Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

TƏCRÜBƏ NƏZƏRİYYƏSİ - davranış və sosial sistemlər haqqında bilikləri bir araya gətirən bir sıra konsepsiyalar, onların qarşılıqlı əlaqəsi, əldə olunacaq məqsəd və bacarığa uyğun, məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün mövcud olan xüsusi metodlar və fəndləri əhatə edir.

Bu səviyyədəki nəzəriyyələrin xüsusiyyətləri birbaşa subyekt-subyekt əlaqələri sistemində praktik fəaliyyətə əsaslanan bilik səviyyələrinə malik olduğundan aydın olur. Birinci bilik səviyyəsi bu və ya digər nəzəriyyə ilə təsvir olunan konkret-predmetlidir. İkinci nəzəriyyə səviyyəsi odur ki, birinciyə əsaslanmış prosessual bilik səviyyəsi bacarıq və təcrübənin sərhədlərini müəyyənləşdirir. Bu nəzəriyyənin srtukturunun vacib tərkib hissəsi şəxsi təcrübə və praktik fəaliyyətin başa düşülməsidir. Praktika nəzəriyyənin birləşdirici komponenti olaraq, burada konseptual konstruksiyaların məntiqini müəyyən edən etik prinsiplər çıxış edir.

Belə yanaşmalar G. Bernler və L. Jünsson kimi tədqiqatçılar tərəfindən təhlil edilib. Bu zaman onlar bu səviyyə nəzəriyyəsinin aşağıdakı hissələrini fərqləndirir:

- izahat;

- anlayış;

- instrumental aspekt;

- imperativ aspekt;

- inkişaf etmək bacarığı.

Sosial işin nəzəri paradiqmasını dəyişdirmək üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən müştərinin xüsusi dərki və izahıdır. Nəzəriyyənin qurulmasının təməl prinsipi olaraq, bu, məlumat sisteminin qurulmasına və fəaliyyət prosesinə təsir göstərir.

Obyektiv olaraq öz davranışları, motivləri və sosial davranış stereotipləri ilə götürülən müştəri müəyyən bir tarixi dövrdə baş verən tarixi bir nümunədir. Onun fəaliyyəti, ailə və istehsal münasibətlərində sosiallığın təzahürü müəyyən mənalar daşıyır, bu da öz növbəsində sosial işin nəzəri sisteminə təsir göstərir.

Misal 1.

sosial iş təcrübəsinin psixodinamik nəzəri modelləri.

- psixoloji nəzəriyyə: Z. Freydin psixoanalizi, bir qədər sonra insanın psixo-sosial inkişafı barədə E. Eriksonun konsepsiyası.

- Z. Freyd erkən yanaşmalarında: şəxsiyyət üç hissəli struktura, bir-biri ilə dinamik əlaqədə olan "o", "Mən", "super-ego"ya malik olduğunu qeyd edir. E. Erikson aktivləşən "ego"nun fəal rolunu vurğulayır. Həyatı boyunca artım və durğunluq üçün imkanlar yarandıqca egonun böhran vəziyyətlərində fəallığı artır.

- müştəriyə yardımın xüsusi anlamı: müqaviməti fəth etmək, şərh vasitəsilə səmərəli özünü anlaşmanı əldə etmək və s.