Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

FRATRİYA (yunan. qardaşlıq) — nəsil cəmiyyətində bir neçə nəslin ittifaqı — daha sonra, kənar şəhərlərdə vahid kulta və ümumi mülkə yiyələnməyə əsaslanan vətəndaş birləşməsi.

SİSSİTİİ (yunan. birgə yemək) —dövlətin səlahiyyət verdiyi kişilərin ümumi yeməklərini nəzərdə tutan birgə məşğuliyyətdir, (Kritdə və Spartada tamhüquqlu vətəndaşlar).

Liturqiyalar — 1. Qədim yunan polislərində zəngin vətəndaşların dövlət pul öhdəliyi. 2. Bizim eranın II əsrində— xristian ibadəti.

3 mərhələ — ərazi identikliyinin saxlanılmasıdır. Orta əsrlər dövründən identikliyin mexanizmləri çətinləşir. Onlar sadəcə qan-qohumluğu sistemini müdafiə edən qohumluq bağları və münasibətləri ilə əlaqələnmir. İdentikliyin ən əhəmiyyətli amili dinə məxsus yardımlar və dəstəkdir. Birlik və identikliyin dini mexanizmləri əvvəlcə icma strukturlaşdırılmasının arxetip modellərində qurulur — qəbilə və ailələr, qohumluq üzrə qardaş və bacıların yerinə "inam üzrə qardaş və bacılar" belə meydana çıxırlar. İdentikliyin ən əhəmiyyətli mexanizmi kimi şəxsiyyətin və qrupun həyat fəaliyyətini mürəkkəbləşdirən və reqlamentləşdirən atributlar, normativ davranış, ideologiya subyektlər tərəfindən tədricən qəbul olunur. Dini identiklik yalnız yardım və dəstək kontekstində genişlənmir, o yalnız bir əraziylə məhdudlaşdırılmır və birlik, yardım paradiqması müxtəlif etnik mühitlərdə yaşayan fərqli etnosların birləşməsi hesabına genişlənir. Beləliklə, identiklik ərazi kontekstini əldə etməyə başlayır. Dini müharibələr, səlib yürüşləri yalnız həyata vətəndaş inteqrasiyasının yeni prinsiplərini gətirmədi, eyni zamanda ən əhəmiyyətli, dini yardımın və dəstəyin yeni institutları, məsələn, rahib ordenlərini də təqdim etdi. Orta əsr şəhəri identikliyin yeni prinsiplərinin formalaşmasında böyük rol oynadı. Bu təkcə ərazi məskunlaşmasının yeni növü deyildi: orta əsr urbanizasiyası həyata sex yardımının müxtəlif növlərini gətirdi. Sex peşəkar ailə icmasının sistemi kimi identikliyin ideologiyasını yayır və müəyyən edir. "Normativ qrup" olaraq, o yalnız sosial davranışın stereotiplərini müəyyən etmir, həm də onu öz ərazisinin daxilində bütün şəhər sakinləri içərisində tənzimləyir. "Münasibətlərin təyinedicisi" kimi çıxış edərək, sex onların ərazisində onlarla əmək əxlaqıyla bağlı olmayan korporativ maraqlar, fəaliyyət birliyini müəyyən edir.

Beləliklə, fəaliyyət identikliyi — yardımın və dəstəyin mexanizmlərinin formalaşmasının daha bir mərhələsidir. Əhəmiyyətli amil kimi sinif identikliyi diqqət cəlb etməyə başlayır. İctimai münasibətlərin çətinləşdirilməsiylə subyektin identikləşməsi yalnız əraziyə, həmçinin bu ərazidə münasibətlərin strukturunda yerə və rola görə reallaşır. Hər subyekt identikləşəcək və ya qrupların normativ gözləmələriylə identikləşəcək . O hadisədə, əgər subyekt təbəqələrdən biriylə identikləşməyəcəksə, onda onun sosial davranışı bütovlükdə cəmiyyətə məxsus mövqelərindən qiymətləndirilir.

4 mərhələ — dövlət identikliyinin saxlanılmasıdır. Yardım institutlarının inkişafının təkamülü prosesində identiklik institutlarının çətinləşdirilməsi olur və əksinə. Dini identikliyin saxlanılması, ictimai identikliyin saxlanılması və əmək kapitalının saxlanılması bu dövrdə ən əhəmiyyətli amildir.

Yardım modelinin formalaşmasının yeni mərhələsində dəstəyin və müdafiənin parametrlərinin keyfiyyətli dəyişikliyi olur.

Əsas fərqlərdən biri də 2 dominantın – ictimai identiklik və əmək kapitalının saxlanılma dominantlarının daha hərəkətli olmaları və cəmiyyətdə öz dəyişiklikləri ilə inqilabi çevirilişə gətirib çıxarma faktıdır. Normativ davranış səviyyəsində cəmiyyətin stratlara ayrılmasını müəyyən edən qərb sivilizasiyasında xristianlığın təkamülü prosesində formalaşdırılmış dəyərlər üçün dini identiklik mühafizəkar başlanğıcla çıxış edirdi. Vətəndaş cəmiyyəti institutları vasitəsilə ictimai identikliyin saxlanılması: xeyriyyəçilik, hansı ki, sinif sərhədlərini tədricən genişləndirirdi; əhalinin zəif qrupları üçün müəssisələr, əmək fəaliyyətiylə bağlı olmayan və mal-pul münasibətlərinə daxil olmayan; tərbiyə və sosial bərpa institutları. İctimai identiklik, qrup tabeçiliyi sosial münasibətlərin inkişafının mühüm amilidir.

Sənaye inqilabı və urbanizasiya, əhalinin miqrasiyası ona gətirib çıxardı ki, xeyriyyəçilik sahəsində peşəkar işə ehtiyac meydana çıxdı. Təkcə normativ sosial davranışın deyil, həm də əmək resurslarının bərpası, onların qorunmasi dövlət inkişafında bir amildir. Dəyər yönümləri aksentlərinin maşın və ehtiyatlardan, yeraltı və enerji mənbələrindən insan amilinə köçürülməsi – yeni dövrdə identikliyin qorunma prinsipləridir.