Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

XX-XXI əsrlərin sərhədində sosial işin nəzəriyyəsinin institutlaşması
Rusiyada sosial iş nəzəriyyəsinin yeni bir mərhələsi əvvəlki mərhələdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Sosial iş nəzəriyyəsi sosial iş sahəsində təhsilin formalaşması kontekstində, dövlət ideologiyalarının islahat proseslərinin kontekstində, yardım və dəstək infrastrukturunun yaranması ilə formalaşmağa başlayır. Nəticədə təhsil institutunun, dəstək və müdafiə institutunun, peşə fəaliyyəti institutunun və idrak quruluşunun təsviri eyni zamanda formalaşdı. Sosial iş sahəsində bilik dizaynının məntiqi sadə obyektlərin nəzəri əsaslandırılması, pedaqoji, sosioloji, psixoloji elmləri, Qərb sosial işlərinin konsepsiyaları və modellərindəki deduktiv şərhləri ilə əlaqələndirilmişdir.
Sosial iş reduksionizminin tarixi dinamikası
Təhsil sistemi sosial iş nəzəriyyəsinin qurulma çərçivəsindəki matris halını aldı və 1990-cı ildə onun çərçivəsində sosial işin nəzəriyyəsi lahiyələşməyə başlayır. Bu prosesin bir neçə mərhələsi müəyyən edilə bilər.
Reduksionizmin birinci mərhələsi mövzu(fənn) anlayışı nominasiyaları ilə bağlıdır. Tədris paradiqması elmi biliklərin birləşməsiylə əlaqəli olduğundan mütəxəssislər arasında təhsil sahəsindəki müəyyən tənzimetmənin zəruriliyi və yetərliliyi barədə "sosial müqavilə" imzalanır. Təlimin və idrakın mövzu sərhədlərinin müəyyən edilməsi əvvəlki nəzəriyyələrin varisləri, pedaqoji, psixoloji, sosial elmləri təmsil edən elmlər tərəfindən həyata keçirilir.
REDUKSİONİZM (latın recluctio — qayıdış) - metodoloji prinsipdir, reduksionizmin növbəti mərhələsi sosial elmlərin ekspansiyasıyla bağlıdır. Bu mərhələdə sosial işin predmet anlayış sahəsinə bu və ya digər sosial predmet sahəsinin mövcud olması kimi baxılır. Məhz bu mərhələdə reduksionizmin istiqamətləri iddia edilirdi: sosial işin pedaqogikası, sosial işin psixologiyası, sosial işin ekologiyası, sosial işin valeologiyası, sosial işin sosiologiyası, sosial işin fəlsəfəsi. Ekspansiya mərhələsində, sosial işin biliyinin nəzəriyyəsinin metodoloji oriyentirlərinin yoxluğu şəraitində, düzgünlüyün əsaslandırılması olmadan bu yanaşmaların aksiomatik iddiası həyata keçirilirdi. Üçüncü mərhələ — maarifləndirici fəaliyyət təcrübəsində təklif edilmiş idrak sxemlərinin yoxlamasıdır. Biliyin ayrı sahələrinə sosial işin nəzəriyyəsinin məlumatı bununla onun sərbəst mövcudluğunu dolayısı ilə təsdiq edib təklif edilmiş sxemlər çərçivəsində qeyri-mümkünlüyü onun mahiyyətini dərk etməyi göstərdi. Bu mərhələdə maarifləndirici sahənin genişlənilməsi olur, o yalnız regionların maarifləndirici təcrübəsiylə bağlı deyildir. Geniş maarifləndirici sahə, qərb sivilizasiyasının idrak təcrübəsi haqqında təsəvvür sosial işin nəzəriyyələrinin təkamül təsəvvürünün predmet-anlayış sahəsinə qoşmaya gətirib çıxardı. Buradan sosial işin nəzəriyyələrinin paradiqmalarına yönəldilmiş biliyin reduksiyasını müşahidə etmək olar; onlar yerli nəzəriyyənin inkişafında pedaqoji, sosioloji və psixoloji konseptı oriyentir olurlar.

	19-20-ci əsrin əvvəllərdə ictimai fikir paradiqması	XX əsrin sonu sosial iş nəzəriyyələri
Baza anlayışı	Ictimai fikir	Sosial iş
Semantik sahə	Fəaliyyət, təsəvvür sahəsi	Fəaliyyət, idrak sahəsi, təhsil istiqaməti
Paradiqmal əsas	Tarixi təkamül,xristian etikası, təşkilatilik, hüquq, iqtisadiyyat,social hüquq	Pedaqoji,psixoloji, aoaioloji, fəlsəfi yanaşmalar və əsaslandırmalar
Obyekt	Məktəbdən asılı olaraq yanaşmaların plüralizmi	Subyekt mövqeyindən asılı olaraq yanaşmaların plüralizmi
Predmet	Məktəblər kontekstində	Elmi istiqamətlər kontekstində
“Ehtiyac duyan insan” təsəvvürü	Pauper, dilənçi, peşəkar dilənçi, destruktiv insan, ehtiyacı olan insan	Əziyyət çəkən insan, social –iqtisadi vəziyyətlərin deformasiyasının nəticəsi
Subyektə dəstək təsəvvürü	Dövlət,cəmiyyət xeyriyyə təşkilatı qismində, misssionerlər	Dövlət, peşəkarlar, qarşılıqlı yardım
Predmet dilı	Formalaşır	Formalaşır
Əsas müzakirə problemləri	Təcrübənin rasional təşkili, sosial xəstəliklərin yerləşməsi, aclığın aradan qaldırılması	Social elmlər sistemində idrakın əsaslandırılması
Praktika ilə əlaqə	Geniş və sistemli təqdim olunmuşdur	Zəif təqdim olunub
kateqoriyalar	Paradiqmal əlaqələr əsasında ic timai himaye nəzəriyyələri	Digər elm sahələrindən ötürülmə
Prinsplər	Ənənə yaxud idrak təcrübəsi əsasında	Digər idrak sahələri üzrə analogiyalar əsasında
Paradiqmaların inkişafı	Dünyəvi proseslər kontekstində təkamülə uyğun	İnqilabçı
Təhsil	Yoxdur	Çoxpilləli təhsil sistemi
Monaqrafiya,jurnal,tədqiqat	Geniş və istiqamətlər üzrə təqdim olunub	Kifayət qədər təqdim olunmayıb
Refleksiyanın əsas sahələri	Monoqrafiyalar, jurnallar, qurultaylar	İxtisaslaşmış kafedralar, monoqrafiyalar, jurnallar, konfranslar