Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 25 fevral 2010-cu IL tarixli 235
Akkreditiv hesablaşma forması
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3. Akkreditiv hesablaşma forması tərəflərin xüsusi
müqaviləsi, xüsusi mal göndərilməsi şərtləri ilə müəyyənləşdirilir və ya ödənişlərin sistematik olaraq ləngidilməsinə görə səhlənkar alıcıya sanksiya kimi tətbiq edilir. Akkreditiv hesablaşma formasının tətbiq sahəsi bir o qədər də geniş deyil. Nağdsız hesablaşma formasının strukturunda onun xüsusi çəkisi nisbətən azdır. Akkreditiv hesablaşma formasının mahiyyəti ödəyicinin ona xidmət edən banka qabaqcadan qoyulmuş vəsaitlər hesabına və ya bankın zəmanəti altında ödəyici tərəfindən akkreditivin açılması haqqında ərizədə nəzərdə tutulmuş şərtlərlə vəsait alanın olduğu yer üzrə mal- material dəyərlilərinin ödənişinin edilməsini tapşırmasıdır. Akkreditiv – akkreditiv açan bankın (emitent bank) mal göndərənə ödəniş edə biləcəyi və ya akkreditivdə nəzərdə tutulan sənədlərin digər banka verilməsi şərti ilə və akkreditivin digər şərtlərinin yerinə yetirilməsi ilə həmin banka belə ödənişləri etmə səlahiyyətini verə biləcək saziş üzrə müştərinin tapşırığı ilə onun kontragentinin xeyrinə banka verilən şərti pul öhdəliyi deməkdir. 86 Akkreditiv açan bank (emitent bank) ödəyicinin (alıcının) tapşırığı ilə vəsaitləri digər banka – mal göndərənin bankına köçürərsə, akkreditivdə nəzərdə tutulan bütün şərtlərin yerinə yetirilməsi zamanı ödənişin edilməsi üçün tədarükçünün bankında ayrıca balans hesabı - “Akkreditivlər” açılır. Nağdsız hesablaşmalar haqqında Əsasnaməyə müvafiq olaraq ölkəmizdə aşağıdakı akkreditiv növləri açıla bilər: Geri çağrılan akkreditiv; Geri çağrılmayan akkreditiv. Banklar arasında müxbir münasibətlər müəyyən edilərkən açıq (zəmanətli) akkreditiv onun emitent bankda olan hesabından bütün akkreditiv məbləğini köçürmək hüququnun ona verilməsi ilə icraçı bankda açıla bilər. Hər bir akkreditivdə onun çağrılan və ya çağrılmayan olması göstərilməlidir. Bu olmadıqda akkreditiv geri çağrılmayan hesab olunur. Çağrılan akkreditiv emitent bank tərəfindən mal göndərən ilə qabaqcadan razılaşdırılmadan dəyişdirilə və ya ləğv edilə bilər (məsələn, müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş şərtlərə riayət olunmadıqda, emitent bankın akkreditiv üzrə ödənişlərə zəmanət vermədiyini qabaqcadan bildirdikdə). Mal göndərənin xeyrinə açılmış olan çağrılmayan akkreditiv onun razılığı olmadan dəyişdirilə və ya ləğv edilə bilməz. Mal göndərən qabaqcadan akkreditivin istifadəsindən imtina edə bilər (əgər bu akkreditivin şərtlərində nəzərdə tutulubsa). Akkreditiv üzrə hesablaşmaların etibarlılıq müddəti və qaydası ödəyici və tədarükçü arasında bağlanmış müqavilə ilə müəyyənləşdirilir. Emitent bank tərəfindən zəmanətli akkreditivlərin açılması alıcı ilə razılıq üzrə və digər bankla müxbir münasibətlərin şərtlərinə müvafiq olaraq həyata keçirilir. Akkreditivlər üzrə ödənişlər tərəflər arasında bağlanmış müqavilədə təyin olunmuş etibarlılıq müddəti ərzində yerinə yetirilir. Akkreditiv hesablaşması zamanı hesablaşmanın bütün əsas qaydalarına tam riayət olunmalıdır. Bu qaydalara aşağıdakılar 87 aiddir: - məhsulun dəyəri onun göndərilməsindən sonra ödənilir; - ödəniş ödəyicinin bu halda akkreditivin açılması faktı ilə ifadə olunmuş razılığı ilə yerinə yetirilir; - müqavilənin şərtləri pozulduqda ödəyiciyə ödənişdən imtina etməsinə dair hüquq verilir; - əgər alıcının akkreditiv almaq hüququ varsa akkreditiv ya alıcının vəsaitləri hesabına, ya da bankın kreditləri hesabına açılır. Akkreditiv hesablaşma formasının müsbət cəhəti ödənişə zəmanətidir. Bununla yanaşı, bu hesablaşma formasının bir sıra mühüm çatışmamazlıqları vardır: - alıcının akkreditiv məbləğindəki vəsaitləri akkreditivin etibarlı olduğu müddətdə onun təsərrüfat dövriyyəsindən çıxarılır; - mal dövriyyəsi ləngiyir, çünki, tədarükçü akkreditivin açılmasına dair məlumatlandırılmayana kimi hazır məhsulu göndərə bilmir və onun saxlanılması üzrə əlavə xərclər çəkir. Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|