Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

5. Yeni maliyyələşmə modelinə keçid. Hamının keyfiyyətli təhsil ala bilməsinin, təhsilin normal təşkili və inkişafa istiqamət-lənmiş olma­sı­nın əsas təminatı dövlətin hər adambaşına maliyyələş-dirmə öhdəliyini necə yerinə yetirməsindən xeyli dərəcədə asılıdır.

Məlumdur ki, təhsilin səmərəli təşkili onun mühüm prinsip-lərindən biridir. Təhsil sisteminin səmərəliliyinə aşağıdakıları yeri­nə yetirməklə nail olmaq mümkündür:

- təhsilin maliyyələşdirilməsinin yeni sisteminə keçilməsi (adam­başına normativlər əsasında xərclərin hesablanması);

- təhsilin inkişafına büdcədən ayrılan vəsaitin optimallaşdırıl-ması, investisiya layihələrinin reallaşdırılması, hər şeydən əvvəl tədris avadanlıqlarının yeniləşdirilməsi;

- təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının yüksəldil­mə­sində ictimaiyyətin iştirakının genişləndirilməsi;

- idarəetmə sisteminin informasiya təminatının yüksəl­dil­mə­si;­

- idarəetmə sahəsində işləyənlərin və təhsildə marağı olan tə­rəf­lərin daim maarifləndirilməsi;

- təhsil siyasətini hazırlamaq və ictimaiyyəti maarifləndirmək üçün ictimaiyyətlə əlaqə xidmətinin və təhsilə xidmət marketinqinin təşkili;

- tədris müəssisələri üçün avadanlıqların, əyani vəsaitlərin alın­ması, məktəb binalarının təmirinin təşkili ilə məşğul olan servis xidmətinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi.

Yuxarıda sadalanan elementlər blokunda həyata keçirilməsi ən çətin olan iş adambaşına ayrılacaq maliyyə normativlərinin qa­baqcadan müəyyənləşdirilməsidir. Çünki həmin normativ hər il dəyişir və dövlətin maliyyə imkanlarından asılı olur. Xarici ölkə­lərin təcrübəsi göstərir ki, təhsil müəssisələrində adambaşına ma­liy­yələşmə normativinə keçilməsi aşağıdakı üstünlüklərə ma­likdir: 1) təhsil müəssisəsinin maliyyə prob­lem­ləri tam aydın­laşır, maliyyə müstəqilliyi təmin olunur, ictimaiyyətdən, digər mənbə­lərdən əlavə vəsait almaq ehtiyacını müəyyənləşdirir və onu leqal­laşdırır, yer­ləşdiyi bölgənin ona nə qədər maliyyə vəsaiti ayırmasını müəy­yən etməyə imkan yaradır; 2) təhsil müəssisəsi iqtisadi cəhətdən qo­ru­nur, bütün uşaqların keyfiyyətli təhsil alması təmin edilir; 3) ma­liy­yə resurslarının məktəblər üzrə paylanmasında yol verilən subyektiv amillər minimuma endirilir; 4) təhsil müəssi-sələrinin onun üçün ayrılan vəsait­lərdən səmərəli və qənaətlə istifadə etmək marağını artırır.