Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik Şurasının

5.Optik disqrafiya 
 
Bu qüsur görmə qnozisi, təhlil və tərkibi, məkani təsəvvürlərin 
inkiĢafsızlığı ilə bağlı olur və yazıda həfrlərin təhrifində və 
əvəzlənməsində özünü göstərir.
Qeyd etmək lazımdır ki, tez-tez o hərflər əvəzlənir ki, onlar qrafik 
cəhətdən oxĢar əlyazma hərflərinə bənzəsin. Məsələn: eyni 
elementlərdən, lakin məkana görə fərqli olan (v-d, t-Ģ), eyni elementli, 
lakin əlavə elementləri ilə fərqlənən (i-Ģ, l-m, p-t, x-j), həfrlərin əksinə 
yazılıĢı, hərflərin birləĢməsində elementlərin buraxılması (al-alla) və ya 
əlavə edilməsi (Ģ-Ģs).
Literal disqrafiya özünü təcrid olunmuĢ hərflərin tapılması və 
yazılıĢının qeyri-mümkünlüyündə göstərir. Verbal disqrafiyada təcrid 
olunmuĢ hərflər düzgün yazılsa da söz tərkibində təhrif olunur.
Disqrafiyanın əlamətləri barədə danıĢsaq, qeyd etmək lazımdır ki, 
o səhvlərin davamlılığı və təkrar olunması ilə digər nitq qüsurlarından 
fərqlənir.
Disqrafiyada yol verilən səhvləri belə qruplaĢdırmaq olar: 
a)hərflərin təhrifi və əvəzlənməsi; 
b)cümlədə ayrı-ayrı sözlərin yazılıĢında bütövlüyün pozulması; 
v)sözün səs-heca quruluĢunun təhrifi; 
q)yazıda aqrammtizmlər. 

---

125 
Disqrafiyanın nitqlə bağlı olmayan əlamətləri də müĢayiət edilə 
bilər (nevroloji pozğunluqlar, dərketmə fəaliyyətinin pozulması, 
qavrama, yaddaĢ və diqqətin pozulması və psixi çatıĢmamazlıqlar). Bu 
zaman dillə bağlı olmayan əlamətlər disqrafiyanın xarakteri ilə 
müəyyənləĢmiĢ və onun əlamətlərinə daxil olmayıb əsəb-psixi və nitq 
pozğunluqları (alaliya, dizartriya, əqli inkiĢafdan geri qalma və s.) ilə 
birlikdə onların strukturuna daxil olur. 
Disqrafiya disleksiyada olduğu kimi normal intelleektli uĢaqlarda 
Ģəxsiyyətin formalaĢmasında müxtəlif sapmalar, müəyyən psixi 
dəyiĢmələr yarada bilər.
Məqsədyönlü, düzgün təĢkil edilmiĢ korreksiya-tərbiyəvi 
loqopedik iĢ sayəsində tədricən disqrafiyanın əlamətləri yox edilə bilər.