Dərslik Azərbaycan Dillər Universiteti Elmi Şurasının
Yüklə 16,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kanada 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0.5 1 0.5 0.5 1 4.5 5 6 Finlandiya
- Fransa 0 0.5 0.5 0 0 0.5 0 0 0 0 0.5 0.5 0 0 0 0 0 0.5 0 1 2 Yunanıstan
- İspaniya 1 1 1 1 1 1 0.5 0.5 1 1 1 1 0.5 0.5 1 0 0.5 1 4 4.5 6 İsveçrə
- Amerika Birl əşmiş Ştatları
- 9.3. İmmiqrant azlıqlar üzrə multikulturalizm siyasəti indeksi
| Cədvəl 2.
Milli azlıqlar (alloxton azlıqlar) üzrə multikulturalizm siyasəti indeksi (hər bir indikator üçün ballar, 1980-ci, 2000-ci, 2010-cu illər) 2 Ə razi muxtariyyatı R ə smi dil statusu Z ə man ə tli t ə msilçilik Dövl ə t maliyy ə l əşdiril m ə si Çoxmill ə tliyin t ə sdiq olunması Beyn ə lxalq şə xs Ümimi bal 1980 2000 2010 1980 2000 2010 1980 2000 2010 1980 2000 2010 1980 2000 2010 1980 2000 2010 1980 2000 2010 Belçika 0.5 1 1 1 1 1 0.5 1 1 1 1 1 0.5 0.5 0.5 0 1 1 3.5 5.5 5.5 Kanada 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0.5 1 0.5 0.5 1 4.5 5 6 Finlandiya 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0.5 1 1 0 0 0 0.5 0.5 0.5 4 4.5 4.5 Fransa 0 0.5 0.5 0 0 0.5 0 0 0 0 0.5 0.5 0 0 0 0 0 0.5 0 1 2 Yunanıstan 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 İtaliya 1 1 1 1 1 1 0.5 0.5 1 1 1 1 0 0 0 0 0.5 0.5 3.5 4 4.5 Yaponiya 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 İspaniya 1 1 1 1 1 1 0.5 0.5 1 1 1 1 0.5 0.5 1 0 0.5 1 4 4.5 6 İsveçrə 1 1 1 1 1 1 0.5 0.5 0.5 1 1 1 0.5 0.5 0.5 0 0 0 4 4 4 Böyük Britaniya 0 1 1 0 1 1 0.5 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1.5 5 6 Amerika Birl əşmiş Ştatları 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0.5 0.5 0.5 3.5 3.5 3.5 Cədvəl 2-dən göründüyü kimi, kimi, yuxarıda qeyd olunan 6 indikator üzrə 1980-ci, 2000-ci və 2010-cu illərdə Belçika, Kanada, Finlandiya, Fransa, Yunanıstan, İtaliya, Yaponiya, İspaniya, İsveçrə və Böyük Britaniyada milli azlıqlar (alloxton azlıqlar) üzrə ən səmərəli multikulturalizm siyasəti Kanada, Belçika və İspaniyada aparılırdı. Yunanıstanda isə, cədvəldən göründüyü kimi, milli azlıqlar üzrə multikulturalizm siyasəti sıfr səviyyəsindədir. Düzdür, bu göstərici üzrə Yaponiyanın da balları Yunanıstanın balları ilə eynidir. Lakin onu nəzərə almaq lazımdır ki, Yaponiya Yunanıstandan və cədvəldə təqdim olunan digər ölkələrdən fərqli olaraq tarixən monoetnik ölkə olmuşdur. Hazırda bu ölkənin əhalisinin 98 faizini yaponlar təşkil edirlər. 2 Multiculturalism Policies in Contemporary democracies. Multiculturalism Policies for National Minorities -Scores for Each Indicator from 1980, 2000, 2010. https://www.queensu.ca/mcp/national-minorities/results MULTİKULTURALİZMƏ GİRİŞ 318 9.3. İmmiqrant azlıqlar üzrə multikulturalizm siyasəti indeksi Kanadalı politoloq Erin Tolley “Multikulturalizm siyasəti indeksi: İmmiqrant azlıqlar siyasəti” adlı tədqiqat işində müasir dövdə siyasi, hərbi, iqtisadi, sosial və digər səbəblərdən ölkəyə pənah gətirmiş miqrantlar ( immiqrant azlıqlar ) üzrə multikulturalizm siyasətinin səmərəliliyini müəyyən etmək məqsədilə aşağıdakı 8 indikatoru tərtib etmişdir. Yuxarıda nəzərdən keçirdiyimiz digər kanadalı tədqiqatçıların təhlili kimi Tolleyin də elmi işi 1980-ci, 2000-ci və 2010-cu illəri əhatə edir. Lakin Tolley tədqiqatını dünyanın 21 inkişaf etmiş ölkəsinin əsasında aparır. Daha konkret desək, o, 21 inkişaf etmiş ölkə üzrə immiqrant azlıqlar üçün multikulturalizm siyasətinin vəziyyətini tədqiq edərək hər bir ölkə üçün bu siyasətin indeksini müəyyən etmişdir. Tolleyin tədqiqatında multikulturalizm siyasətinin vəziyyəti Cədvəl 3-də əks olunan 8 indikator vasitəsilə müəyyən edilir. Birinci indikator mərkəzi və/ və ya regional və bələdiyyə səviyyələrində multikulturalizm siyasətinin konstitusiya, qanunverici orqan və ya parlament tərəfindən təsdiq olunmasını, həmçinin bu siyasətin icra olunmasını etnik icmalarla məşvərət yolu ilə həyata keçirən nazirliyin, katibliyin və ya məşvərətçi şuranın olmasını göstərir. Tolleyə görə, qeyd olunan dövrdə, yəni 1980-ci, 2000-ci və 2010-cu illərdə 21 ölkədən yalnız Avstraliya, Kanada və İsvecdə multikulturalizmə dövlət siyasəti səviyyəsində yanaşılmışdır. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, sözügedən 21 inkişaf etmiş ölkənin əksəriyyətindən fərqli olaraq Azərbaycan Respublikasında multikulturalizm dövlət siyasətidir. Bu siyasətin həyata keçirilməsində Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının Millətlərarası münasibətlər, multikulturalizm və dini məsələlər şöbəsi mühüm rol oynayır. Cədvəldəki ikinci indikator multikulturalizmin məktəb tədris proqramına daxıl edilməsini qeyd edir. Söhbət məktəblərdə multikulturalizmin ayrıca bir fənn kimi, yaxud müəyyən bir fənnin tərkib hissəsi kimi tədris olunmasından gedir. Cədvəldən göründüyü kimi, bu göstərici üzrə Avstraliya, Kanada, İsvec və Yeni Zellandiya öndədir. Bununla belə qeyd etmək lazımdır ki, 2010-cu ildə 21 ölkədən bir neçəsi (Finlandiya, Belçika, Norveç, Portuqaliya, Böyük Britaniya və ABŞ) ETNİK-MƏDƏNİ MÜXTƏLİFLİYİN QORUNMASI VƏ MULTİKULTURALİZM SİYASƏTİNİN ÖLÇÜLMƏSİ 319 Yüklə 16,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|