Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

Mövzunun əsas anlayışları
Asossial davranış, deviant davranış, məktəb dezadaptasiyası, məsləhətləşmə, gənclər submədəniyyəti, yetərsizlik, sosial korreksiya, sosial reabilitasiya, məktəbdə sosial xidmət, sosial tərbiyə, sosial müşaiyət, sosial pedaqoji dəstək, sosial-pedaqoq
Referat mövzuları
Yeniyetmələrin deviant davranışları.
2. Sosial işçi və sosial pedaqoq. Peşəkar identik məsələlər.
3. Təhsil sistemində klient spesifikliyi.
Seminar məğələlərində müzakirə üçün məsələlər
1.Təhsil sistemində sosial iş.
2.Məktəbdə sosial iş.
3.Məktəbdə sosial işin əsasları.
4.Məktəb dezadaptasiyasının diaqnostikası və sosial işin problemləri.
5.Valideynlərlə sosial iş.
Ədəbiyyat siyahısı:
1.Справочное пособие по социальной работе. М.: юристь,1997.
2.Березкин Ю.Л. Социально-воспитательная работа с несовереннолетними по месту жительства // Российский журнал социфльной работы. 1997.№2.С.115-117
3.Социальные службы помощи детям и молодежи. Екатеринбург, 1993.
4.Бочарова В.Г. Педагогика социальной работы, М.,1994.
5.Гуров В.Н., Селюкова Л.Я. Социализация личностиная: социальный педагог, семья и школа. Страврополь,1993
6.Мардахаев Л.В. Социальная педагогика. М.,2001.
7.Мудрик А.В. Социальная педагогика. М.,1997.
8. Социадьная работа // Российский Энциклопедический словарь. 1997.Т.1.
9.Теория и практика социальной работы: отечественный и зарубежный опыт. М.; Тула,1193.
MƏDƏNİ – İCTİMAİ FƏALİYYƏTLƏR SİSTEMİNDƏ SOSİAL İŞ

Tədris kursunda mövzunun yeri

Asudə vaxtın təşkili– müasir sosial iş məsələlərindən biridir. Mövzuda diqqət, sosial mühitin iş təcrübəsində asudə vaxtın təşkil olunmasında ən əhəmiyyətli yanaşmalara ayrılır.

