKLOPEDİSİ, BİR ŞEYİN VAROLUŞU, FİRAK, SÖNMEMİŞ DİZELER
Öyküleri: GİDENLER DÖNMEYENLER, KURTARILMIŞ HAZİRAN, TEN VE GÖLGE, BİR YER GÖSTERİCİNİN HAYATI, GÜZ HER ŞEYİ BİLİR
Romanları: BİR ÇAĞ YANGINI, SON İKİ EYLÜL
Sözlük: BÜYÜK ARGO SÖZLÜĞÜ
6. İNCİ ARAL(1944):Altı öykü kitabı, altı romanı yayımlanmıştır.
Yazar, 1992’de ÖLÜ ERKEK KUŞLAR adlı romanı ile Yunus Nadi Ödülü’nü kazandı, 2002’de yayımlanan romanı “MOR” ile YENİ YALAN ZAMANLAR: Yeni Yalan Zamanlar'da de Orhan Kemal Roman Armağanı’nı aldı.
1994’te yayımladığı Yeni Yalan Zamanlar, 2002’de yayımlanan Mor ve 2007’de yayımlanan Safran Sarı romanını “YENİ YALAN ZAMANLAR” başlıklı bir üçleme hâline getirdi.
7. NEZİHE MERİÇ(1925-2009):1970’li yıllardaki siyasi savrulmaları öyküleştirmiş, kadın ve çocuk sorunlarına eğilmiş bir yazardır.
Öyküleri: BOZBULANIK, TOPAL KOŞMA, MENEKŞELİ BİLİNÇ, DUMANALTI…
Roman: KORSAN ÇIKMAZI
*Oyun, anı, çocuk kitabı türlerinde de eserleri vardır.
8. OKTAY AKBAL (1923-2015): Ebubekir Hazım Tepeyran’ın torunudur. Gazete yazarlığı ve mütercimlik yaparak iş hayatına atılmıştır. Cemiyetteki sıradan insanların hayatını, dramını, gelenek ve görenekler karşısındaki tutumlarını, sosyal ve ekonomik sebeplerden dolayı düştükleri ümitsizlikleri dile getirmiştir. İlk eseri ÖNCE EKMEKLER BOZULDU adlı hikâye kitabı ile meşhur olmuş, edebiyatın hemen her türünde eser vermiştir.
Öyküleri: ÖNCE EKMEKLER BOZULDU, AŞKSIZ İNSANLAR, BİZANS DEFİNESİ…
Günlük: GEÇMİŞİN KUŞLARI Gezi: HİROŞİMALAR OLMASIN…
9. RASİM ÖZDENÖREN (1940): Bireyin yalnızlığını, yabancılaşmasını, kuşak çatışmasını, modernlik, gelenek gibi sorunları, değerlerinden koparılmış ve modern kentlerin varoşlarında kıstırılmış bireyin veya ailenin acılarını yerli-İslami bir duyarlılık ve bakış açısıyla öykülerine taşımıştır.
Hikâyelerinde varoluşçu felsefeden izler görülür, bireyin bilinçaltına iner, ruhsal çözümlemelerde bulunur. Hikâyeleri dışında denemeleri de vardır.
Hikâyeleri: HASTALAR VE IŞIKLAR, ÇÖZÜLME, ÇOK SESLİ BİR ÖLÜM, ÇARPIŞMALAR, İMKÂNSIZ ÖYKÜLER, DENİZE AÇILAN KAPI…
10. VÜSAT ORHAN BENER(1922-2005):1950'de New York Herald Tribune gazetesi ile Yeni İstanbul gazetesinin birlikte düzenlediği öykü yarışmasında “DOST” isimli öyküsüyle üçüncülük kazanmıştır. Bu öykülerde küçük kentlerdeki sıradan insanların iç ve dış dünyasını yansıtmıştır. Bu başarı, tanınmasını sağlamıştır.
*Seçilmiş Hikâyeler, Varlık, Yeditepe dergilerinde yayımlanan şiir ve öyküleriyle dikkatleri çekmiştir.
Öyküleri: YAŞAMASIZ, SİYAH-BEYAZ, MIZIKALI YÜRÜYÜŞ, KARA TREN, KAPAN
Dostları ilə paylaş: |