III. Metodologiyani konkret metodiki priyomlarin mocmusu kimi nəzərdən kcçirdikdə adoton psixoloji todqiqat metodikalarını aydınlaşdınrlar. Hor bir psixoloji todqiqatin konkret metodikasi olur. Konkret todqiqat metodikasi iimumi vo xiisusi metodologiya osasinda işlənilir. Onu hcç do todqiqat mctodlan, proseduralan vo texnikasi kimi başa düşmok olmaz. Hor bir konkret todqiqat meto-dikasinm nəzəri-metodoloji şortləri vardir ki, onlar iimumi vo xiisusi metodologiyamn miiddoalanni oks etdirirlor. Konkret todqiqat metodikalanmn spesifık cohotlori, hor şeydən ovvol, onlann komo-yilo holl edilon elmi vəzifənin vo öyrənilən psixoloji hadisonin xarakteri ilo miioyyon olunur. Bu cohotdon respublikamizin psixoloqlan torofindon miixtolif istiqamotlordo konkret todqiqat metodikaları işlənilmiş vo miivoffoqiyyotlo totbiq olunmuşdur.
Konkret todqiqat mctodikasini işlorkən onun elmi xarakter da-şımasına xiisusi diqqot yetirmok lazimdir. Bunun üçün psixologiyanin yuxarıda nəzərdən keçirdiyimiz prinsiplori ilo yanaşı elmi idra-kın metodikasindan iroli golon, todqiqatin somoroli olmasim şərtləndirən mcyarlan - metodun əsaslı olmasi (validliyi), mötə-borliliyi, reprezentativliyi, informasiyanin doqiqliyi vo s. nozoro alinmahdir. Bu meyarlar yuxarıda nəzərdən keçirdiyimiz bozi prinsiplor kimi nisboton iimumi xarakter daşıyır vo elmi biliyin
106 miii\tolif saholorindo, mosolon, sosiologiyada, demoqrafiyada, pe-daqogikada vo s.-do elmi idrakın metodikasının zəruri toloblori kimi nozordo tutulur.
Homin meyarlara goro, todqiqat metodlan todqiqatin moqsod ve vozifolorino miivafiq olmalidir, nozordo tutulan bu vo ya digor elamoti miioyyon etmok vo ölçmək imkanı vermolidir (metodun validliyi). Konkret todqiqat metodikasını elo işlomək lazimdir ki, o, hotta miixtolif şəraitdo tokrar edildikdo, eyni notico almsin (todqiqatin mötəbərliyi). Bu cohotdon todqiqat sahəsinin vo öyroniləcək adamlann miqdannin diizgün scçilməsi do miihümdür. Xüsusilo kütləvi prosesləri todqiq edərkən, mosolon, rəyi öyrəniləcək adam-ları elə seçmək lazimdir ki, bu zaman miixtolif sosial qruplann nis-boti diizgiin nozoro alınsın (todqiqatin rcprezentativliyi).
informasiyanin doqiqliyi do böyük ohomiyyoto malikdir.
Psixoloji todqiqatda informasiyanin doqiqliyi öyrənilon adamlann miqdan ilo bilavasito bağlıdır. Todqiqat prosesindo no qodor cox adam öyrənilsə, informasiyanin doqiqliyi bir о qodor yiiksok olar.
Konkret psixoloji todqiqat metodikasında, şərti surotdo olsa da, dörd mərhəloni fərqləndirmək olar.
Dostları ilə paylaş: |