Dərslik Bakı 014 bbk 60. T 12

n₁, n₂,  n_k-1 n_k

- növlü sıra üzrə, burada n₂ suala cavabın 2-ci variantını seçmiş respondentlərin sayını, k – isə verilmiş cavab variantlarının sayını göstərir.

Eİ arasında bir neçə variantda cavabları olan və birgə alternativlər adlandırılan suallar da olacaqdır. Belə Eİ davranışının analizi də bölüşdürmə analizinə aid olunur.
Cədvəl 1.3.1.

İki empirik indikatorun qoşulma cədvəli

y x	1	2	3	4
1	n11	n12	n13	n14
2	n21	n22	n23	n24
3	n31	n32	n33	n34

Nəzərdən keçirdiyimiz informasiya tipinin çərçivəsində yaranan digər analiz məsələsi iki Eİ (X və Y) birgə davranışını öyrənməkdir. Belə davranış qoşulma cədvəli adlandırılan cədvəldə əks olunur. Məsələn, 1.3.1 cədvəli X vəY-in qoşulma cədvəlidir, harada ki, X - üç cavab variantına, Y isə - dörd cavab variantına malikdir.

Cədvəlin xanasında sətirin və sütunun şərtini ödəyən respondentlərin sayı durur. Məsələn, n₃₂ elə respondentlərin sayını göstərir ki, onlarda X=3 və Y=2-dir.

Ümumi halda ikinci informasiya tipi «obyekt-əlamət» tipli matrisa şəklində mövcuddur, burada obyektlər respondentlər, əlamətlər isə Eİ (anket suallarıdır). Bu matrisadan ayrıca götürülmüş Eİ üçün birölçülü (sosioloqlar onları sadə bölgülər və ya xəttkeşlər adlandırırlar) və ya iki Eİ üçün ikiölçülü bölgülər alınır. Müxtəlif respondent qrupları üçün yaradılmış qoşulma cədvəlləri bizi çoxölçülü bölgülərə, məlumatların çoxölçülü analizinə aparıb çıxarır.

Sadə strukturlu anket nəzərdən keçirilən halda anket suallarına cavabın mümkün variantlarının kodlaşdırılması məsələsini qoymaq qanunauyğundur. İnformasiyanın kodlaşdırılması artıq onu bildirir ki, biz bəzi xüsusiyyətləri artıq bir növ ölçmüşük. Axı «Respondentin cinsini necə ölçmək olar?», «Respondentin yaşını necə ölçmək olar?» və s. kimi suallar kifayət qədər qanunauyğundur. Məsələn, birinci sualın cavabı çox sadədir. Bunun üçün sorğu vərəqəsi üzrə sorğu keçirmək lazımdır, hansında ki, kodlaşdırılmış şəkildə müvafiq suallar verilir:

Sizin cinsiniz?

-kişi;

-qadın.

Burada cavabın üçüncü variantı (transvertlər üçün) da mümkündür, amma belə detallar bizi maraqlandırmır. İnformasiyanın ikinci tipinin kontekstində «Necə ölçməli?…» sualına cavabların axtarışı sadə model üzrə gedir. Nəzərdən keçirilən xüsusiyyətə müvafiq olaraq, qiyməti hər hansı bir şəkildə kodlaşdırılmış Eİ məcmusu qoyulur. Bu informasiya tipi çərçivəsində analiz obyektləri sosial birliklərdən, müxtəlif problemlər üzrə ictimai rəylərdən ibarət olurlar.