Dərslik «Çİnar-çAP»

1. Motiv-məqsəd foalivvotin özünəməxsus vektorunu əmə-lə gətirir, bu iso öz növbosində onun istiqamotini, cloco do sub-yektin fəaliyyət proscsindo göstərdiyi səyin dorocosini miioyyon cdir. Psixoloji tədqiqatlar (B. F. Lomov vo b.) göstorir ki, foaliyyot prosesindo formalaşan vo inkişaf edon psixi proses vo hallann bii-tiin sistemi bu vaktor vasitəsilo təşkil olunur.

Motiv insani foaliyyoto tohrik edon amilloro aiddir. Onun osas funksiyasi da, birinci növbodo, bundan ibarotdir. Lakin psixoloji baxtmdan onun ohomiyyoti daha böyükdür; motivin əmolə golmo-si ilo foaliyyot özünəmexsus emosional boya kosb edir, insan foa­liyyot prosesindo meydana cıxan cotinliklore do özünəmoxsus mii-nasibot bəsləməyo başlayır... Bu monada da motivsiz foaliyyot yoxdur vo ola da bilmoz. Lakin bir cəhət aydmdir: foaliyyotin konkret xarakteristikasi motivlo deyil, moqsodlo miioyyon olunur. Birtorofdon, eyni bir motiv miixtolif fəaliyyotlor vasitosilo hoyata

42 kecirilo bilor. Digor torofdon, eyni bir motiv zəminində müxtəlif moqsodlor formalaşa bilor vo oslindo do formalaşır. Bu о dcmok-dir ki, motiv bir növ «çoxvalentlidir». Eyni bir moqsodin miixtolif motivlərlə bağlı olması da mümkündür. Dörd adam təsəvvür edok. Onlann dördü do, tutaq ki, qarşısına eyni moqsod - televizorun an-tenasini diizoltmok moqsodi qoymuşdur. Golin, onlan bu işi gör-moyo tohrik edon motivlərə diqqət yetirək: onlardan birincisi özü-nün tələbatını təmin etmok istəyir, ikincisi başqa adamlara, məsə-lən, televizorda futbola baxacaq uşaqlanna sevinc bəxş etmoyə ça-lışır, üçüncüsü, dəfələrlə ondan antenanı tomir etməyi xahiş etmiş qonşudan canını qurtanrıaq üçün işo başlayır, dördüncüsü sadəcə olaraq öz qonşuluq borcunu yerino yetirir və s.

Foaliyyotin motivi ilo moqsodi nisbətən sadə hallarda məz-mun etibarilə uyğun gəlir. Foaliyyot mürokkəbləşdikcə onlann da qarşılıqlı əlaqosinin xaraktcri doyişir. Bir sıra hallarda iso motiv

məqsodo çevrilir.

Moqsod hom pcrseptiv (qavrayış, surot, hom surət - təsəvvür, hom do müəyyən «məntiqi konstruksiya» (hökm vo oqli notice) sistcmi kimi meydana çıxa bilor. Insan foaliyyot prosesindo bütün əməliyyatları bu surətlər vo ya «konstruksiyalar» vasitosilo yerino yctirir. Bu monada da moqsod foaliyyot prosesindo operativ surot vo ya konstruksiyalar kimi çıxış edir. Foaliyyotin planlaşdırılması, qorar qobulu, cari infonnasiyalann işlənilməsi, noticələrin yoxlan-ması, işin toshihi - bunların hamısı operativ obraz vo ya konstruk-siya ilo bağlıdır.

2.