Əsas suallar

1. 
   Sosial işçinin ictimai-mədəni fəaliyyəti.
   
2. 
   Sosial işin ən əhəmiyyətli, qabaqlayıcı məsələsi kimi sağlam həyat tərzinin formalaşması.
   
3. 
   Gənclərin fəaliyyətləri arasında mədəni-asudə vaxtların təşkilinin xüsusiyyətləri.
   

1. Sosial işçinin ictimai-mədəni fəaliyyəti

Sosial iş təcrübəsi müştərinin həyat sahəsinə və onun həyat güclərinə təsir prosesində müxtəlif nəzəri bilik və yanaşmalarla şərtlənir. Bununla əlaqədar olaraq ictimai həyatın hadisəsi kimi, sosial işi xarakterizə edən xüsusiyyətdən ən ümumisi, onun nəzəri dərk etməsinin bütün variantlarında xüsusi ictimai fəaliyyəti, formalaşma, həyata keçmə və insanın həyat güclərinin bərpası yollarının əsaslandırılması, onun fərdi və sosial subyektivliyi olur. Məhz buna görə, mədəni - ictimai fəaliyyət, sosial pedaqoqların və müasir sosial işçilərin praktik əməyində əhəmiyyətli yerlərdən birini tutur. Bizim cəmiyyətimizin inkişafı, mədəniyyət və asudə vaxt sahəsində dövlətin sosial siyasətinin məqsədi və funksiyaları, yolları, metodları və müasir tendensiyalar şəraitində onların reallaşdırmasının vasitələrini təyin olunmasında burada öz əksini tapır. İctimai-mədəni və ya ictimai asudə vaxt fəaliyyətləri, insan fəaliyyətinin başqa növlərindən seçilərək, bir sıra tipik xüsusiyyətlərə malikdir.
Hər şeydən əvvəl, bu fəaliyyət:
Asudə vaxt zamanı həyata keçirilir;
Seçim azadlığıyla fərqlənir, könüllülük, fəallıq, bir insan, həm də müxtəlif sosial qrupların təşəbbüsü kimi;
Milli-etnik, regional xüsusiyyətlər və ənənələrlə şərtlənir;
Böyüklərin, gənclərlərin və uşaqların müxtəlif maraqları əsasında növlərin müxtəlifliyiylə səciyyələnir;
Dərin şəxsi istiqamətlə fərqlənir;
Humanist, kulturoloji və inkişaf etdirən xarakter daşıyır.
İctimai cəhətdən - asudə vaxt fəaliyyətlərində qiymətli xarakteristikaların növbəti növlərini ayırılır: müsbət (pozitiv hədəflərə yönəldilmişi və mənfi (bütövlükdə fərdə (şəxsə) və ya cəmiyyətə zərər verəni) məqsəd.
İctimai cəhətdən-asudə vaxt fəaliyyətinin mahiyyətini analiz edərkən, onun xüsusi səviyyələrini müəyyən edən, müxtəlif elementlərin onda qarşılıqlı təsirinin mövcudluğunu əks etdirir ki, onları aşağıdakı qaydada təsnif etmək olar:
Yaradıcılıq – fəaliyyətdə yaradıcılıq anlarının üstünlüyü;
Reproduktiv- yaradıcılıq - insan tərəfindən onun özü üçün yeni açılışdır ki, əslində yeniliyi göstərmir;
Reproduktiv – artıq yerinə yetirilmiş formaların sadə təkrar istehsalı, predmetlər, üsullar və s.
Hal-hazırda bizim cəmiyyətimizdə baş verənlər proseslər gələcək inkişafı şərtləndirir.
Bu prinsiplərdən ən əhəmiyyətlisidir.
■ Əxlaqi - mənəvı dəyərlərin mənimsənilməsində ümumbəşər maraq prosesinin prioritet prinsipləri;
■ Şəxsiyyətin dominant əlaməti kimi kütləvi mədəni yaradıcılıq, özünütəşkil və özünütəsdiqin umumi prinsipləri
■ Bütün tərbiyəvi potensialın saxlanması, onların şəxsiyyətin maraqlarına, ehtiyaclarının ödənilməsinə hərtərəfli tabe olması və humanistləşməsi prinsipi,
■ Mədəni- tarixi, sosial-pedoqoji və milli-etnik birliklərin təcrübəsi, ənənələri, yenilikləri və davamlı dialektik prinsipləri;
■ Sosial dövlət prinsipləri ilə sosial-mədəni fəaliyyətin idarə edilməsi, sosial xidmət sahələrində regional siyasətin genişləndirilməsi və özünü idarəetmənin təmin edilməsi. prinsipi
2. Sağlam həyat tərzinin formalaşması, sosial həyatın ən mühüm profilaktik vəzifəsi kimi
Sağlam həyat tərzi konsepsiyası - rasionallaşdırılmış, fizioloji cəhətdən optimal iş, əxlaq və gigiyenik tədris, psixoloji sağlamlıq qaydaları və tələbləri, rasional inkişaf və şəxsi gigiyena, aktiv fəaliyyət sistemi və sistematik bədən tərbiyəsi, əqli istirahətin təşkili vərdişlərindən ibarətdir.
Sosial, psixoloji və fizioloji xüsusiyyət və qabiliyyətlərin fərdiləşdirilmiş təcəssümü bütün şəxslər və cəmiyyət üçün sağlam həyat tərzidir.Gənc yaşda sağlam həyat tərzi bacarıqları formalaşdığından, fərdin potensialının gələcəkdə aşkar edilməsi böyük dərəcədə bundan asılıdır.Bu, uşaq və yaşlıların yaş və fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq qurulmuş sağlamlıq mədəniyyətinin inkişafında sosial işçi və sosial müəllimin fəaliyyətini müəyyənləşdirir. Eyni zamanda, aşağıdakı yaş mərhələlərinə xüsusi diqqət yetirilir: məktəbəqədər, yeniyetmə və gənclik dövrü orqanizmin intensiv inkişafı üçün xarakterikdir.Bir sıra ölkələrdə sağlam həyat tərzinin formalaşdırılması və həyata keçirilməsi üçün kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinin təhlili, sosial işçilərin və sosial müəllimlərin əsas fəaliyyətlərini müəyyən etməyə imkan verir:
■ Fərdin bioritmik xüsusiyyətləri əsasında təhsil və istirahət işinın səmərəli rejimi;
■ Optimal və sistematik fiziki fəaliyyət;
■ Psixo-gigiyenik və psixo-profilaktik təsirlərin kompleksi;
■ Ətraf mühitin sağlamlığa təsirinin nəzərə alınması və bərpası;
■ Özünümüalicənin zərəri və faydası;
■ Zərərli amillərin təsdiqi və effektiv şəkildə qarşısının alınması.
Mövzu 10. Mədəni- asudə vaxt sahəsində