Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi



Yüklə 31,99 Mb.
səhifə70/220
tarix27.11.2023
ölçüsü31,99 Mb.
#136637
növüDərs
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   220
[kitabyurdu.org]-Insan ve Heyvan Fiziologiyasi I hisse- Bakalavr hazirligi uchun derslik

134
Cədvəl 5.1
İnsanın skelet əzələsində düzünə və düzünə olmayan enerji mənbəyi

Enerji mənbəyi

Əzələnin miqdarı,
Mmol/qr

Enerji əmələ gətirən reaksiyalar

ATF (adenazintrifosfat)

5

ATF→ADF+AMF

KF (kreatinfosfat)

11

KF+ADF↔ATF+K

Qlükoza (qlikogenin tərkibində olan monoma)

84

Primvatdan laktataya qədər anaerob parçalanma

Primvatdan CO2 və H2O qədər aerob parçalanma

üçqliseridlər

10

CO2 və H2O qədər oksidləşmə

Bununla əlaqədar olaraq aerob mexanizmi ilə aerob tənzimdə də uzunmüddətli işdən, ATF 2-3 dəfə tez, əzələnin mexaniki işi 23 dəfə çox əmələ qəlir. Ola bilsin ki, sprinter stayerdən iki dəfə tez qaça bilər (≈10 ms).
Anaerob proses nəinki, qısamüddətli ekstrimal qüvvəni həm də uzunmüddəti əzələ işinin başlamasına lazım olan enerjini təmin edir ki, bu da artan yükə qarşı oksidləşmə (və qlükoza) sürətinə adaptasiya üçün müəyyən qədər vaxt tələb olunur.
Bərabərləşdirici vəziyyət vahid vaxt müddətində oksidləşdirici fosforlaşma yolu ilə ancaq 0,5-2 dəq sonra ATF-aza ilə parçalandığı qədər ATF əmələ gəldikdə başlayır («ikinci tənəffüs»).
Bu dinamik bərabərliyə çatmaq və ATF-in hüceyrədaxili miqdarını sabit saxlamaq üçün ATF loman reaksiyası ilə ADF və kreatinfosfatdan (cədvəl 5.1) resintezi davam edir. ADF+kreatinfosfat=ATF+kreatin.
Laktatın (süd turşusunun) bir hissəsi miokarda oksidləşir, müəyyən hissəsi isə daha çox qaraciyərdə qlikogeninin sintezi üçün istifadə olunur.

Yüklə 31,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   220




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin