Dərslik Bakı 014 bbk 60. T 12

Terstounun cüt-cüt müqayisə metodu
Bu metod Lui Terstoun tərəfindən işlənib və birinci dəfə cinayətləri ağırlıq dərəcəsinə görə ranjirləmək üçün və dostluq nöqteyi-nəzərindən üstünlük vermək üçün müxtəlif millətləri ranjirləmək üçün istifadə olunmuşdur. Cüt-cüt myqayisə metodu verilmiş əsas üzrə ranjirləmə obyektlərinin cüt-cüt müqayisə etdirilməsinə əsaslanır. Məlumatların yığımı proseduru aşağıdakı qaydada baş verir. Ayrı-ayrı vərəqələrə ranjirləmə obyektlərinin adları yazılır. Qoy söhbət elə həmin pivə sortlarından getsin. Vərəqələr qarışdırılır v respondentə belə bir sual yazılmış bir cüt kartoçka verilir: «Lütfən bu pivə sortlarının hansına üstünlük verirsiniz?»

Daha sonra ikinci, üçüncü vərəqə cütü və s. təqdim olunur. Ayrıca götürülmüş respondentin cüt-cüt müqayisələrinin nəticələri 2.4.3 növlü cədvələ yazılır. Bu cədvəldə bizim son (beşinci) respondentimizin cüt-cüt müqayisəsinin nəticələri göstərilmişdir. Bizim halda öz aralarında fərqli olan cütlərin sayı 28-ə bərabərdir. Başa düşmək asandır ki, ümumi halda ranjirləmə obyektlərinin sayı N-ə bərabər olanda müqayisələrin və ya müxtəlif cütlərin sayı N (N-1) /2-yə bərabər olacaqdır. Xahiş edirəm, bu sadə formulu yadda saxlayın, o, sonra sizə lazım olacaqdır. Formul çox sadə alınır. Cədvəldəki xanaların sayı NN-ə bərabərdir. Bu bütün mümkün olan müqayisələrin sayıdır. Diaqonal bizi mrqalandırmır, belə ki, obyektin öz-özü ilə müqayisəsi mənasızdır. Buna görə də müqayisələrin sayı azalır və NN-N=N (N-1)-ə bərabər olur. Amma cədvəlin sağdan yuxarı hissəsi soldan aşağı hissəsinin güzgüdə olduğu kimi əksidir. Əgər p1-i p2 ilə myqayisə ediblərsə, onda p2 ilə p1-i müqayisə etməyə ehtiyac yoxdur. Buna görə də bizi müqayisələrin sayı və ya xanaların (hansıların ki, sayı N (N-N) /2-yə bərabərdir) doldurulması zərurəti maraqlandırır. Buna görə də N=8 olanda, müqayisələrin sayı 8x7/2=28 olur.

Cədvəl 2.4.3