| Ailə uşaq nevrotik pozuntularının səbəbi kimi
Bolduin konsepsiyasına əsasən, valideyn tərbiyəsi təcrübəsi, iki tipə bölünür: demokratik və nəzarətedici. Tərbiyənin demokratik tipinin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, uşaq ailənin problemlərində fəallaşır, şəxsi subyektiv mövqeyinin formalaşmasında valideynlərin dəstəyinə malikdir. Tərbiyənin nəzarətedici tipi uşağın davranışında məhdudiyyətin olması ilə xarakterizə olunur. Ailə tərbiyəsinin bu tipləri uşaqda öz-özünə nəzarəti və sosial səlahiyyəti tərbiyəsinə yönəldilmişdir. Ancaq ailə tərbiyəsi valideynlərin pozitiv dəyər ustanovkalarına baxmayaraq dağıdıcı xarakter daşıya bilər.Rusiya alimi V. Qarbuzov nevrozların inkişafına gətirən dağıdıcı ailə tərbiyəsinin üç tipini ayırmışdır:
■ Tip A — qəbul etməmə və emosional rədd. Uşağın fərdi xüsusiyyətlərin "yaxşılaşdırılmasına" cəhd, sərt nəzarət və uşağın həyatının tənzimləməsi; yaşam qaydasına laqeydlik, hörmətsizlik;
■ Tip B — hipersosiallaşma —valideynlərin öz uşağının həyəcan-şübhə səviyyəsində sağlamlığa təhsil müvəffəqiyyətlərinə, sosial statusuna köklənməsi ; valideynlərin tərəfindən uşağın real psixofizioloji xüsusiyyətləri nəzərə alınmadan əlavə maarifləndiricidir — inkişaf etdirici proqramların (xarici dillər, rəsm çəkmə, idman seksiyaları və s.) təşkil olunması. ;
■ Tip C— eqosentrik — ailənin bütün üzvlərinin diqqətinin uşağın nailiyyətlərinə fokuslaşdırılması."ailənin pərəstişgahı".
Nevrozların müxtəlif kliniki formalarını təhrik edən ailə münasibətlərinin daha ətraflı xarakteristikasını R. Armando təqdim edir. Onun yanaşmasına əsasən, ailədaxili münasibətlərdə qadağalar müxtəlif affektiv vəziyyətlərə və somatik xəstəliklərə gətirib çıxarır. Təcrübə prosesində kiçik yaşlı uşaqlarda nevroz yaradan atərbiyə prosesində pozuntuların növbəti tipləri aşkar edilmişdilər: icraçı tip, daxili deprivasiyanın tipi, direktiv-icazə verən münasibətlər, simbiotik və gərgin tiplər.
Dostları ilə paylaş: | 
