Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

2.Etnik qruplarla sosial iş
Etno-həssas müştərilərlə sosial iş təcrübəsi sosial işçidə müəyyən biliklərin olmasını tələb edir. Bunlar müştərinin mədəniyyəti ilə, sosial dəyərlər və oriyentasiyalar ilə , davranış stereotpiləri ilə, müxtəlif referent qruplarda qarşılıqlı münasibətlərin xüsusiyyətləri ilə tanışlıq. Etnohəssas müştərilərlə qarşılıqlı münasibətlərdə sosial işçi aşağıdakı prinsiplərə riayət etməlidir:

• 
  Dəstəyi müştərinin sosio-mədəni özünəməxsusluğunun dərk olunması əsasında reallaşdırmaq.
  
• 
  Müştərilərə onlar haqqında qərəzli fikirlər olmadan yardım etmək.
  
• 
  Müştərilərlə birgə onların problemlərinin həllərini planlaşdırmaq və buna administrativ imkanlar addımlar şərait yaratmalıdır.
  
• 
  Sosial agentlikdə işləyən etnik azlıq nümayəndəsi olan əməkdaşlar kvalifikasiya əsasında işləməlidirlər, bərabərhüquqlu əsaslarda karyera üzrə yüksəlmə imkanı olmaldır.
  
• 
  Etnik azlıqlara xüsusi peşə üzrə təhsil alması üçün şərait yaradılmalıdır.
  

QƏRƏZ - obyektin adekvat qavranılmasına mane olan, onu təhrif edən ustanovkadır. İnformasiyanın qeyri-tənqidi qəbul edilməsinin nəticəsidir.

Bu prinsiplərin özünəməxsusluğu ondadır ki, anti-diskriminasiya təcrübəsi yalnızmüştəriləmünasibətlərin formalaşdırılmasına yox, həm də institutsional diskriminasiyanın qarşısını almağa yönəlib. Etnik homogen mühitdə sosial iş təcrübəsi «ikili yanaşma konsepsiyası» -na əsaslanır. Bu konsepsiyaya görə müştərilər iki sistemdə qarşılıqlı təsirdədirlər. Birinci-dominant sistem o hakimiyyət, gəlir mənbəyidir və nəzarət vasitəsidir; ikinci-ailə və icmada etnomədəni əhatə. Müştərilərlə işdə onların həyatına gımin ətrafın təsirini nəzərə almaq önəmlidir.

Xarici ədəbiyyatda sosial iş təcrübəsində Barbara Solomonun etnik qruplarla iş yanaşması səlahiyyətlərstrategiyası kimi təqdim olunub.

Səlahiyyətlər strategiyası

Səlahiyyətlər strategiyasının əsasında - etnik çoxluğun neqativ, mənfi təsirlərini və qiymətləndirməsini aradan qaldırmaq. B.Solomona görə etnik azlıqlar daha çox hakimiyyət mexanizmlərinin istifadəsinin mümkünsüzküyündən əziyyət çəkirlər, nəinki maddi çatışmazlığından. Səlahiyyət strategiyası yalnız bütün müştərilərə bərabər və effektiv xidməti yox, həm də özünəyardımı aktivləşdirir, müştərinin institutsional mənfi qiymətləndirilməsinin ləğvini nəzərdə tutur.

Müəllif hesab edir ki, insan inkişafının üç səviyyəsini yaşayır:

• 
  Ailə səviyyəsi-burada etibar və subyektin sosial səlahiyyətliliyi formalaşır;
  
• 
  Sosial institutlarla qarşılıqlı təsir əsasında sosial səlahiyyətlilik bacarıqlarının formalaşması səviyyəsi;
  
• 
  Vacib sosial rolların qəbul edilməsi və yerinə yetirilməsi səviyyəsi.
  

Beləliklə vəzifə strategiyasının əsas məqsədləri yaranır:

• 
  Müştərilərin real problemlərinin müəyyən olunması;
  
• 
  Öz problemlərini həllində istifadə etmək üçün sosial işçinin spesifik məlumatları müştəriyə çatdırması(burada sosial işçi və vətəndaş partnyor rolunu oynayır)
  
• 
  Müştərinin vəziyyətini dəyişdirmək üçün hakimiyyət strukturlarından istifadə.
  

Təcrübə modelləri yalnız hakimiyyət səviyyəsini yox, həm də ailə səviyyəsini əhatə edir. Ailə - müştərinin özünəyardım qabiliyyətinin gücləndirilməsində, ətrafın neqativ reaksiyaların və mənfi qiymətləndirmələrinin öhdəsindən gəlməkdə, problemlərin həllində sosial işçini effektiv dəstəkləmək işində güclü sosio-mədəni faktordur.
Bununla bağlı sosial işçinin roluna və kompetensiyasına bir sıra xüsusi tələblər meydana gəlir. Etnohəssas qruplarla qarşılıqlı təsir zamanı sosial işçi aşağdakı rollarda çıxış edir: konsultant, problemləri olan müştərilərə həll modellərini, onun sağlamlğının yaxşılaşdırılmasının üsullarını təqdim edir; məşqçi- müştərini məsələləri həll etmə qabiliyyətlərini öyrədən müəllim.
İrqçiliklə mübarizə aparan sosial işçilərinrollarının xüsusiyyətləri sosial işçidən spesifik bacarıqları zəruri edir:

• 
  İstənilən davranışın alternativ izahını verməyi bacarmaq, vacib olanları tapmaq, yanlış olanlardan imtina etmək
  
• 
  Müştəriyə uyğun olan alternativ proqramlar tapmaq bacarığı
  
• 
  Etnik stereotiplərə baxmayaraq müştəriyə empatiya, maraq, ürəkdən yardım etmə bacarığı
  
• 
  ətrafda olan insanların təhrif etməsinə baxmayaraq əsl hisslərinin interpretasiyası bacarığı