Praktiki nəzəriyyələr - sosial işdə sistem nəzəriyyələri və izah modellərini, eklektik konstruksiyalar, yardım təcrübəsində və fərdlərin, onların problemlərinin, həyat vəziyyətlərinin başa düşüşülməsinə xidmət edən prinsipləri özündə əks etdirir.
Təcrübə mövcudluğunun müxtəlif formaları və növləri ola bilər, çünki o, simulyasiya reallığıdır, içtimai qurumlar, sosial əlaqələrin hər hansı bir nümunəsi, yardım obyektinin itmiş şəkillərini bərpa etməyə imkan verən normaları müştərinin həyat modellərinə inteqrasiya edir. Sosial iş təcrübəsi fərdi subyektivlik formalarında müəyyən sosial məkan səviyyəsi ilə əlaqədə olan, müxtəlif metodlardan ibarətdir. Sosial işlərdə təcrübə, mühitdə sosial dəyişiklik, ictimai əlaqələr, müştəri vəziyyətidir. O, sosial işin nəzəri konsepsiyalarında, ehtiyacı olan müştərilərə sosial fəaliyyətin bərpası kimi başa düşülən sosial müalicə kimi şərh edilir. Müdaxilələrə əsasən təcrübəni “konstruktiv reallıq” mövcudluğunun sosial, situativ və ya fərdi xarakterli problemə malik olan müəyyən həyat sisteminə yönəldirilən, müxtəlif formaları kimi təqdim etmək olar.
həyat sistemi
|
sosial problemlər
|
situasiya problemləri
|
şəxsi(fərdi) problemlər
|
şəxs (fərd)
|
sosial işin fərdi metodları (üsulları)
|
|
konsultasiya, psixoterapiya, psixoanaliz
|
ailə
|
sosial fərdi iş
|
evli-ailə konsultasiyası, ailə terapiyası
|
konsultasiya, psixoterapiya
|
qrup
|
küçədə (açıq hava şəraitində) sosial iş
|
ozünə kömək qrupları, maraq qrupları, sosial əhatə qruplari, klub şəklində sosial qrup
|
terapiya qrupları, emosional dəstək qrupları,görüş qrupları
|
təşkilat
|
|
sosial mübadilə
|
təşkil edilmiş terapiya, təşkilti terapiya
|
cəmiyyət
|
sosial planlar və aksiyalar
|
cəmiyyət inkişafı
|
|
sosial xidmət institutları
|
sosial planlar, sosial aksiyalar, islahatlar
|
sosial idarəetmə
|
|
Beləliklə, təcrübə sosial işdə növbəti formalarda çıxış edə bilər: psixo-sosial müalicə, psixoterapiya, ailəvi məsləhətlər, ailəvi və qrup şəkilində sosial müalicə, qrup işi, inzibati prosess, sosial xidmət, sosial yardım.
3. Sosial iş biliklərinin xüsusiyyətləri
Eklektisizm sosial iş biliklərinin əsasını təşkil edir. Humanitar dövrün fəlsəfəsi, müxtəlif təfsir sistemlərinin sintezi olan sosial iş təcrübəsinə yönəldilmiş nəzəriyyələr, bütövlükdə sosial iş biliklərinin unikallığını əks etdirən xüsusi məkanı müəyyənləşdirir.
BİLİK — təcrübəylə yoxlanmış həqiqi biliyin insanın düşüncəsində düzgün inikasının nəticəsidir. Eyni zamanda, praktikanın real modelləşdirilmiş reallıq kimi həyata keçirilməsi və mövcud olması üçün zəruri şərt kimi fəaliyyət göstərən humanitar fənlər, sosial iş biliklərinin davamlılığına biliksəl dominantlar kimi daxil olur.
Dostları ilə paylaş: |