Diaqnoz – sosial işdə - konkret bir problemin, onun kökü və mümkün kömək yollarını anlama prosesidir
Deduktiv idrak yolu fikrin ümumi prinsiplərdən özəl prinsiplərə doğru hərəkət ilə bağlıdır. Deduktiv idrak yolunda tədqiqatçı daha ümumi nümunələrlə başlayır və onları konkret bir nümunəyə tətbiq edir. Deduktiv üsulun əsas prosedurları hipotez, müşahidə, hipotezin qəbulu və ya təkzibi ilə əlaqələndirilir. Tədqiqatçı, təbliğatın deduktiv üsulla öyrənilməsində bir qayda olaraq, müəyyən bir nəzəriyyədən irəli gəlir. Faktların kritik və məntiqli yoxlanılması deduktiv üsuldan istifadə etməyin əsas şərtidir. Sosial xidmətdə deduktiv üsul klassik istiqamətlər və məktəblərlə xarakterizə olunur: diaqnostik, funksional, sosial-radikal və s. Müəyyən bir ənənəvi məktəbdə təhsil almış sosial işçi, nəzəri tezisləri kontrol etmək (yoxlamaq) üçün empirik təcrübədən istifadə etmir, çünki induktiv nümayəndəliklər yeni fərziyyələrin və hipotezlərin əsası deyil. Sabit deduktiv sxemlər yeni hipotezi fərziyyələrin tətbiqinə mane olan amil kimi çıxış edir. Diaqnostik və funksional məktəblər arasında metodun prioritetləri ilə bağlı polemikalar aydın bir nümunə kimi göstərilə bilər.
İdrakin induktiv-empirik üsulu tədqiqatçıın faktları müşahidə etməsi və sonra müşahidə olunan obyektlərin əlaqəsini izah edən bir ümumiləşdirməyə öz təhlilini hazırlamasi ilə bağlıdır. Məntiqi sxemə növbəti elementlər daxildir: müşahidə, qanunauyğun kəşfi, nəticələrin formalaşdırılması. İnduktiv-empirik idrak metodu sosial işdə tədqiqat təcrübəsinin təsviri statistika istiqamətində öz əksini tapdı. İnduktiv-empirik idrak yolu, bir qayda olaraq, operativ izah və lokallaşma tələb edən sosial hadisələrlə bağlı sosial işin müxtəlif peşəkar sahələrində öz əksini tapır. Erkən analıq, yeniyetmələrin narkotik istifadə etməsi kimi sosial problemlərdə istifadə olunur.
Sosial işdə induktiv-empirik idrak (bilik) yolu, müştəri yönümlü dəstək metodları ilə əlaqələnir, "nəzəriyyə" (izahat) müəyyən bir müştəri iddiası üçün hazırlanır.
