Dərs vəsaiti «Mehmanxana təsərrüfatı»

Hovard Dirinq Conson
Hovard Conson mehmanxana və restoran biznesində məşhur 
adlardan biridir. Bu ad təkmilləşməyə cəhd edən və amerikalıların bu 
sahəyə tələbatını vaxtında görən bir sinonimdir.
Conson atasının tütün məmulatları kompaniyasında satıcı işləyir, 
1925-ci ildə onun vəfatı ilə əlaqədar məktəbdə oxumağı davam etdirə 
bilməyərək başqa işlə məşğul olur. O, sabit gəlir mənbəyi əldə etmək 
məqsədilə 500 dollar borc əldə edir və Uoleston (Massaçusets ştatı) 
şəhərində kiçik aptek açır. Bu aptekin nəzdində kiçik qəzet köşkü də var 
idi. Biznesinin gəlirli olmasına baxmayaraq, qəzet satışına verilən 
francayzinq lisenziyasını itirmək qorxusu onu mağazanı bağlamağa vadar 
edir. Yay mövsümündə Conson Massaçusets çimərliklərində xeyli 
miqdarda köşk tikir və 10 sentə pirojki, dondurma satmaq üçün yeniyetmə 
uşaqları cəlb edir. Conson 1930-cu illərdə francayzinq təcrübəsini geniş 
həyata keçirənlərdəndir. Bunun sayəsində 1935-ci ildə Hovard Consonun 
25 restoranı, 1940-cı ildə artıq 100 restoranı fəaliyyət göstərirdi. 1954-cü 
ildən Consonun kompaniyası mehmanxana biznesi ilə məşğul olur və 
francayzinq lisenziyası ilə Corciya ştatının Savanna şəhə rində ilk motelini 
açır.
1959-cu ildə Böyük Hovard şirkət prezidentinin səla hiyyətini oğluna 
verir və biznesi inkişaf etdirməyi vəsiyyət edir. 1996 -cı ildə Hovard Conson 
kompaniyasının yeni prezidenti və icraçı direktoru Stefan Filipsin rəhbərliyi 
altında qonaqpərvərlik sahəsində «Gələcək bu gün gəlir» planını işləyib 
hazırlayır. Bu planın əsas məqsədi gələcək yüzillik üçün kompaniyanın 
şöhrətini bərpa etməkdir. Bu yeniliyin əsasını cəsarətli müasir mar ketinq 
təşkil edir.
Nikolas Pritsker
Nikolas Pritsker Ukraynadan ABŞ-a ailəsi ilə mühacirət edərkən 
öz karyerasını kiçik hüquq kontoru açmaqdan başlayır. Onun 
idarəetmə bacarığı sayəsində kontor tezliklə genişlənir və qısa vaxt 
ərzində idarəetmə kompaniyasına çevrilir. Pritskerlər ailəsi maliyyə 
dəstəyi alandan sonra onların biznesi genişlənir və inkişaf edir.
27 sentyabr 1957-ci ildə ilk «Hyatt» mehmanxanasının açılışı
olur.
43

