149
MİLLİ DİNLƏR
etmişdir:
“...qədim fars tayfası nəslindən olan iki gəlmə atəşpərəst hindlilər
tikdikləri divarın ətrafında hərəkətsiz halda oturaraq, əbədi tanrıya dua oxuyur,
yerdən çıxan alova baxaraq ona səcdə edirdilər... əvvəllər buradan beş yüz
metr kənarda aralarında bir vaxtlar bu alovun yandığı yan-yana yeddi oyuq
görünürdü. Həmin alov sönəndən sonra od mənim təsvir etdiyim yerdən üzə
çıxmışdır”.
Suraxanı atəşgahı.
Gördüyümüz kimi, alman səyyahı öz xatirələrində hələ XVII əsrdə
Suraxanı ərazisində od məbədinin mövcud olduğunu bildirir. Əslində, onun
tarixi daha qədim dövrlərə gedib çıxır. Tarixi
mənbələrdən məlum olur ki,
Suraxanıdakı od məbədindən hinduizm, siqhizm və Zərdüştilik dinlərinin
mənsubları ortaq şəkildə istifadə edirdilər.
O da məlumdur ki, XVII-XVIII
əsrlərdə bu “Atəşgah”da (fars dilində “alov yeri” mənasına gəlir – Red.) gebrlər
, XIX əsrin əvvəllərində isə parsilər ibadət etmişlər.
Zaman keçdikcə Suraxanıdakı “Atəşgah” böyük bir dini kompleksə
çevrildi. Kompleksin inşa tarixi 1713-cü ilə aid edilir. Hazırda
bu kompleks
MULTİKULTURALİZMƏ GİRİŞ
150
“Atəşgah məbədi” tarix-memarlıq abidəsi kimi Azərbaycan dövləti tərəfindən
qorunur. Bu baxımdan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 19 dekabr 2007-ci
ildə Suraxanıdakı Atəşgah ərazisinin “Atəşgah məbədi” Dövlət Tarix-Memarlıq
Qoruğu elan edilməsi ilə bağlı imzaladığı Sərəncam böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Sərəncama əsasən, kompleks ətrafında açıq səma altında muzey yaradılmışdır.
Eyni zamanda, dövlətimizin səyi nəticəsində “Atəşgah məbədi”nə 30 sentyabr
1998-ci ildən mədəni irs nümunəsi kimi “gücləndirilmiş mühafizə” statusu
verilmiş və abidə UNESKO-nun Təcili Qorunmaya Ehtiyacı olan Maddi-Mədəni
İrsin İlkin siyahısına daxil edilmişdir.
Beləliklə, göstərilən faktlar bir daha təsdiqləyir ki, Zərdüştilik Azərbaycanın
tarixində özünəməxsus rol oynamışdır. Zərdüştilik dini Azərbaycanda tamamilə
əhəmiyyətini itirib ortadan qalxsa da, xalqımızın
mədəniyyəti və adət-
ənənələrində öz varlığını qoruyur. Hər il ölkəmizdə təntənəli şəkildə qeyd
olunan Novruz bayramı bunun bariz nümunəsidir. Novruz bayramı ərəfəsində
tonqalların qalanması, şamların yandırılması, həmçinin ölkəmizin bir sıra
bölgələrində ocağa su tökməyin günah sayılması və digər bu kimi adət-ənənələr
göstərir ki, min illər keçməsinə baxmayaraq, zərdüştiliyin əlamətləri bu gün də
xalqımızın həyat tərzində özünü büruzə verməkdədir.