Şəkil 7.24. Hipofizar piylənmə. 40 yaşlı qadında.
334 Somatotrop hormon boyun inkişafına təsir edir. Onun çatışmazlığı yaşdan asılı olaraq müxtəlif dəyişikliklər törədir.
Uşaqlarda hipofizin ön payının hipofunksiyası boyun inkişafını ləngidir. Belə adamlara hipofizar karliklər (cırtdanboy) deyilir (şəkil 7.25).
Onların sümükləri böyümür, maddələr mübadiləsi zəifləyir, cinsiyyət orqanları inkişaf etmir, onlar ağıllı olur, sənətlərə yiyələnirlər. Karlik qadınlar isə hamilə olmur.
Yeni anadan olmuş küçüklərdə boy inkişafı çox zəif olur (şəkil 7.26). Ağır xəstəliklər nəticəsində bəzən doğuşdan sonra qadınlarda hipofizar kaxeksiya həddən artıq arıqlama müşahidə edilir (şəkil 7.27).
Hipofizin ön payından cinsiyyət vəzilərinə təsir göstərən qonadotrop hormonun sintezi artdıqda vaxtından əvvəl cinsi yetişkənlik müşahidə edilir (şəkil 7.28). Qonadotrop hormonu cinsiyyət vəzilərinin vaxtında inkişaf etməsinə şərait yaradır.
Şəkil 7.25. Hipofizar hündürboylu (qiqant) və cırtdanboylu (karlik). 1. 14 yaşlı hipofizar karlik (boyu 100
Şəkil 7.27.Hipofizar kaxeksiya
335
sm); 2. 14 yaşlı normal boylu uşaq; 3. 13 yaş 10 aylıq xəstə hipofizar qiqant uşaq (boyu 186,8 sm.).
STH sekresiyası prosesinin tənzimlənməsində hipotalamus iştirak edir.
Hipofizin ön payında qalxanabənzər vəzi hormonlarının ifraz olunmasını tənzimləyən tireotrop hormon əmələ gəlir. TTH proteazları fəallaşdıraraq,
qalxanabənzər vəzidə
Şəkil 7.26. Eyni vaxtda doğul-
muş iki it
(12 aylıq): solda – 2,5 aylığında
hipofizi çıx-
arılmış,
sağda – normal it.
