Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Ġdarəçilik

16.Tofalar dili. Krasnoyarsk diyarında yaşayan kiçik bir 
etnik qrupun dilidir.Bu dilə Karaqas dili də deyirlər.Fonetik və 
qrammatik xüsusiyyətlərinə görə tuva dilinə daha çox 
yaxındır.Bəzən mövcud ədəbiyyatda bu yaxınlığa görə tofalar 
dilini yuva dilinin bir dialekti də qeyd etmək meyli vardır.Tofalar 
dilinin yazısı yoxdur.Onlar əsasən rus ədəbi dilindən istifadə 
edirlər. 
17.Tuva dili. Tuvada yaşayan tuvaların dilidir.Tuva xalqının 
bir hissəsi isə Krasnoyarsk vilayətində və Monqolustanda ya-
şayır.Ümumiyyətlə bu dildə yer üzündə 170 minə qədər adam 
danışır.Tuva dili əsasən sovet dövründə yazıya malik olmuş və 
bir ədəbi dil kimi çox sürətlə inkişaf etmişdir.Hazırda bu dilin 
əlifbası rus qrafikasına əsaslanır.Müasir Tuva ədəbi dilində külli 
miqdarda bədii, elmi, ictimai-siyasi ədəbiyyat, qəzet və jurnallar 
nəşr olunur, radio və televiziya verilişləri aparılır. 
18.Türk dili. Türkiyə dövlətinin dilidir.Bundan əlavə hər iki 
Almaniyada, Bolqarıstanda, Yuqoslaviyada, Kiprdə, Yunanıs-
tanda, İranda, Afrikada və Avstraliyada yaşayan türklər də bu 

---

 
155 
dildə danışır.1924-cü ilə qədər bu dil Osmanlı dili adlanırdı.Türk 
dilinin tədqiqi tarixi 16-cı əsrə təsadüf edir.Avropa alimləri bu 
dövrdə Türk dilinin qrammatikasını hazırlamağa səy gös-
tərmişdir. 
1928-ci ilə qədər türk dilinin əlifbası ərəb qrafikasına uyğun 
idi.1929-cu ildən etibarən latın əlifbasına keçilmişdir. 
19.Türkmən dili. Türkmənistanda yaşayan türkmənlərin 
milli dilidir.Türkmənlər dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlə-
dən İranda, Əfqanıstanda, Türkiyədə, Suriya və İordaniyada da 
yaşayırlar.Bu dilin tədqiqinə əsasən XX əsrin əvvəllərindən baş-
lanılmışdır. 
Lakin türkmən dilinin əsl elmi tədqiqi ancaq Sovet haki-
miyyəti dövründə sürətli vüsət almışdır.Türkmən dilinin əlifbası 
da 3 dəfə dəyişikliyə məruz qalmışdır.Ərəb, latın və rus qrafikası 
əsasında yaradılmış türkmən dili əlifbası bu dilin inkişafı üçün 
əlverişli şərait yaratmışdır.