---

Onun oğlu Cey Pritsker Los-Anceles şəhərində yerləşən və kalifor- 
niyalı investor Hyatt Van Dehnə məxsus oteli almaqla «Hyatt Hotels» korpo­
rasiyasını yaratmışdır.
Hazırda «Hyatt Hotel Corporation» mehmanxana menecmenti 
və tikinti ilə məşğul olan kompaniyadır. Bu kompaniyanın tərkibinə 
ümumi dəyəri 2,5 milyard dollar olan «Hyatt international» şəbəkəsi 
daxildir. Bu, hazırda 7,37% bazar payı olan iri şəbəkə strukturlarından 
biridir.
Dünya liderlərindən hesab olunan «Hyatt» yüksək səviyyəli 
xidmət və lüks mehmanxana nömrələri ilə təmin edən struktur kimi 
şöhrət qazanmışdır.
Müxtəlif tipli müştəriləri cəlb etmək məqsədilə «Hyatt» öz 
obyektlərini xidmətlər üzrə strateji olaraq diferansialaşdırır (bölür). Bu 
bölgü 4 əsas növ otellərin yaranmasına səbəb olmuşdur:
1. 
«Hyatt Regency Hotels» - kompaniyanın əsas meh- 
manxanalarındandır. Bu növ otelləri adətən şəhər biznes 
mərkəzlərində yerləşdirirlər və beşulduz otel dərəcəsinə aid 
olur;
2. 
«Hyatt Resorts» - yalnız istirahət üçün nəzərdə tutulmuş 
müəssisələrdir; istirahət zonalarında yerləşir və müştərilərə 
əsəb gərginliyini, yorğunluğu aradan qaldırmaq üçün 
müxtəlif xidmətlər təklif edir;
3. 
«The Park Hyatt Hotels» - Avropa üslubunda tikilmiş kiçik, 
lüks tipli mehmanxanalardır. Müştəriləri fərdi səyahətçilərdir. 
Onlar xüsusi və şəxsi xidmətə üstünlük verirlər;
4. 
«The Grand Hyatt Hotels» - istirahət edənlər, konfrans və 
iclas keçirilməsi üçün nüfuzlu və əlverişli sahələrdə yerləşir. 
Bu mehmanxanalarda dünya standartlarına uyğun banket və 
konfranslar keçirilir.
«Wall Street Journal»da «Hyatt Hotel Corporation» 1990-cı 
illərdə qonaqpərvərlik sənayesində ən yaxşı 66 müəssisə sırasına daxil 
edilmişdir. Həqiqətən Pritskerlər ailəsinin yaratdığı bu kompaniyanın 
xarakterik xüsusiyyəti effektli idarəetmədir (menecment).
«Hyatt Hotel Corporation» kompaniyasında mərkəzləşdirilmiş 
idarəetmə mövcuddur, bu da baş menecerə qərar qəbulunda geniş 
imkanlar verir və şəxsi yaradıcılığı stimullaşdırır, yeniliklərə imkan 
yaradır.
44
Yeni konsepsiyaların işlənib-hazırlanması «Hyatt» otellərinin 
müvəffəqiyyətinin əsas səbəblərindən biridir. Məsələn, Corciya ştatının 
Atlanta şəhərində 1967-ci ildə açılmış otel ona dünya şöhrəti 
qazandırmışdır. Bu otelin 21 -ci mərtəbədə geniş holl, şüşəli liftlər, 
fırlanan restoran qonaqları heyran qoymuşdur. Memar Corc Portman 
mehmanxana sənayesində ənənəvi dizayn üslubunu, sahələrin 
bölünməsi standartlarını tamamilə dəyişmişdir.
1969-cu ildə Honkonqda «Hyatt Regency» otelinin açılışı ilə 
«Hyatt» beynəlxalq şirkət kimi fəaliyyətə başlayır. «Hyatt international» 
xaricdə yerləşən otelləri idarəetmək üçün yara dılan bir şirkətdir.
İdarəetmədə tətbiq edilən üsullardan bi ri də menecerin menecer 
qonaqların istək və arzularını yaxından öyrənməsi, ehtiyaclarını 
maksimum ödəmək məqsədilə onlara fərdi xidmətlər təklif etməlidir. Bu 
isə müştərilərin istəyinin təmin olunmasının əsas şərtdir. Bu amil 
«Hyatt» otelinin hər bir menecerinin iş üslubudur. Orijinal və müxtəlif 
xilmətlərin qonaqlara təklif 
edilməsi «Hyatt» otellərinin imicini, 
nüfuzunu artırır. Məsələn, «Hyatt» oteli işgüzar qonaqlara «Hyatt 
Business Plan» təklif etmişdir. Bu plana əsasən nömrələrə faks, 
surətçıxarma aparatı, printerlər qoyulur ki, bunlardan da istifadə edirlər. 
Bundan başqa, ailəvi qonaqlar üçün «Camp Hyatt» proqramı təklif 
olunur. Bu proqrama görə, uşaqlarla məşğələlər təklif olunur. «Hyatt» 
şirkətində insan amilinə diqqətlə yanaşma onun müvəffəqiyyətinin 
səbəblərindən biridir. Şirkətin əməkdaşlarının öz işini sevməsi, peşə­
karlığı qonaqlara göstərilən xidmətin keyfiyyətinə müsbət təsir göstərir. 
«Hyatt»ın rəhbərliyi işçilərin seçilməsinə və peşəkar hazırlanmasına 
böyük diqqət yetirir. Ən əhəmiyyətlisi isə şirkətin rəhbərliyi ilə sıravi 
əməkdaşların qarşılıqlı əlaqəsidir.
1989-cu ildə şirkətin prezidenti Darrell Xartli Leonard «Əsaslarla 
ünsiyyət və yanaşma günü» ideyasını irəli sürür. Bu təşəbbüsə görə, 
şirkət özünün mənzil-qərargahındakı ofislərini bağlı elan edir, baş 
menecerlər ABŞ, Kanada və başqa yerlərdə fəaliyyət göstərən 
«Hyatt» otellərinə gedir və bir gün oteldə sıravi əməkdaş kimi çalışırlar.
Bu cür strategiya çox səmərəlidir. «Hyatt» otelinin sıravi əm ək­
daşları kimi çalışan yüksək səviyyəli menecerlər, öz işçilərinin gündəlik 
problemləri ilə üzləşir, ilk məlumatları əldə edirlər ki, bu da gələcəkdə 
problemlərin həllində öz müsbət nəticəsini göstərir. Bu konsepsiya 
sıravi işçilər tərəfindən yüksək qarşılanır.
45

---

Darrel Xartli Leonardın bu üsulu uğurlu olmuşdur. O, «Hyatt»da 
1964-cü ildən «Los-Anceles Hyatt» otelində qeydiyyat aparan kleri 
kimi fəaliyyətə başlamışdır. Müxtəlif idarəçilik vəzifələrində çalışan 
Darrel 1974-cü ildə Atlantada yerləşən «Hyatt Regency» otelinin baş 
meneceri, iki ildən sonra isə region üzrə vitse-prezident təyin olunur. 
1978-ci ildə o, korporasiyanın vitse-prezidenti olur. 1986-cı ildə artıq 
Dorrel Xartli Leonard «Hyatt» korporasiyasının prezidenti, 1994-cü ildə 
idarə heyətinin sədri idi. Hazırda 
«Hyatt Hotel Corporation» idarə 
heyətinin sədri Cey Pristkerdir.