Dərs vəsaiti «Mehmanxana təsərrüfatı»

2-ci sxemdə
göstərilib.
78
Baş inzibatçının bölməsini çox vaxt mehmanxananın ürəyi də 
adlandırırlar.
Qonağın oteldə qaldığı müddət ən çox təmasda olduğu yer baş 
inzibatçının bölməsidir. Bu bölmənin məlumat və xidmətlərindən 
qonaqlar daha çox istifadə edirlər.
Qonaqlara xidmət göstərən və onlarla birbaşa təmasda olan 
işçilərin vəzifə təlimatları olmalıdır.
Baş inzibatçının vəzifə təlimatında 3 amil əsasdır. Bunlardan 
birincisi mehmanxana nömrələrinin satışına rəhbərlikdir.
Mehmanxananın şöbə və bölmələri bir komanda kimi həmahə­
ng işləməlidir. Nömrələrin satışı şöbəsi və bronlaşdırma (nömrə sifa­
rişini qəbul etmə) bölməsi nömrələrin müştərilərə satışını təşkil edir. 
Bronlaşdırma bölməsi sifarişləri səhər 09.00-dan axşam 18.00-dək 
qəbul edir. Bundan sonra bronlaşdırma bölməsi işini qurtarır, boş 
nömrələri və sifarişləri qəbul etmək vəzifəsini növbətçi inzibatçıya 
təhvil verir. Növbətçi inzibatçı mehmanxananı 100 faiz doldurmaqda 
maraqlıdır, lakin nəzərə almalıdır ki, hər an mehmanxananın daimi, 
nüfuzlu müştərisi zəng edib nömrə sifariş edə bilər. Baş inzibatçının 
bölməsi nəinki nömrələrin satışını peşəkarlıqla təşkil etməli, həmçinin 
nömrələrin orta gündəlik qiymətlərinin optimallığına nail olmalıdır. Bu 
göstərici belə hesablanır: nömrədə bir günün yaşayış qiyməti vurulur 
gün ərzində qonaqlara istifadəyə verilmiş nömrələrin sayına və alınan 
məbləğ bölünür verilən nömrələrin sayına. Məsələn,
100 nömrə x $150=$ 15000
10 lüks x $ 250=$ 2500
Şirkətlərin nümayəndəsi üçün 
150 nömrə x $130=$19500 
sifariş olunan nömrələr
Xüsusi sifarişlər 
50 nömrə x $110=$ 5500
Cəmi: 
310 nömrə = $ 42500
$ 42500:310 nömrə = $138
79

---

80
Sx
em
2
. 
B
a
ş 
in
zib
a
tç
ın
ın
b
ö
lm
ə
s
in
in
(o
fis
in
in
) 
tə
ş
k
ila
ti 
s
tru
k
tu
ru
Deməli, nömrələrin orta gündəlik qiyməti həmin gün (hesabla­
nan gün) 138 dollara bərabərdir.
Geniş yayılmış optimal üsullardan biri qonaqlara qiyməti yüksək 
olan nömrələrin təklif olunması və alınan gəliri idarə etməkdir. Bu 
üsula görə, inzibatçı qonağa dəbdəbəli, bahalı, pəncərəsi gözəl mən­
zərəyə açılan nömrə təklif edir və satır.
Digər metoda görə, müştəri sifariş etdiyi və hələ istifadə etmə­
diyi nömrənin pulunu qabaqcadan güzəştli tariflə mehmanxananın he­
sabına keçirir. Nəzərə almaq lazımdır ki, mehmanxana nömrələrinə 
tələbat olduqda üç gündən az müddətə sifariş olunan nömrələrin 
qiyməti tam ödənilir.
Tələbat (nömrə almaq arzusunda olanların sayı) və təklif (möv­
cud olan nömrələrin sayı) mehmanxana nömrələrinin doldurulmasının 
əsas amilləridir.
Məsələn, Bakıda keçirilən müxtəlif sərgilər, yarmarkalar, kon­
franslar və ya beynəlxalq futbol yarışları vaxtı mehmanxana nömrə­
lərinə tələbat artdığına görə qiymətlər qaldırılır. Bu cür iş metodlarından 
bir çox aviaşirkətlər də istifadə edir. Onlar bayram günləri, tələbələrin 
tətil vaxtı və s. tədbirlərdə aviabiletlərin qiymətlərini qaldırır, tətil və 
bayramlar qurtarandan sonra adi günlərdə olduğu kimi, bəzən isə gü­
zəştli qiymətlərlə aviabiletləri satırlar.
Baş inzibatçının ikinci əsas vəzifəsi qonaqların hesabat balan­
sının aparmasıdır. Bu vəzifə avans depozitlərinin (müəyyən məqsədlə 
saxlamaq üçün bank və ya başqa kredit idarələrinə verilən pul və 
qiymətli kağız) alınması, qonaq üçün hesabın açılışı müxtəlif şöbə və 
bölmələrdən alınan hesablarla başlanır. Bir çox mehmanxanalar avto­
mat idarəçilik sisteminə malikdir və məlumatlar baş inzibatçının ofisinə 
verilir. Qonağın mehmanxananın müxtəlif obyektlərində qeyd olunmuş 
məsrəfləri (xərcləri) onun hesabına yazılır və müştəri mehmanxanadan 
gedən gün bu hesablar ödənilir. Hesablar qonağa təqdim olunur və ya 
şirkətə göndərilir. Şirkətə göndərilən hesab göstərildiyi müddətdə 
ödənilməlidir. Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemində nömrənin hesa­
bının distansiyalı (məsafəli) nəzarəti mövcuddur. Bu sistemə görə, 
qonaq öz nömrəsində teleekran vasitəsilə xərclədiyi hesablara (məs- 
rfələrə) nəzarət edərək dəqiqliyini yoxlayır və bundan sonra hesabı
81

---

ödəyir. Qonağın məsrəfləri kredit kartına köçürülür və ya hesab şirkətə 
göndərilir, surəti qonağa təqdim edilir.
Baş inzibatçının üçüncü əsas vəzifəsi qonaqlara əlavə xidmət­
lərin təklif olunmasıdır. Bu bölmənin işçiləri otelin müxtəlif xidmət 
sahələri haqqında tam məlumatlı olmalıdır. Bu bölmədə çalışan işçilərin 
sayı mehmanxananın kiçik və ya böyüklüyündən asılıdır. Bu bölmə 
sutka ərzində üç növbə işləyir, qonaqların istək və arzularını, tələb­
lərini, sifarişlərini yerinə yetirməyə çalışır.