Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

Dəyişikliyə nəzarət – dəyişikliyə nəzarət edən şəxs, müəyyən bir şəxslə işləyən və onun şüurunda, psixologiyasında, davranış və ətraf aləmə münasibətində dəyişiklikliyə nail olan sosial işçidir. Dəyişikliyə nəzarətin fəaliyyəti yalnız fərdi yönümlü ola bilməz, qrupla, icmalarla və təşkilatla işləyə bilər.Eləcədə də köməkçi peşə nümayəndələri ilə işləyərək birgə "komanda" təşkil edə bilər.
Razılıq (Müqavilə) - tərəflər arasında qarşılıqlı münasibətlərin təmin olunması üçün ortaq səylərlə bağlı işgüzar anlaşmadır.
Bu yanaşma klient problemlərinə dinamik yanaşmanı əks etdirir, burada əsas diqqət dəyişiklik və qarşılıqlı təsir prosesinə yönəlir.
Xüsusi bir mövzu üçün əhəmiyyətli olan bu yanaşma, müəlliflərə görə bir sistem və müqavimətlə rastlaşan bir sistem olaraq görülür. Birinci halda bu - klient sistemi, ikincində isə hədəf sistemidir.
Klient sistemi problemləri həll etmək istəyi ilə sosial işçiyə müraciət edən subyektlərdir.
Müəlliflərə görə, bu baxımından klientlərlə əməkdaşlıq edən sosial işçi yalnız mülki hüquqlara hörməti deyil həm də əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq prosesi olaraq qarşılıqlı təsir prosesini də təşkil edir.
Hədəf sistemi subyekrtə təsirin yönəldilməsi məsələsidir. Hədəf sistemi daha mürəkkəb təşkilati struktura malikdir və o təkcə subyektin dəyişməsini istəyən qohum və yaxın adamlarla bağlı deyildir. Müdaxiləni zəruri edən təşkilat da digər təşkilatlar kimi qrupların fəaliyyətinə mane olan ayrı bir təşkilat ola bilər.
"Hədəf sistemi" və "Klient sistemi" bir sistemin müqavilə dəyişikliyini tələb edən diaqnostik birliyi təşkil edir, digər tərəf isə referent qruplarının ehtiyaclarına əsaslanan bir dəyişiklik tələb edir. "hədəf sistemi" dəyişikliyin ehtiyaclarını yerinə yetirmək, kömək və dəstək axtarmaq istəyən "klient sistemi" ola bilər. Bu sistemlərin birliyinin özəlliyi özünüdəyişmənin təmin olunması üçün gücün müqavimət qüvvələri ilə xarakterizə olmasında ozone göstərir.
Müqavimət gücü - bu sistemlərə xas olan: kiminsə yardımını qəbul etməmək; öz mövqeyini itirmək qorxusu; dəyişikliyin mümkün olmasına inamsızlıq; vaxt itkisini istəmir; əməkdaşlığa maneə və inamsızlıq.
Motivasiya gücü - yardım almaq istəyi; mövqe və resurslara nail olmaga hazırlıq; dəyişiklik əldə etməkdə inam; status-kvonun məhdudlaşdırılması təhlükəsinə reaksiya; fədakarlıq.
Beləliklə, sistemlı yanaşma klientin problemlərini ümumi problemlər əsasında həll etməyə imkan verir. Ona görə də obyektlərin birliyi, ayrı fərdlər və qruplar, təşkilatlar və mərkəzləşdirilmiş cəmiyyətləri birləşdirir. Belə yanaşma müəlliflərə görə, sosial iş dəyərinin və biliklərinin səmərəli tətbiqi, sosial iş praktikasının etik qeyri-müəyyənliklərdən, üstünlüklərdən və ziddiyyətlərdən və üstünlüklərindən irəli gəlir.
Beləliklə, müalicə prosesi sosial işlərdə klientlərin dəstəyinə öz məhduduyyətini qoyur, digər tərəfdən o, başqa köməkçi peşələrə nisbətən daha genişdir. Terapevtik proses yalnız qarşılıqlı təsir etmə metodu ilə məhdudlaşmır, lakin müdaxilənin müxtəlif növlərini əhatə edir: informasiya, iqtisadi, hüquqi, tibbi, tərbiyəvi, animasiyalı və s. Sosial işdə yardımın davamlılıq spektri daha fərqlidir, bu, terapevt və klient arasındakı qarşılıqlı əlaqədən daha genişdir.Agentliklər üçün böyük üstünlük kimi qeyd etmək olar ki, adaptasiya və yenidən uyğunlaşma, sosiallaşma və reabilitasiya, qorunma və bölüşdürmə çox geniş bir institusional funksiyaları ilə əlaqələndirilə bilər.Sosial işdə klientin tipologiyası davamlı dinamikaya malikdir, sosial-iqtisadi və psixo-sosial amillərlə şərtlənir və o yalnız subyektin tələbləri ilə bağlı deyil. Sosial işdə klient fərdi, ailə, qrup, və ümumiyyətlə bir cəmiyyət olaraq çıxış edə bilər.Beləliklə, klient üçün sosial işdə yanaşmaların xüsusiyyətləri aşağıdakılar ola bilər:
• problemlərin psixo-sosial şəraiti;
• çoxfunksiyalı müdaxilələr;
• yardımlaşma müddətinin müxtəlifliyi;
• klientin çoxsubyektliliyi.